11967

Çivi yazılı kanun metinlerinde ilginç bir suç tespit ve cezalandırma yöntemi: suya atılma

Çivi yazılı hukuk sisteminin birer halkasını oluşturan Eski Mezopotamya ve Anadolu toplumlarında “suya atılma” (su ordali) işleminin bir suç tespit ve cezalandırma yöntemi olarak uygulandığı görülmektedir. Çivi yazılı kanun maddelerinde yer alan bu yöntem, suyun kutsallığı ve pislikleri temizlediği, ortaya çıkardığı inancı ile ilgili olarak Eskiçağ toplumlarınca genel kabul görerek nehirlere Tanrı vasfı yüklenmiştir. Bir iftira karşısında doğruyu tespit etmek ve kişi suçluysa cezasını kesmek nehir tanrısına bırakılmıştır. Böylece suç işleyen kişinin cezası kesilmiş veya suç işlediğinden şüphe duyulan kişi, nehre atılarak masum olup-olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu yöntem Mezopotamya hukukunda net olarak tespit edilmiş ve bir gelenek olarak Hitit toplumunda da yaşamaya devam etmiştir. Hatta sadece Eskiçağ toplumlarında da sınırlı kalmamış, Ortaçağ’da da varlığını sürdürerek ilginç bir yöntem olarak cadı avlamada kullanılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Çivi Yazılı Hukuk, Suç, Ceza, Su Ordali, Suya Atılma, Nehir Tanrısı

An Interesting Method of Crime's Determining and Punishing in the Cuneiform Legacy Texts: Throwing to Water

It is seen that process of "throwing into water" (water ordeal) was applied as a method of crime determination and punishment in Ancient Mesopotamia and Anatolian societies which are chains of Cuneiform law system. This method which is included in cuneiform law articles was generally accepted by Ancient societies related with the belief of holiness of water and that it reveals and cleans evil deeds; thereby rivers were attributed the characteristics of God. It was the river of god who determines the truth against aspersion and punish if the person is guilty. In this way the guilty person was punished and the person who is suspected to commit an offense was thrown into river in order to determine whether s/he is innocent or not. This method was clearly determined in Mesopotamia law and continued in Hittite society as a tradition. It was even not restricted with Ancient societies and used as an interesting method in hunting witches in the Middle Ages

Keywords:

