Akademisyenlerin Sağlık Anksiyeteleri İle Siberkondri Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma

Bu çalışma akademisyenlerin internetten sağlık ve sağlık bilgisi arama davranışları (siberkondri) ile sağlık anksiyeteleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın katılımcıları yaşları 23 ile 66 arasında değişen (Ortyaş=37,34, SSyaş=8,403) 289 öğretim elemanından oluşmaktadır. Araştırma verileri Siberkondri Ciddiyet Ölçeği Kısa Formu (SCÖ-15), Sağlık Anksiyetesi Ölçeği ve demografik bilgilerin yer aldığı anket formu ile toplanmıştır. Ölçeklerin boyutları normal dağılıma uygunluk gösterdiği için boyutlar çeşitli değişkenlere göre karşılaştırılırken ikili gruplarda t testi (independent t test), üç ve daha fazla değişkenli gruplarda ise ANOVA (F testi) kullanılmıştır. Akademisyenlerin siberkondri düzeyleri ve sağlık anksiyeteleri arasındaki ilişki ise korelasyon analizi ile ortaya konulmuştur. Çalışma sonucunda sağlık anksiyetesi gövde boyutu ile SCÖ zorlantı, aşırı kaygı, aşırılık ve içini rahatlatma boyutları arasında; sağlık anksiyetesi olumsuz sonuç boyutu ile SCÖ zorlantı, aşırı kaygı ve doktora güvensizlik boyutları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Siberkondria, Sağlık Anksiyetesi, Akademisyenlerde Siberkodria

A Research on the Relationship between Academicians' Health Anxiety and Cyberchondria Levels

The study is conducted to examine the relationship between academics' health and health information seeking behaviors (cyberchondria) and health anxiety. The participants of the study consisted of 289 lecturers whose ages ranged from 23 to 66 (Meanage = 37.34, SDage = 8.403). The research data are collected by using a questionnaire containing Cyberchondria Severity Scale Short Form (CSS-15), the Health Anxiety Scale and demographic information. Since the dimensions of the scales conform to normal distribution, when comparing the dimensions according to various variables, independent t test is used in paired groups and ANOVA is used in groups with three or more variables. The relationship between academicians' cyberchondria levels and health anxiety is revealed by correlation analysis. As a result of the study, a positive significant relationship is found between the body dimension of health anxiety and the dimensions of compulsion, excessive anxiety, excessive, and relaxation in the CSS. It is demonstrated that there is a positive and significant relationship between the negative outcome dimension of health anxiety and the CSS dimensions of compulsion, excessive anxiety, and distrust of the doctor.

Keywords:

