Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilânı ve buna yönelik tepkilerin Türk kamuoyundaki yankıları

Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin kurulmasından sonra oluşan yeni siyasi ortamda Kıbrıs uyuşmazlığına, gerçeklere uygun, adil ve yaşayabilir bir anlaşmayla çözüm bulabilmek amacıyla Türk tarafının girişimleri ve inisiyatif kullanmasıyla “toplumlararası görüşmeler” sürdürülmüş, ancak Rum-Yunan ikilisinin uyguladıkları “uzun vadeli mücadele stratejisi” ve özellikle Papandreu’nun Kıbrıs uyuşmazlığını uluslararası alana taşıma politikası, görüşmeler yoluyla bir sonuç alınmasını önlemiştir. Kıbrıs Rum yönetimi, yoğun girişimleri neticesinde, toplumlararası görüşmeleri bir yana bırakarak, konunun BM gündemine alınmasını sağlamıştır. Bağlantısız ülkeler grubunca hazırlanan ve tamamen Kıbrıs Rum tarafını destekleyen karar tasarısının 13 Mayıs 1983 tarihinde BM Genel Kurulu’nda kabul edilmesi Ankara’da büyük tepki yaratmış, Türkiye ve KTFD bu kararı hiçbir şekilde kabul etmemiştir. Bu yeni durum Türkiye’nin yeni politikalar çizmesini gerektirmiştir. Toplumlararası görüşmelerin kilitlenmesi ve yeni girişimlerin de sonuçsuz kalması üzerine Kıbrıs Türk Federe Devleti Meclisi, 15 Kasım 1983 günü tarihi bir karar alarak, bağımsız Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devleti’nin ilan kararını almış ve bunu uluslararası kamuoyuna duyurmuştur. Buna karşın bağımsız devlet ilanından sonra bazı tepkilerin yaşanması da söz konusu olmuştur. Bu makalede, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilan edilmesi ve buna yönelik tepkiler, özellikle dönemin Türk basınına göre aydınlatılmaya ve değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kıbrıs meselesi, Toplumlararası Görüşmeler, Türkiye

The Proclamation of the Turkish Republic of Northern Cyprus and the Repercussions of the Reactions Towards This Proclamation, in the Turkish Public Opinion

In the new political surroundings formed after the Turkish Federated State of Cyprus (TFSC) was proclaimed, inter-communal negotiations were continued by the attempts of the Turkish side taking initiative on the purpose of achieving a realistic, politically equal and sustainable agreement for the Cyprus conflict. Nevertheless, a ‘long-term combating strategy’ implemented by the Greek-Greek Cypriot duo and particularly Papandreu’s policy of carrying the Cyprus question onto international platform blocked to have a result by negotiations. Having attempted intensively, the Greek Cypriots placed inter-communal talks on one side and put the conflict on the agenda of the United Nations. Prepared by the Non-aligned countries, the resolution of 13 May 1983 that clearly supported the Greek Cypriot side was adopted by U.N. General Assembly, which attracted harsh reactions from Ankara. Therefore, Turkey and the Turkish Cypriots definitely rejected this resolution. This resolution of the U.N. General Assembly unavoidably required Turkey to make new policies. As the inter-communal talks were deadlocked and the new attempts remained inconclusive, the Assembly of TFSC, taking a historical resolution on 15 November 1983, proclaimed independent Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC). Upon this progress some developments came into question. In this article, the proclamation of Turkish Republic of Northern Cyprus and its repercussions have been tried to enlightened and evaluated according to Turkish press in particular

Keywords:

