Ege’de Türk-İtalyan Hububat Ticareti (13. - 14. Yüzyıllar)

13. ve 14. yüzyıllar Türk ticaret tarihi bakımından önemli gelişmelere sahne olmuştur. Bu dönemde Batı Anadolu’nun denizci Türkmen beylikleri ile Akdeniz ticaretinde söz sahibi olan İtalyan şehir devletleri arasında antlaşmalarla belirlenen şartlar çerçevesinde yoğun ticarî ilişkiler tesis edilmiştir. Gerek Venedik’in Aydın ve Menteşe Beylikleri ile yaptığı antlaşmalar gerekse de İtalyan tacirlerin ticaret el kitabı niteliği taşıyan notları ve mektupları bu ticarî illişkilere açıklık getirmektedir. Böylece tarihçiler arasındaki Türklerin ganimet ve yağma akınları ile hazinelerini doldurdukları ve ticaretten anlamadıkları şeklindeki yaygın kanı söz konusu belgeler ışığında önemini kaybetmiş olacaktır. 13. ve 14. yüzyıllarda Türkler ile İtalyanlar arasındaki ticarette önemli bir yere sahip olan hububatın konu edildiği makalede bu ticaretin nasıl düzenlendiği detayları ile gösterilmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler:

Aydınoğulları, Menteşeoğulları, Venedik, Ceneviz, Batı Anadolu, Ege Bölgesi, Hububat/Buğday Ticareti

Grain Trade Between Turks and Italians in the Aegean Area (13th-14th Centuries)

13th and 14th centuries witnessed important developments related to Turkish history of trade. In this period intensive commercial relations were established between Turcoman maritime begliks of Western Anatolia and Italian city states which played an important role in the Mediterraean trade in accordance with the provisions determined by the agreements. Not only the commercial agreements between Venice, Aydin and Menteshe, but also the notes or letters of Italian merchants that served as a trade handbook shed light on this commercial relations. Thus, the common idea among the historians that the Turks didn’t have any ideas on trade and they filled up their treasures with booty and pillaging raids will have lost its significance in the light of the above mentioned documents. In this article, in which the grain that had an important role in trade between the Turks and Italians during the 13th and the 14th centuries is considered, how the grain trade was organized will be shown in details.

Keywords:

Aydin-Oğulları, Menteshe-Oğulları, Venice, Genoese, Western Anatolia, Aegean Zone, Grain/Wheat Trade,