Cyberchondria, Health Anxiety, Cyberchondria in Academics,

PDF

___

Abramowitz, J. S. ve Braddock, A. (2011). Hypochondriasis and health anxiety. Hogrefe Publishing.
Abramowitz, J. S., Olatunji, B. O. ve Deacon, B. J. (2007). Health anxiety, hypochondriasis, and the anxiety disorders. Behaviour Therapy, 38(1), 86–94.
Altındiş, S., İnci, M. B., Aslan, F. G. ve Altındiş, M. (2018). Üniversite çalışanlarında siberkondria düzeyleri ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi, 8(2), 359-370.
Aydemir, Ö., Kırpınar, İ, Satı, T., Uykur, B. ve Cengisiz, C. (2013). Sağlık anksiyetesi ölçeği’nin Türkçe için güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Nöropsikiyatri Arşivi, 50(3), 325-331.
Bahadır Yılmaz, E., Ayvat, İ. ve Şiran, B. (2018). Klinik araştırma hastanede yatan hastalarda sağlık anksiyetesi ile sağlık programlarını izleme motivasyonları arasındaki ilişki. Fırat Tıp Dergisi, 23(1), 11-17.
Barke, A., Bleichhardt, G., Rief, W. ve Doering, B. K. (2016). The cyberchondria severity scale (CSS): German validation and development of a short form. International Journal of Behavioral Medicine, 23(5), 595-605.
Bozkanat, E. (2018). Kitle-kişisel iletişim ile sağlık bilgisi arama: bir facebook grubu örneği. İletişim ve Kuram Dergisi, (46), 291- 305.
Broom, A. (2005). Virtually healthy: the impact of internet use on disease experience and the doctor-patient relationship. Qualitative Health Research, 15(3), 325–345.
Can, A. B., Sönmez, E., Özer, F., Ayva, G., Bacı, H., Kaya, H. E., Uyan, O., Ulusoy, G, Öğütçü, N. ve Aslan, D. (2014). Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 36, 486- 494.
Chen, N., Zhou, M., Dong, X., Qu, J., Gong, F., Han, Y., Qiu, Y., Wang, J., Liu, Y., Wei, Y., Xia, J., Yu, T., Zhang, X. ve Zhang, L. (2020). Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet, 395(10223), 507-513.
Chrisman, N. J. (1977). The health seeking process: an approach to the natural history of illness. Medicine and Psychiatry, 1, 351- 377.
Clayton, P. J., Hyler, S. E., Luisada, P., Peele, R., Soskis, D. A., Spitzer, R. L. ve Sussman, N. (1980). Factitious and somatoform disorders. J. B. W. Williams (Ed.), Diagnostic and statistical manual of mental disorders içinde (s. 241-252), American Psychiatric Publishing.
Çetin, İ. ve Özhanlı, Y. (2018). Cerrahi hastalarının sağlık bilgisine ulaşmada internet kullanım özellikleri. KOU Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 44-49.
Çevik, S. ve Çıtlık Sarıtaş, S. (2020). Miyokard infarktüsü geçiren hastalarda sağlık anksiyetesinin uyku kalitesine etkisi. Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 11(24), 16–22.
Dimsdale, J. E., Levenson, J. L., Barsky, A. J., Creed, F., Frasure-Smith, N., Irwin, M. R., Keefe, F. J., Lee, S., Sharpe, M. ve Wulsin, L. R. (2013). Somatic symptom disorders. S. K. Schultz ve E. A. Kuhl (Ed.), Diagnostic and statistical manual of mental disorders içinde (s. 309-328), American Psychiatric Publishing.
Doherty-Torstrick, E. R., Walton, K. E. ve Fallon, B. A. (2016). Cyberchondria: parsing health anxiety from online behavior. Psychosomatics, 57(4), 390–400.
Elciyar, K. ve Taşcı, D. (2017). Siberkondri ciddiyet ölçeği’nin Anadolu Üniversitesi iletişim bilimleri fakültesi öğrencilerine uygulanması. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi (AKAR), 2(4), 57-70.
Erdoğan Özyurt, T., Aydemir, Y., Aydın, A., İnci, B. M., Ekerbiçer, H. Ç, Muratdağı, G. ve Kurban, A. (2020). İnternet ve televizyonda sağlık bilgisi arama davranışı ve ilişkili faktörler. Sakarya Tıp Dergisi, 10, 1-10.
Erdoğan, A. ve Hocaoğlu, Ç. (2020). Siberkondria: Bir gözden geçirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 12(4), 435-443.
Ertaş, H., Kıraç Çiftçi, F. ve Ünal, S. N. (2019). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin sağlık kaygı düzeylerinin belirlenmesi. 4. Uluslararası Sağlık Bilimleri ve Yönetimi Kongresi (s. 573-576), Üsküdar Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Eysenbach, G. ve Kohler, Ch. (2003). What is the prevalence of health-related searches on the world wide web? Qualitative and quantitative analysis of search engine queries on the internet. AMIA 2003 Symposium Proceedings (s. 225-229).
Hales, R. E., Cloninger, R. C., Borus, J. F., Burke, J. D., Fagan, J. P., King, S. A., Martin, R. L., Phillips, K. A., Spiegel, D. A., Stoudemire, A., Strain, J. J. ve Wise, M. G. (1994). Psychiatric systems interface disorders (adjustment, dissociative, factitious, impulse-control, and somatoform disorders and psychological factors affecting medical conditions) work group. M. B. First (Ed.), Diagnostic and statistical manual of mental disorders içinde (s. 445-470). American Psychiatric Publishing.
Hocaoğlu, Ç. (2015). Farklı bir hipokondriyazis: Bir vaka sunumu. Journal of Mood Disorders, 5(1), 36-39.