Cyprus issue, inter-communal negotiations Turkey, Greece, Turkish,

PDF

___

Süreli Yayınlar: Adalet Cumhuriyet Hürriyet Milliyet Milli Gazete Son Havadis Tercüman
AKFIRAT, Arslan ve ÖZKAN, Öner, “Ulusal/Etnik Kimliklerin Stratejik İnşası: Kuzey Kıbrıs Örneği”, Bilig. (Kış / 2010), S. 52.
ALASYA, Halil Fikret, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Tarihi, Ankara, 1987.
ARMAOĞLU, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi. Alkım Yayınevi, İstanbul, 2007.
--------------------------, “Karar ve Sonrası”, Tercüman, 15 Mayıs 1983.
--------------------------, “Bağımsızlığa Veda”, Tercüman, 19.10.1983.
AŞKIN Cevdet ve MERCANLI Abdurrahman. (1996).Türk Tarihi Ansiklopedisi. İstanbul.
AYTEKİN, Halil, Kıbrıs’ta Monarga (Boğaztepe) Ermeni Lejyonu Kampı. Ankara, 2000.
BARLAS, Mehmet, “Kıbrıs Çözümü”, Milliyet, 17.10.1983.
----------------------, “Yeni Bir Durum”, Milliyet, 17.11.1983.
----------------------, “Millî Dava ve Diplomasi”, Milliyet, 18.11.1983.
----------------------. “Şimdi Ne Olacak?”. Milliyet. (19.11.1983).
BİRAND, Mehmet Ali, “Olmaz Böyle Şey”, Milliyet, 17.11.1983.
--------------------------, “Neden Bu Kadar Büyük Tepki ile Karşılaşıldı?”, Milliyet, (19.11.1983.
BOZKURT, İsmail, “Kıbrıs Türk Halkı’nın Var Oluş Savaşımı ve Devletleşme Süreci”, 2011’de Kuzey Tehditler”. Editör: Soyalp Tamçelik. Ankara, 2012.
BULUNÇ, Ahmet Zeki, “KKTC’nin İlanı”, Türk Dış Politikası, 1919–2008. Ed. Haydar Çakmak. Ankara, 2008.
CERRAHOĞLU (YALÇINKAYA), Zehra, Birleşmiş Milletler Gözetiminde Kıbrıs Sorunu ile İlgili Olarak Yapılan Toplumlararası Görüşmeler (1968 – 1990), T. C. Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1998.
ÇAĞIRAN, Mehmet Emin, “Kuzey Kıbrıs Türk Federe Devleti’nin İlanı”, Türk Dış Politikası, 1919-2008, Ed. Haydar Çakmak, Ankara, 2008.
ÇEVİKEL, Nuri, Kıbrıs, Akdeniz’de Bir Osmanlı Adası (1570–1878), İstanbul, 2006.
-------------------, Kıbrıs’ta Osmanlı Mirası (1570–1960), İstanbul, 2006.
DENKTAŞ, Rauf, Kıbrıs Girit Olmasın, 4. Baskı. İstanbul, 2005.
Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’nin Dış Politikasında 50 Yıl Lozan (1922–1923), Ankara, 1973.
DİLİPAK, Abdurrahman, “Bağımsız Kıbrıs”, Milli Gazete, 17.11.1983.
------------------------------, “ABD, KKTC ve Cenevre Görüşmeleri”, Milli Gazete, 19.11.1983.
------------------------------, “ABD’ye Dikkat”, Milli Gazete, 21.11.1983.
DODD, Clement, “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Tarihi”, Çev.: Nasuh Uslu. Türkler, Ed.: Hasan Celal Güzel vd. C. XIX, Ankara, 2002.
DOĞAN, Nejat, “Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği Kararlarında Kıbrıs Sorunu”, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi (4), 2002.
ERGİN, Sedat, “Denktaş: Kıbrıs’ta Bağımsızlık İlanımız 6 Kasım Sonrasına Kalabilir”, Cumhuriyet, 19.11.1983.
ES-SAKKA EMİNİ, Muhammed Safvet, Kıbrıs El Müslime Beyne Duati’l Hakki ve A’dai El İnsaniyeti,Matbaat-ı Rabitati’l Âlem-i El İslami, Mekke, 1982.
FIRAT, Melek, “Kıbrıs Sorununun Gölgesinde Dostluk(1955-1960)”, Türk Dış Politikası, Editör: Baskın Oran. C.I. İstanbul, 2008.
------------------. “Yunanistan’la İlişkiler”, Türk Dış Politikası, Editör: Baskın Oran, C.I, İstanbul, 2008.
