Hitit ritüellerinde kullanılan bir mekan: gıšza.lam.gar “çadır”

Hititçe çivi yazılı belgelerin önemli bir grubunu ritüel metinleri oluşturmaktadır. Bu belgeleri incelediğimizde ritüellerin özel bir mekanda gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Ritüeller günlük yaşam alanı olarak kullanılmayan ve tarımsal faaliyetlerin olmadığı arazilerde yapılmaktadır. Hitit kentlerinin dışında yapılan bu işlemlerin asıl amacı: insan hayatını tehdit eden veya zarar verdiğine inanılan kötülüklerin ortadan kaldırılması, ruhsal ve bedensel olarak arınmanın sağlanmasıdır

Anahtar Kelimeler:

Hitit Dini, Büyü, Ritüel, Kutsal Mekan, Çadır

A RESIDENCE USED IN HITTITE RITUALS: GIŠZA.LAM.GAR “TENT”

Ritual texts constitute the important part of Hittite cuneiform scripts. When examined these documents, it is understood that the rituals were executed in a special environment.When we examine these documents it is understood that rituals are performed in a special space. The rituals were conducted in the lands that are not used as daily living areas and for agricultural purposes. The main purpose of these actions carried out outside the Hittite cities is to remove the believed evils that threaten or harm human life, and to enter the city as cleansed spiritually and physically by getting rid of the dirtiness. GIŠZA.LAM.GAR the tent which was an inseparable part of Hittite magic ritual, mentioned in the Hittite Rituals is portable sacred spaces set up outside the city. According to the cuneiform sources, the tent were set up on the edges of the river and in deserted places which were not plowed and numerosu a. Numerous actions took place within the tent which was an inseparable part of Hittite magic rituals. Within the context of the study, the place and the importance of environment of "the tent" in the Hittite world will be analysed in the light of philological data

Keywords:

Hittite Religion, Magic, Ritual, Holy place, Tent,

PDF

___

Arıkan Y., “Hitit Çivi Yazılı Belgelerinde šuhha- “(Düz) Dam, Çatı” ve Onun Dinsel ve Sosyal Hayattaki Yeri” Archium Anatolicum VI, S. 1, 2003, s.11-57.
Bryce T., Hitit Dünyasında Yaşam ve Toplum, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 2003.
CAD: The Assyrian Dictionary of the Oriental Institute of the University of Chicago, Chicago-Glückstadt 1956 vd.
Carruba O., Das Beschwörungsritual für die Göttin Wišurijanza, Studien zu den Boğazköy-Texten 2, Otto Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 1966.
CTH: Laroche, Catalogue des Textes Hittites, Paris 1971.
Dinçol Ali M., Ašḫella Rituali (CTH394) ve Hititlerde Salgın Hastalıklara Karşı Yapılan Majik İşlemlere Toplu Bir Bakış, Belleten, Cilt: 49, Sayı: 193, Ayrı Basım, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1985.
Ertem H., Boğazköy Metinlerinde Göre Hititler Devri Anadolu’sunun Faunası, Türk Tarih Kurumu Yayınları Ankara 1987.
Friedrich J., Hethitisches Wörterbuch – Heidelberg 1952.
Goetze, A., - Sturtevant E. H., The Hittite Ritual of Tunnawi, Amerikan Oriental Society New Haven, Connecticut 1938.
Haas V., Die Serien itkaḫi und itkalzi des AZU-Priesters, Rituale für Tašmišarri und Tatuḫepa sowie weitere Texte mit Bezug auf Tašmišarri, Corpus Der Hurritischen Sprachdenkmӓler I/1, Multigrafica Editrice, Roma 1984.
Haas V., - Wegner İ., Die Rituale der Besch wörerinnen SAL ŠU.GI, Corpus Der Hurritischen Sprachdenkmӓler I/5 Multigrafic Editrice Roma 1988.
HZL: C.Rüster - E.Neu, 1989, Hethitischen Zeichenlexion, Wiesbaden.
Karauğuz G., Boğazköy ve Ugarit Çivi Yazılı Belgelerine Göre Hitit Devleti’nin Siyasi Antlaşma Metinleri, Çizgi Kitapevi Yayınları 48, Konya 2002.
Kassian A.,, Andrei Korolev ve Andrej Sidel’tsev Hittite Funerary Ritual šalliš ṷaštaiš, Alter Orient und Altes Testament 288, Ugarit Verlag, Münster 2002.
Kronasser H., Die Umsiedelung Der Schwarzen Gottheit Das Hethitische Ritual KUB XXIX 4 , Hermann Bahlaus Nachf/ Graz Wien Köln, Kommissionsverlag der Östereichischen Akademie der Wissenchaften, Wien 1963.
Lombardi A., II Culto Delle Montagne All’epoca di Tuthaliya IV: Continuià e Innovazione”, Studi Micenei ed Egeo-Anatolici XXXIX 1, 1997, s. 85-110
Miller, J., Royal Hittite Instructions and Related Administrative Texts, Society of Biblical Literature, Writing from the Ancient World, (Ed. M.Giorgieri), Atlanta 2013.
Murat L., Su Kültü, Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı 45, Ankara 2012a, s.159-189.
Murat L., Hititlerde Kutsal Su, 2. Çorum Kazı ve Araştırma Sempozyumu, Çorum 2012b s.131-142.
Murat L., Kizzuwatna’lı Rahip Ammihatna’ya Ait Bir Ritüel Metin (CTH 471), Ankara Üniversitesi Dil, Tarih Coğrafya Fakültesi, yayımlanmamış doktora tezi, Ankara 2002.
Popko M., “Weitere Fragmente zu CTH 418”, Altorientalishe Forchungen, Cilt: 18, Sayı:1, Akademie Verlag, Berlin, 1991, s.44-53.
Puhvel J., Hittite Etymological Dictionary Vol 3 Words beginning with H., Berlin Newyork 1991.
Salvini M., - Wegner I., Die Rituale Des Azu Priesters, Corpus Der Hurritischen Sprachdenkmӓler I /2, Multigrafic Editrice Roma 1986.
Singer I., The Hittite KI.LAM Festival, Studien zu den Boğazköy-Texten 27‐28, Wiesbaden(1983‐84).
Sir Gavaz Ö., “Hititçe Metinlerde Geçen šalli ašeššar ve İşlevi” Bartın Üniversitesi Çeşmi Cihan Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E- Dergisi C.4 S. 2. Bartın 2017, 83-93.
Ünal A., Hititçe Çok Dilli El Sözlüğü, Hititçe, İngilizce, Almanca ve Türkçe Sözlük, (Vol. I A-M, Vol. II N-Z), Hamburg 2007.
Ünal A., Hititçe- Türkçe, Türkçe- Hititçe Büyük Sözlük, Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara 2016a.
Ünal A., Hititler Devrinde Anadolu I, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2002.
Ünal A., Hititler Devrinde Anadolu III, Arkeoloji ve Sanat Yayınları İstanbul 2005.
Ünal A., Hititlerde ve Eski Anadolu Toplumlarında Din, Devlet, Halk ve Eğlence, Ankara 2016b.