Kudüs yolcusu A. Koptev’in İstanbul hatıraları (1887)

İstanbul, hacı olmak maksadıyla Rusya’dan yola çıkan Müslüman olsun Ortodoks Hıristiyan olsun tüm Rusya vatandaşları için hem transit bir nokta hem de her iki inancın kutsal değerlerini barındıran ve kutsal vazifeyi bir nevi tamamlayan bir merkez idi. Rusya’da ekonomik ve kültürel refahın arttığı, Pan-Ortodoks politikalara önem verildiği ve bu çerçevede seyahat güvenliğinin ve kolaylığının sağlandığı 19. asırda hac ziyaretlerinde büyük bir artış yaşandı. Kutsal topraklara yolculukta Odessa’dan başlayan seyahatlerin ilk durağı İstanbul olduğundan Kudüs yolcularının bazıları İstanbul’da geçirdikleri süreyi kaleme aldı. Bunlardan biri olan Koptev 1887’de Odessa’dan vapurla yola çıkıp, İstanbul, İskenderiye ve Kahire üzerinden Yafa ve Kudüs’e yaptığı hac seyahatinde, gidiş ve dönüşte uğradığı ve bir süre konakladığı İstanbul’a dair gezilerini, gözlem ve intibalarını, kendinden sonraki Rus hacılara rehberlik yapması maksadıyla kitap olarak yayınladı. Bu çalışmada onun gezi seyrinden yola çıkarak İstanbul’da Rus hacıların öncelik verdiği ziyaret mekânları başta olmak üzere, İstanbul’daki Rus lobisi, İstanbul’un sosyal ve gündelik hayatına dair gözlem ve intibaları ortaya konulacaktır

A. Koptev's, Passenger of Jerusalem, Istanbul Remembrances (1887)

Istanbul was a transit point for both Muslim and Orthadox Russian citizens, who leaves Russia with the aim of pilgrimage and it is also a center which contains sacred places for both religions, by which these citizens can complete their holy mission. In the 19th century, there has been a huge increase in the pilgrimage as a result of the increasing economic and cultural prosperity in Russia, the emphasis on Pan- Orthodox policies, and ensured security and ease of travel. Some of the Jerusalem passengers, who started their journeys from Odeassa, wrote their memories in Istanbul, since Istanbul was the first stop to the journey of Holy Land. Koptev, one of these passengers, started his journey with a boat from Odessa in 1887. Through his pilgrimage to Jaffa and Jerusalem, he passed by Istanbul twice and stayed for a while. After his journey, he wrote a book in order to guide Russian pilgrims and he also includes his observations and impressions about İstanbul in the book In this study, based on his notes, we will examine especially his observations and impressions on the places in Istanbul, that Russian pilgrims give priority, the Russian lobby in Istanbul, and the social and daily life in Istanbul.

___

  • ANTONİ, Putevoditel Po Konstantinopolyu. Opisanıe Zameçatelnıh i Svyatıh Mest, Odessa 1884.
  • FİLİPPOV, S.N., Konstantinopol, Ego Okresnosti i Printsevı Ostrova, Moskva 1893.
  • İNANIR, Emine., Rusların Gözüyle İstanbul, Kitabevi, İstanbul 2013.
  • KOPTEV, A., Vospominanıe o Poezdke v Konstantinopol, Kair i Ierusalim v 1887 Godu, S.Peterburg 1888.
  • KÖSE, Osman., 1774 Küçük Kaynarca Andlaşması, TTK, Ankara 2006.
  • MİHAYLOV, İvan., Puteşestvıe Moskovskago Kuptsa Trifona Korobeynikova s Tovarişi Vo İerusalim, Egipet i Sinadskoy Gore, Predpriyatoe v 1583 godu, Moskva 1826.
  • LUKYANOV, İ., Puteşestvıe v Svyatuyu Zemlyu Moskovskago Svyaşennika İoanna Lukyanova 1710-1711, Moskva 1862.
  • MATVEYEVSKİY, P.A., Hram Svyatoy Sofii v Konstantinopole, S. Petersburg 1869.
  • Muahedat Mecmuası, III, TTK, Ankara 2008.
  • Osmanlı Rus İlişkileri Tarihi, Ahmet Cavit Bey’in Müntehâbâtı, Haz. Adnan Baycar, İstanbul 2004.
  • Puteşestvıe İgumena Daniila Po Svyatoy Zemle v Naçale XII-go Veka (1113-1115), Red. A.S. Norova, S. Peterburg 1864.
  • SEZER, Hamiyet., Osmanlı İmparatorluğunda Seyahat İzinleri (18-19. Yüzyıl)”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, C.21, S.33, Ankara 2003, s.105-124.
  • SLADKOPEVTSOV, Petr., O Sostoyaniy Konstantinopolskoy Tserkvi Pod İgom Turok v Pervıe Poltora Veka So Vremeni Vzyatiya Konstantinopolya Magometom II, Sanktpeterburg 1861.
  • SOKOLOV, İ.İ., Konstantinopolskaya Tserkov v XIX Veka, C.I, S. Peterburg 1904.
  • ŞEPOTYEV, V.P., Dvatzatipiyatiletie Russkoy Nikolayevskoy Bolnitzı v Konstantinopole, Petersburg 1900.
  • ŞKAROVSKİY, M.V., “Russkie Pravoslavnıe Obşinı v Turtzii”, Vestnik PSTGU, II:1(30) 2009.
  • VİLİNSKİY, S., Vizantiysko-Slavyanskoe Skazanie o Sazdanii Hrama Sv.Sofii Tsaregradskoy, Odessa 1900.
  • YUVAÇEV, İ.P., Yuvaçev, Palomniçestvo v Palestinu K Grobu Gospodnyu: Oçerki Puteşestviya v Konstantinopol, Maluyu Aziyu, Siriyu, Palestinu, Egipet i Gretziyu, Petersburg 1904. EKLER*