İsmail Fazıl Paşa'nın (Cebesoy) Islahata Dair Görüşleri

20. Yüzyıl başlarında Osmanlı ordusunda ve taşra teşkilatında üst düzey görevlerde bulunmuş olan İsmail Fazıl Paşa, bu görevleri esnasında gördüğü eksiklikleri saptamış ve bazı gözlemleriyle birleştirerek yayınlamıştı. Bunların içerisinde "Islâhata Dâir Mütâla'ât-ı Umûıniyye" önemli bir yer tutmaktadır. Taşrcı teşkilatının içinde bulunduğu durum ve yapılması gerekenler değerlendirilerek "Vilayet" idari biriminin kaldırılmasını önermekte, Anadolu topraklarını dört bölgede ele alarak yapılması gereken ıslahata dair görüş ve düşüncelerini belirtmektedir. Osmanlı ordusunda önemli görevler üstlenmiş olmasının da etkisiyle askerlik alanında ivedilikle yapılması gerekenler hakkında da beyanatta bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İsmail Fazıl Paşa, Liva, Vilayetler, Türk, Ermeni, Kürt

İsmail Fazıl Pasha's Views on Reforms

İsmail Fazıl Paşa, who worked in key positioııs in the Ottomaıı arıııy and proviııcial organizatioıı duriııg the early 20th ceııtııry, has identified the deficiencies he had observed and published thenı with his findirıgs. Amoııg these "General Views on Reform" (Islâhata Dâir Miitâla'ât-ı Umûıniyye) holds an important place. Consideriııg the sitııation of the proviııcial organizatioııs and the things that are reqııired to be done, he suggested the unit "Province" shoııld to be abolished and presents his views aboııt reform by dividiııg Aııatolian land iııto four different regions.

Keywords:

İsmail Fazıl Paşa, Liva, Vilayetler, Turk, Armeniatı, Kurd,

PDF

___

BOA, İ. TAL, 455/1326 B-028/ 1326 B 30 (28 Ağustos 1908)
BOA, İ.AS.87/1327 C 095/1327 C 25 (14 Temmuz 1909)
BOA, İ.HB, 102/1329 Z 007/ 1329 Z 03 (25 Kasım 1911)
BOA, İ.HB, 104/1330 M-026/ 1330 M 06 (27 Aralık 1911)
BOA, İ.HB/ 107/ 1330 S-022/ 1330 S 12(01 Şubat 1912)
BOA, İ.HB/ 128/1331 Ra-001/ 1331 RaOl (08 Şubat 1913)
BOA, İ.HB/ 128/1331 Ra018/ 1331 Ra 05 (12 Şubat 1913)
BOA, İ.HB/ 137/1331 Ş-105/ 1331 Ş 20 (25 Temmuz 1913)
BOA. DH. KMS/1.18.1331 Za 15 ( 16 Ekim 1913)
Cebesoy, Ali Fuat, Milli Mücadele Hatıraları, (Temel Yayınları: İstanbul, 2000). , Sınıf Arkadaşım Atatürk, (Temel Yayınları: İstanbul, 2000).
Çöker, Fahri, Tiirk Parlamento Tarihi, (TBMM Vakfı Yayını, No: 6, C.III, Ankara, 1995).
İsmail Fazıl Paşa, 92-93 Osmanlı-Karadağ Seferi, (Necm-i İstikbâl Matba'ası: İstanbul, 1329).
_ Meşâlıîr-i Askerîyyemizden Bir Sahîfe, (Dersaâdet: Necm-i İstikbâl Matba'ası, 1329).
(Islâhâta Dâir Mütâla'ât-ı Uınûmiyye, (Dersaâdet: Matba'a-i Osmanîye, 1329).
Özçelik, Ayfer, Ali Fuad Cebesoy, (Akçağ Yayınları: Ankara, 1993).
Özçelik, Ayfer, Ali Fuat Cebesoy, Hayatı ve Faaliyetleri, (Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Doktora tezi, Ankara, 1989).
Sâlnâme-i Vilâyet-i Erzurum Defa 14.
Sancak Gazetesi.
Türkmen, İsmet, İsmail Fazıl Paşa'nın (Cebesoy) Hayatı, Askeri ve Siyasi Faaliyetleri, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye Cumhuriyeti
Tarihi Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2005).