Cuneiform Law, Quilty, Punishment, Water Ordeal, Throwing into water, River God,

PDF

___

AKURGAL, Ekrem (1998), Anadolu Kültür Tarihi, Tübitak Yay., Ankara.
ALİNGE, Curt (1956), “Moğol Kanunları”, Çev. Coşkun Üçok, auhf.ankara.edu.tr/dergiler/.../AUHF-1956-13-01-02-Alinge.pdf, s.194-219.
BALKAN, Kemal (1955), Kaniş Karumu’nun Kronoloji Problemleri Hakkında Bazı Müşahedeler, TTK, Ankara.
BİLGİÇ, Emin (1963), Eski Mezopotamya Kavimlerinde Kanun Anlayışı ve Ananesi, D.T.C.F.Dergisi, XXI/3-4, Ankara, s.103-119. BOTTERO
Jean (2005), “Babilli Kadınların Hakları”,Eski Yakındoğu
Der.J.Bottero, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara, s.127-138.
CDA: A Concise Dictionary of Akkadian 2000, (Eds.) J.Black-A.George- N.Postgate, Harrassowitz Verlag,Wiesbaden.
DEĞİRMENCİ, Olgun (2008), “Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukukunda Mağdur Hakları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Yıl:21,Sayı 77, Ankara, s.33-86.
DİNÇOL, Belkıs (2003), Eski Ön Asya Toplumlarında Suç Kavramı ve Ceza, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, İstanbul.
DUYMUŞ, H.Hande (2009), “Çivi Yazılı Kanun Metinlerinde Kadınlara Ait Suç ve Cezalar”, Uluslar arası Disiplinlerarası Kadın Çalışmaları Kongresi Bildiriler (05-07 Mart 2009),Sakarya Üniversitesi Rektörlüğü, C.III, Sakarya, s.75-89.
GELB, I.J. (1957), Glossary of Old Akkadian, Materials for the Assyrian Dictionary, No.3, The University of Chicaqo Press, Chicaqo.
GÖKÇEK, Gürkan–Akyüz,Fatih (2013), “Sumer Kanunları”, Ortadoğu Araştırmaları Dergisi, C.IX, S.1, Elazığ, s.1-9.
GÜNBATTI, Cahit (2000), Eski Anadolu’da Su Ordali, Archivum Anatolium, Sayı:4, Ankara, s.1-13.
IMPARATİ, Fiorella (1992), Hitit Yasaları, Çev. Erendiz Özbayoğlu, İtalyan Kültür Heyeti, Ankara.
KATAJA, Laura (1987), “A Neo-Assyrian Document on Two Cases of River Ordeal”, SAAB I/2, Helsinki, s.65-68.
LAFONT, Bertrand (2005), “Mezopotamya’da Nehir Tanrı’nın Yargılaması”, Eski Yakındoğu, Der: Jean Bottero, Dost Kitabevi Yay., Ankara, s.200-209.
MEMİŞ, Ekrem (2007), Eskiçağda Mezopotamya, Ekin Kitabevi, Bursa.
MURAT, Leyla (2012), “Hititlerde Su Kültü”, Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı:51, Mart, Ankara, s.125-158.
PARPOLA, Simo (Ed.) (2007), Assyrian-English-Assyrian Dictionary, The Neo- Assyrian Text Corpus Project, University of Helsinki, Helsinki.
ROTH, T. Martha-Hoffner, Harry A.-Michalowski, Piotry (1997), Law Collections from Mesopotamia and Asia Minor, Scholars Press, 2nd Edition, Atlanta.
SAVAŞ, Abdurrahman (2011), “Hitit, Roma, İslam ve Yahudi Hukukları Üzerine Mukayeseli Bir Çalışma”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, S.18, s.243-274.
SEVİMLİ, Şükran (2004), “Anadolu Antik Hitit Uygarlığı İnsanının Değerler Sisteminde Su Kullanımı”, Ulusal Su Günleri 6-8 Ekim 2004, Bildiriler, İzmir, s.264-271.
SEVİMLİ, Şükran-Sevimli, Zeki (2005), “Antikçağ’da Anadolu Toplumunda Su Motifi ve Nümizmatik”, Türk Suçul Yaşam Dergisi Ulusal Su Günleri Sempozyumu (28-30 Eylül 2005) Özel Sayısı, (Ed.) Ertuğ Düzgüneş, C.3, S.4, Trabzon, s.223-227.
SÜEL, Aygül (1985), Hitit Kaynaklarında Tapınak Görevlileri ile İlgili Bir Direktif Metni, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Yayınları, No:350, Ankara.
ŞAHİN, H. Ali (2012), “Kültepe Metinlerine Göre Eski Anadolu ve Asur’da Yemin’in Anlamı”, History Studies, Samsun, s.413-422.
TOPÇUOĞLU, Hamide (1948), “Eski İsrail Hukukunun Menşei, Hususiyetleri ve Hammurabi Kanunu ile Olan Münasebetleri”, A.Ü.Hukuk Fakültesi Dergisi, C.5, S.1-4, s.284-322.
TOSUN, Mebrure (1973), “Sumer, Babil ve Assurlular’da Hukuk, Kanun ve Adalet Kavramları ve Bunlarla İlgili Terimler”, Belleten, XXXVII/148, TTK, Ankara, s.355-381.
TOSUN, Mebrure-Yalvaç, Kadriye (1986), Sümer, Babil, Assur Kanunları ve Ammi Şaduqa Fermanı, 2. Baskı, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
ÜNAL, Ahmet (2011), “Hitit Falcılığı”, Aktüel Arkeoloji Dergisi, Temmuz- Ağustos Sayısı.
VERSTEEG, Russ (2000), Early Mesopotamian Law, Carolina Academic Press, North Carolina, America.
WESTBROOK, Raymond (2003), “Evidentiary Procedure in the Middle Assyrian Laws, JCS 55, s.87-97.
YÜKSEKKAYA, Bayram, ““Özel Yetkili” Soruşturmanın Tarihteki Son Hali: Post- Modern /postmodern%20ileri%20engizisyonculuk.pdf, s.1-18.
”,http://www.bayramyuksekkaya.av.tr/images
ZACCAGNİNİ, Carlo (1994), “Sacred and Human Components in Ancient Near Eastern Law”, History of Religions, The University of Chicaqo Press, Vol.33, No.3 (Feb.) s.265-286.