Fransa’da ilk ikamet elçiliğinin kurulması çalısmaları ve ilk ikamet elçimiz Seyyid Ali Efendi’nin Paris Büyükelçiliği (1797 – 1802) sürecinde Osmanlı – Fransız Diplomasi iliskileri

III. Selim’in diplomasi alanında başlattığı yeniliklerden en önemlisi diyebileceğimiz ikamet elçiliklerinin kurulmasıyla dış dünyada olup bitenler, yabancılardan değil bizzat elçilerimizin raporlarından izlenmiştir. Bu bağlamda III. Selim’in başlattığı Osmanlı - Fransız diplomasi ilişkileri ile de devlet kendi gerçeğinin farkına varmıştır. Bu da Osmanlı Đmparatorluğu’nun dış ilişkilerinde kendi kendine yetecek bir durumda olmadığının anlaşılması ve devletlerarası dengelerden faydalanmak suretiyle varlığını devam ettirmek için bir çaba göstermesi gereğinin kavranmasıdır. Fransa’nın Mısır’ı işgali hareketi, yalnız Osmanlı Devleti ile Fransa arasında bir mücadele olarak kalmayıp, Avrupa’nın büyük devletlerinden Rusya ve Đngiltere’nin de müdahalesine yol açmıştır. Bu müdahale ile sorun uluslararası bir boyut kazanarak, Avrupa ilişkilerinin yeni esaslar çerçevesinde kurulmasına sebep olmuştur

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı, Fransa, Büyükelçi, diplomasi

Les Travaux Pour La Fondation De La Première Ambassade Permanente En France Et Les Relations Diplomatiques TurcoFrançaises Durant Le Mandat De Notre Premier Ambassadeur A Paris (1797-1802) Seyyid Ali Efendi

L’une des plus importantes réformés réalisées par Selim III. Dans le domaine de la diplomatie a été la création des ambassades résidentielles à l’étranger. Ainsi on a pu suivre de près tout ce qui se passe dans les pays étrangers. Grâces aux relations diplomatiques franco - ottomanes que Selim III. a fait commencer, L’Empire Ottoman a été en mesure de s’apercevoir de sa propre capacité et situation. On avait bien compris que l’Etat Ottoman n’était plus auto – suffisant dans la gestion de ses relation étrangères et qu’il était nécessaire de déployer de grand efforts, de manipuler et profiter des équilibres internationaux pour pouvoir faire durer son existence. L’occupation de l’Egypte par les Français, n’était pas restée seulement comme une lutte entre la France et l’Empire Ottoman, a également provoqué les interventions de l’Angleterre et la Russie. Par ces interventions, le problème, revêtant d’une dimension internationale, a motivé l’établissement de relation européenne selon de nouveaux critères

Keywords:

Ottoman, France, ambassadeur, diplomatie.,

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Hatt- ı Humayunlar
Fransa Dışişleri Bakanlığı Arşivleri (Quai d’Orsay) (MAE)
Correspondance Politique – Turquie : 193, 194, 195, 197, 199, 200, 203.
Memoire Et Document – Turquie: Tome, 13, 15, 16, 19, 21, 22, 30. Gazeteler Journal Des Debats Basılı Eserler
Ahmed Rasim, Osmanlı Tarihi (Günümüz Türkçesiyle yayına hazırlayan Hakkı Dursun Yıldız), İstanbul 1967
Ahmet Refik, Moralı Esseyid Ali Efendi’nin seyahatnamesi T.O.E.M. C III., İstanbul 1328.
ALTUNİŞ-GÜRSOY, Belkıs, Amedi Galib Efendi Sefaretnamesi, ERDEM, Aydın Sayılı Özel Sayısı III. C. 9, S. 27, Ankara Ocak 1999, s. 911-941
ARIKAN, Zeki, Avrupa Tarihi III, 18. ve 19. Yüzyıl, İzmir 1994
ARMAOĞLU, Fahir, 19.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914) T.T.K., Yay., Ankara 1997
BACQUE - GRAMMONT, Jean Louis, KUNERALP, Sinan, HITZEL, Fréderic, Représentant Permanents de la France en Turquie (1536-1991) et de la Turquie en France (1797-1991) , İstanbul - Paris 1991
BAĞIŞ, Ali İhsan, İngiltere’nin Osmanlı İmparatorluğu’nun Toprak Bütünlüğü Politikası ve Türk Diplomasisinin Çaresizliği, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, ss.45-54, T.T.K., Yay., Ankara 1999
BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma (Yayına Hazırlayan: Ahmet KUYAŞ), Y.K.Y., İstanbul 2003
BEYDİLLİ, Kemal, Osmanlı ve Avrupa Devletleri Arasında İttifaklar ve Siyasi Ahlak (1790-1856), Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, ss.35-43, T.T.K., Yay., Ankara 1999
Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet, Tertib-i Cedid, 2.Baskı C. V, VI, İstanbul 1309
ÇADIRCI, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapıları, T.T.K., Yay., Ankara 1991
DANİŞMEND, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C.4, İstanbul 1972
ERCAN, Yavuz, Seyyid Emin Mehmet Vahit Efendi’nin Fransa Sefaretnamesi, Osmanlı Tarihi Araştırmaları Merkezi Dergisi, OTAM, S.2, Ocak 1991, ss.73- 125, Ankara 1991
GAOULTIER–KURHAN, Caroline, Mehmet Ali Et La France 1805-1849, Maisonneuve & Larose, Paris 2005
HERBETTE, Maurice, Fransa’da İlk Daimî Türk Elçisi “Moralı Esseyit Ali Efendi” (1797-1802), (Çeviren: Erol Üyepazarcı) , Pera Turizm ve Tic. A.Ş. Yay, İstanbul 1997
İNALCIK, Halil, Türk Diplomasi Tarihinin Sorunları, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, ss. XV- XVIII, T.T.K., Yay., Ankara 1999
JONQUİERE De La, Histoire De L’Empire Ottoman Depuis son Origines Jusqu’à Nos Jours. Paris 1914.
KARAL, Enver Ziya, Yunan Adalarının Fransızlar Tarafından İşgali ve Osmanlı Rus Münasebatı, İstanbul 1937
KARAL, Enver Ziya, Fransa – Mısır ve Osmanlı İmparatorluğu (1797-1802), İstanbul Üniversitesi Yay., İstanbul 1938
KARAL, Enver Ziya, Selim III.’ün Hat-tı Hümayunları, - Nizam-ı Cedid - , 1789- 1807, Türk Tarih Kurumu Yay. 2.Baskı, Ankara 1988
KARAL, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi Cilt V., Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856), Türk Tarih Kurumu Yay. 6.Baskı, Ankara 1994
KARAL, Enver Ziya, Tanzimattan Evvel Garplılaşma Hareketleri, Tanzimat I., M.E.B Yay., İstanbul 1999
KOLOĞLU, Orhan, Fransız Devriminin Osmanlı Diplomasisinde Yarattığı Hareketlilik, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, ss.13-19, T.T.K., Yay., Ankara 1999
KURAN, Ercümend, Avrupa’da Osmanlı İkamet Elçiliklerinin Kuruluşu ve İlk Elçilerin Siyasi Faaliyetleri 1793-1821, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1968
KURAN, Ercümend , “Osmanlı İmparatorluğu’nda Yenileşme Hareketleri”, Türk Dünyası El Kitabı, Seri: 1, S. 5, Ankara 1976
KURAN, Ercümend, 1793-1811 Döneminde İlk Osmanlı Mukim Elçilerinin Diplomatik Faaliyetleri, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç 15-17 Ekim 1999 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, ss.55-59, T.T.K., Yay., Ankara 1999
LEWİS, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, (Çeviren: Metin KIRATLI), T.T.K., Yay., Ankara, 1993
MANTRAN, Robert, Histoire de l’Empire Ottoman, Paris 1989
Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmani, Yayıma hazırlayan Nuri Akbayar, c.1, İstanbul 1996, s.254-255
RAYMOND, André, Egyptiens et Français au Caire au XVIIIe Siécle, Le Caire 1988
SOLÉ, Robert, Bonaparte à la conquête de l’Egypte, Edition du Seuil, avril 2006 Paris
SOYSAL, İsmail, Fransız İhtilali ve Türk-Fransız Diplomasi Münasebetleri (1789- 1802), T.T.K., Yay., Ankara 1987
SÜSLÜ, Azmi, Osmanlı-Fransız Diplomatik İlişkileri, 1798-1807, Belleten C. XLVII., S.185, Ocak 1983, ss.259-279, T.T.K., Yay., Ankara 1984
SÜSLÜ, Azmi, Osmanlı İmparatorluğunu Paylaşma Projeleri, 1807-1812, Belleten C. XLVII., S.187, Temmuz 1983, ss.745-774, T.T.K., Yay., Ankara 1984
TUNCER, Hüner, 19.Yüzyılda Osmanlı Avrupa İlişkileri (1814-1914) , Ümit Yay., Ankara 2000
UNAT, Faik Reşat, Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri, (Tamamlayıp Yayımlayan: Bekir Sıtkı Baykal) T.T.K., Yay., 3.Baskı, Ankara 1992
UZUNÇARŞILIOĞLU, İ.Hakkı, Âmedi Galib Efendinin Murahhaslığı ve Paristen Gönderdiği Şifreli Mektuplar, Belleten No.II’den Ayrı Basım, İstanbul 1937
YERASIMOS, Stefanos, Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye, Kitap I, Bizanstan Tanzimata (Türkçesi: Babür Kuzucu), Belge Yayınları 5. Baskı, İstanbul 1986
YERASIMOS, Stéphane, Deux Ottomans à Paris Sous le Directoire et l’Empire Relations d’ambassade, Sinbad, 1998 Paris