PDF

___

ABULAFIA (1997): David Abulafia, “Gli italiani fuori d'Italia”, Gli Orizzonti Aperti Profili del Mercante Medievale, a cura di Gabriella Airaldi, Torino 1997, s. 175-198.
AKIN (1968): Himmet Akın, Aydınoğulları Tarihi Hakkında Bir Araştırma, (2. baskı), Ankara 1968
BALARD (1983). Michel Balard, “Genes et la mer Noire (XIII-XV. Siecles)”, Revue Historique, CCLXX, Paris, s. 31-54.
BALARD (1995). Michel Balard, “The Greeks of Crimea under Genoese Rule in the XIVth and XVth Centuries”, Dumbarton Oaks Papers, vol. 49, Symposium on Byzantium and the Italians, 13th-15th Centuries , s. 23 – 32.
BALARD (1989): Michel Balard, “The Genoese in the Aegean (1204 – 1566)”, Latins and Greeks in the Eastern Mediterranean After 1204, eds. Benjamin Arbel, Bernard Hamilton, David Jacoby, London 1989, s. 158-174.
BALARD (2002): Michel Balard, “Ele Geçirilecek Bir Pazar: Batı İstilası”, Konstantinopolis 1054-1261, eds. A. Ducellior-M. Balard, İstanbul 2002, s. 181-198.
BRYIS-BEERST (2006): Eric Briys - Didier Joos de ter Beerst, “The Zaccaria Deal. Contract and options to fund a Genoese shipment of alum to Bruges in 1298”, XIV International Economic History Congress, Helsinki 2006, s. 1-133.
BUCH (1982): Wilfried Buch, “14-15. Yüzyıllarda Kudüs’e Giden Alman Hacılarının Türkiye İzlenimleri”, çev. Yüksel Baypınar, Belleten, sayı: 183, (1982), s. 509-533.
CAHEN (1951): Claude Cahen, “Notes Pour I’Histoire des Turcomans d’Asie Mineure au XIIIe Siécle”, 1951, s. 335-354.
DEMİRKENT (2000) : Işın Demirkent, “1082-1302 Yılları Arasında Bizans-Venedik İlişkilerine Kısa Bir Bakış”, İÜEFTD, sayı: 36, (Prof. Dr. Fikret Işıltan Hatıra Sayısı), İstanbul 2000, s. 139-140.
GIRARDI (2004): Francesca Girardi, Venezia-Senato. Deliberazioni Miste. Registro XXIII, (1345-1347), vol. 10, Venezia 2004.
FLEET (1993): Kate Fleet, The Treaty of 1387 between Murad I. and Genoese”, BSOAS 56, (1993), s. 13-33.
FLEET (1997): Kate Fleet, “Ottoman Grain Exports from Western Anatolia at the end of the Fourteenth Century”, JESHO, 40, 3, (1997), s. 283-293.
FLEET (1999): Kate Fleet, European and Islamic Trade in the Early Ottoman State, the Merchants of Genoa and Turkey, Cambridge 1999.
HEYD (2000): W. Heyd, Yakın Doğu Ticaret Tarihi, çev. E. Z. Karal, Ankara 2000.
HOPWOOD (1999): Keith Hopwood, “The Byzantine-Turkish Frontier c1250-1300”, Acta Viennensia Ottomanica, ed. Markus Kohbach, Gisela Prochaska-eisl, and Claudia Romer Vienna: Im Selbrstverlag des Instituts fur Orientalistik, 1999, s. 153-161.
HOPWOOD (2004): Keith Hopwood, “The Relations Between the Emirates of Menteşe and Aydın and Byzantium 1250-1350”, CIEPO XIV. Sempozyumu Bildirileri, (Çeşme 18-22 Eylül 2000), Ankara 2004, s. 305-319.
İNALCIK (1985): Halil İnalcık, “The Rise of the Turcoman Maritime Principalities in Anatolia, Byzantium and Crusades”, BF., v. 9, Amsterdam 1985, s. 179-217.
İNALCIK (2008): Halil İnalcık, “Osmanlı Devleti’nde Uc (Serhad)lar”, Doğu Batı Makaleler II, Ankara 2008, s. 45-60.
JACOBY (1981a): David Jacoby, “Les Vénitiens Naturalisés dans L’Empire Byzantin: Un Aspect de L’Expansion de Venise en Romanie du XIIIe au Milleu du XVe Siécle”, Travaux et Memoires 8 [Hommage a M. Paul Lemerle], Paris 1981, s. 217-235.
JACOBY (1981b): David Jacoby, “Lens Gens de Mer Dans La Marine de Guerre Venetienne de la Mer Egee aux XIV. et XV. Siecles”, La genti del Mare Mediterraneo, a cura di R. Ragosta, Napoli 1981, s. 169-201.
JACOBY (1989). David Jacoby, “From Byzantium to Latin Romania: Continuity and Change”, MHR, 4, London 1989, s. 1-44.
JACOBY (1993): David Jacoby, “The Venetian Presence in the Latin Empire of Constantinople (1204-1261): The Challange of Feudalism and the Byzantine Inheritance”, Jahrbuch der Österreichischen Byzantinistik 43, Qien 1993, s. 141-201.
JACOBY (1998): David Jacoby, “Venetian Settlers in Latin Constantinople (1204-1261): Rich or Poor?”, Ricchi e poweri nella societa dell’oriente grecolatino, ed. Ch. A. Maltezou, Venezia 1998, s. 181-204.
KÖPRÜLÜ (1989): Mehmed Fuad Köprülü, Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu, (6. baskı), Ankara 1999
KURAT (1966): Akdes Nimet Kurat, Çaka Bey, İzmir ve Civarındaki Adaların İlk Türk Beyi (1081-1096), Ankara 1966.
LEMERLE (1957): Paul Lemerle, L’Emirat D’Aydın Byzance et L’Occident, Paris 1957.