GEYLAN, Duygu, Türk Hükümetleri ve Kıbrıs Sorunu (1974-1983), Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İzmir, 2003.
GÖKTÜRK, Turgay Bülent, “Rumların Kıbrıs’taki Enosis İsteklerinin Şiddete Dönüşmesi: 1931 İsyanı;-Öncesi ve Sonrası-”, ÇTTAD, VII/16-17, 2008/Bahar-Güz.
GÖZE, Ergun “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne Selam Milli Birlik ve Beraberliğe Devam”, Tercüman, 18.11.1983.
----------------, “KKTC ve Türk Varlığı”, Tercüman, 19.11.1983.
----------------, “Kıbrıs Türk Devleti ve Dünya Devletleri”, Tercüman, 21.11.1983.
HASGÜLER, Mehmet, Kıbrıs’ta Enosis ve Taksim Politikalarının Sonu, İletişim Yayınları, İstanbul, 2000.
HÜRSOY, Siret, “Eleştirel Kuram Perspektifinden Kıbrıs Sorunu”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:48, Mart 2013.
KESER, Ulvi, “Son Elli Yıllık Süreç Kıbrıs Meselesi ve Avrupa Birliği”, Stratejik Araştırmalar Dergisi, S.2, Yıl: 1, Eylül 2003.
KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, C. VIII, III. Baskı, TTK Basımevi, Ankara, 1988.
KASIM, Kamer, “Soğuk Savaş Dönemi Sonrası Kıbrıs Sorunu”, Gazi Akademik Bakış. C.I. S.1, Kış 2007.
KOHEN, Sami, “Şimdi de Parametre ”, Milliyet, 13 Ağustos 1983.
MENDELSON, Maurice H, Eu And Cyprus: An Expert View, Lefkoşe, 1997.
MENEKŞE, Metin, “Berlin Konferansı Sonrasında Osmanlı-İngiliz İlişkileri’nde Kıbrıs Meselesi (1878-1923)”, Motif Akademi / Halkbilimi Dergisi / (Kıbrıs Özel Sayısı-I), 2013-1.
MISIROĞLU, Kadir, Lozan, Zafer mi, Hezimet mi?, C.II, İstanbul, 1973.
MÜMTAZ, Hüseyin, Kıbrıs’ın Kitabı, İstanbul, 2003.
ÖZERSAY, Kudret, Kıbrıs Sorunu-Hukuksal Bir İnceleme. ASAM (Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi), Ankara, 2002.
ÖZTÜRK, Osman Metin, “Kıbrıs’ın Türkiye Bakımından Stratejik Önemi ve Füze Krizi”, G.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 1/99, 1999.
SELÇUK, İlhan, “Ne bir başlangıç, ne bir sonuç…”, Cumhuriyet, 17.11.1983.
------------------, “İç Gerilim”. Cumhuriyet, 18.11.1983.
SİRMEN, Ali, “Aklın Yolu”, Cumhuriyet, 8 Temmuz 1983.
TAMÇELİK, Soyalp, Avrupa Topluluğu – Kıbrıs ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Yüksek Anabilim Dalı). Ankara, 1995.
------------------------. “Kıbrıs Rumlarının Bölge Barışını Tehdit Eden Silahlanma Çabaları”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/3, Summer 2011.
TOSUN, Ramazan, “Kıbrıs Meselesi”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.10, 2001.
TUNCER, Topur, Dünya ve Türkiye-AB-Kıbrıs Üçgeni, Yeni Türkiye, Ankara, 2002.
UÇAROL, Rifat, 1878 Kıbrıs Sorunu ve Osmanlı- İngiliz Antlaşması (Ada’nın İngiltere’ye Devri), İstanbul, 1978.
USLU, Nasuh, Türk Amerikan İlişkilerinde Kıbrıs, 21 Yüzyıl:12, Ankara, 2000.
UZER, Uğur ; CENGİZ Ahmet, Kıbrıs Sorunu, Ankara Barosu. Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara, 2002.
UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, C.III, Kısım: I, III.Baskı, TTK. Ankara, 1983.
ÜNAL, Hasan, “Türkiye Avrupa Birliği İlişkileri ve Türk-Yunan Sorunları”, Türkler, C.XVII, Ankara, 2002.
http://www.mfa.gov.tr/kibris-tarihce.tr.mfa
http://tr.wikipedia.org/wiki/Panhelenik_Sosyalist_Hareket
http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuzey_Kıbrıs_Türk_Cumhuriyeti