LUTTRELL (1988): Anthony Luttrell, “The Hospitallers of Rhodes Confront the Turks: 1306-1421”, Christians, Jews and Other Worlds: Patterns of Conflict and Accomodation, ed. P. F. Gallagher, Lanham 1988, s. 80-116.
MATSCHKE (2002): Klaus-Peter Matschke, “Commerce, Trade, Markets and Money: Thirteenth-Fifteenth Centuries”, The Economic History of Byzantium: From the Seventh through the Fifteenth Century, ed. Angeliki E. Laiou, Washington, D. C. 2002, s. 771- 806.
MORRISSON VE CHEYNET (2002): Cécile Morrisson ve Jean-Claude Cheynet, “Prices and Wages in the Byzantine World”, The Economic History of Byzantium: From the Seventh through the Fifteenth Century, ed. Angeliki E. Laiou, Washington, D. C. 2002, s. 815- 878.
NICOL (2000): Donald M. Nicol, Bizans ve Venedik, Diplomatik ve Kültürel İlişkiler Üzerine, çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul 2000.
OIKONOMIDES (2002): Nicolas Oikonomides, “Uçsuz Bucaksız Bir Atölye: Zanaatkarlar ve Tüccarlar”, Konstantinopolis (1054-1261), eds. A. Ducellier-M. Balard, İstanbul 2002, s. 105-133.
OSTROGORSKY (1999): George Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, çev. Fikret Işıltan, Ankara 1999.
PEGOLOTTİ (1936): Francesco Balducci Pegolotti, La Pratica Della Mercatura, ed. A. Evans, Medieval Academy of America 24, (Cambridge, Mass., 1936).
ROBBERT (1985): Luis Benger Robbert, “Venice and the Crusades”, A History of the Crusades, der. K. M. Setton, c. 5, 1985, s. 379-451.
SAVVIDES (1991): Aleksis G. C. Savvides, “Acropolites and Gregoras on the Byzantine- Seljuk Confrontation at Antioch-on-the Maender (A. D. 1211) English Translation and Commentary”, AÜDTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, XV/26, (Ankara 1991), s. 93- 101.
SILBERSCHMIDT (1930): Max Silberschmidt, Venedik Menbaalarına Nazaran Türk İmparatorluğu’nun Zuhuru Zamanında Şark Meselesi, çev. Köprülüzâde Ahmet Cemal, İstanbul 1930.
THIRIET (1975): Freddy Thiriet, La Romanie Vénitienne au Moyen Age. Le développement et I’exploitation du domaine colonial vénitien (XIIe-XVe siécles), Paris 1975.
THOMAS (1880): George Martin Thomas, Diplomatarium Veneto-Levantinum,. Acta et Diplomata Res Venetas Graecas Atque Levantis, a. 1300 – 1350, Venetiis 1880.
THOMAS (1899): George Martin Thomas, Diplomatarium Veneto-Levantinum,. Acta et Diplomata Res Venetas Graecas Atque Levantis, a. 1351 – 1454, Venetiis 1899.
TURAN (1990): Şerafettin Turan, Türkiye-İtalya İlişkileri I. Selçuklular’dan Bizans’ın Sona Erişine, İstanbul 1990.
VILLEHARDOIN-VALENCIENSES (2001): Villehardouin, G.-Valencienses, H., Konstantinopolis’te Haçlılar, çev. Ali Berktay, İstanbul 2001.
VRYONIS (1971): Speros Vryonis, The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization from the Eleventh through the Fifteenth Century, Berkeley 1971.
WITTEK (1986): Paul Wittek, Menteşe Beyliği, çev. Orhan Şaik Gökyay, Ankara 1986 (2. baskı).
YÜCEL (1980): Yaşar Yücel, Çoban-Oğulları Candar-Oğulları Beylikleri, Ankara 1980.
ZACHARIADOU (1965): Elizabeth A. Zachariadou, “Ertogrul Bey Il Sovrano Di Teologo (Efeso)”, Atti della Societa Ligure di Storia Patria, N. S., V., (LXXIX), Genoa 1965, s. 155-161.
ZACHARIADOU (1976): Elizabeth A. Zachariadou, “Sept traités inedits entre Venise et les émirats d’Aydın et d’Menteşe (1331-1407)”, Studi Preottomani e Ottomani, ed. A. Gallotta, Napoli 1976, s. 229-239.
ZACHARIADOU (1977): Elizabeth A. Zachariadou, Prix et Marchés des Céréales en Romanie (1343-1445)”, Nuova Rivista Storica, LXI, Milan 1977, s. 291-306.
ZACHARIADOU (1983): Elizabeth A. Zachariadou, Trade and Crusade, Venetian Crete and the Emirates of Menteshe and Aydin (1300-1415), Venice 1983.
ZACHARIADOU (1989): Elizabeth A. Zachariadou, “Holy War in the Aegean during the Fourteenth Century”, MHR, v. 4, no. I, (Haziran 1989), s. 212-225.
ZIBALDONE DA CANAL (1994): Zibaldone da Canal, Merchant Culture in Fourteenth Century Venice, çev. John E. Dotson, Medieval & Renaissance Texts & Studies, Binghamton, New York, 1994.
ZUCCHELLO (1957): Pignol Zucchello, Lettere di Mercanti a Pignol Zucchello (1336- 1350), ed. Raimondo Morozzo della Rocca, Comitato per la Pubblicazione delle Fonti Relative alla Storia di Venezia, Fonti per la Storia di Venezia, Sez. IV, Archivi Privati (Venezia 1957).