Illich, I. (2011). Sağlığın gaspı. (S. Sertabiboğlu, Çev.), Ayrıntı Yayınları (Orijinal eserin basım tarihi 1981).
Irmak, B. ve Bölükbaş, N. (2015). Hemşirelik öğrencilerinde sağlık anksiyetesi düzeylerinin belirlenmesi. 14. Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi, Melikşah Üniversitesi, Kayseri, Türkiye.
Karaçadır, V. ve Çelik, R. (2019). Üniversite öğrencilerinin sağlık kaygı düzeylerini belirlemeye yönelik bir çalışma. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 225-238.
Karaoğlu, N., Karaoğlu, K. B. ve Yardımcı, H. (2020). Sosyoloji ve tıp öğrencilerinin sağlık algısı ve sağlık kaygısı düzeylerinin karşılaştırılması. Ankara Medical Journal, 3, 615-628.
Kehler, M. D. ve Hadjistavropoulos, H. D. (2008). Is health anxiety a significant problem for individuals with multiple sclerosis. Journal of Behavioral Medicine, 32(2), 150-161.
Keller, L. G., Padala, R. P. ve Petty F. (2008). Clinical pearls to manage cyberchondriacs. Primary Care Companion to the Journal of Clinical Psychiatry, 10(1), 75-76.
Kilit, D. Ö. ve Eke, E. (2019). Bireylerin sağlık bilgisi arama davranışlarının değerlendirilmesi: Isparta ili örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(2), 401-436.
Lambert, S. D. ve Loiselle, G. C. (2007). Health information–seeking behavior. Qualitative Health Research, 17(8), 1006-1019.
Mahmood, S. S., Iqbal, M. ve Hanifi, S.M.A. (2009). Health seeking behaviour. A. Bhuiya (Ed.), Health for the rural masses insights from Chakaria, içinde (s. 67-93). ICDDR,B.
Mathes, B. M., Norr, A. M., Allan, N. P., Alnanese N. P. ve Schmidt, N. B. (2018). Cyberchondria: overlap with health anxiety and unique relations with impairment, quality of life, and service utilization. Psychiatry Research, 261, 204-211.
McElroy E. ve Shevlin M. (2014). The development and initial validation of the cyberchondria severity scale (CSS). Journal of Anxiety Disorders, 28(2), 259-265.
Muse, K., McManus, F., Leung, C., Meghreblian, B. ve Williams, G. M. J. (2012). Cyberchondriasis: Fact or fiction? A preliminary examination of the relationship between health anxiety and searching for health information on the internet. Journal of Anxiety Disorders, 26, 189-196.
Norr, M. A., Albanese, J. B., Oglesby E. M., Allan, P. N. ve Schmidt, B. N. (2015). Anxiety sensitivity and intolerance of uncertainty as potential risk factors for cyberchondria. Journal of Anxiety Disorders, 174, 64-69.
Özdelikara, A., Ağaçdiken Alkan, S. ve Mumcu, N. (2018). Hemşirelik öğrencilerinde sağlık algısı, sağlık anksiyetesi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Bakırköy Tıp Dergisi, 14, 275-282.
Özdemir, Ü. ve Taşcı, S. (2013). Kronik hastalıklarda psikososyal sorunlar ve bakım. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1), 57-72.
Özen, Z., Kartal, E., Erol, Ç. S. ve Büyükkutlu, F. S. (2013). Kalp hastalarının sağlık bilgisine erişmede internet kullanımı. XVIII. Türkiye'de İnternet Konferansı, https://www.researchgate.net/publication/262808624_Kalp_Hastalarinin_Saglik_Bilgisine_Erismede_Internet_Kullanimi adresinden 10 Ocak 2020 tarihinde alınmıştır.
Özer, Ö., Şantaş, F., Şantaş, G. ve Saygılı, M. (2018). Sağlık Yönetimi bölümü öğrencilerinin siberkondria algılarının değerlendirilmesine yönelik bir araştırma, 2. Uluslararası 12. Ulusal Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi (s. 1568-1573). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla, Türkiye.
Pew Internet & American Life Project [PIALP]. (2009). Health information on the internet, U.S. https://www.pewresearch.org/internet/2009/06/11/the-social-life-of-health-information/ adresinden 28 Ocak 2020 tarihinde alınmıştır.
Polat, G. (2020). Hemşirelerde sağlık anksiyetesi ve siberkondria ilişkisi [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Okan Üniversitesi.
Rode, S., Salkovskis, P., Dowd, H. ve Hanna, M. (2006). Health anxiety levels in chronic pain clinic attenders. Journal of Psychosomatic Research, 60(2), 155-161.
Ryan, A. ve Wilson, S. (2008). Internet healthcare: Do self-diagnosis sites do more harm than good?. Expert Opin. Drug Saf, 7(3), 227-229.
Salkovskis, P. M., Rimes, K. A., Warwick, H. M. C.ve Clark, D. M. (2002). The health anxiety inventory: development and validation of scales for the measurement of health anxiety and hypochondriasis. Psychological Medicine, 32(5), 843-853.
Sarı, N. (2016). Sağlık arama davranışı ve medya [Tıpta Uzmanlık Tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
Schwartz, K. L., Roe, T., Northrup, J., Meza, J., Seifeldin, R. ve Neale, A. V. (2006). Family medicine patients’ use of the internet for health information: A metronet study. The Journal of the American Board of Family Medicine, 19(1), 39-45.
Sezgin, D. (2014). Sağlık okuryazarlığını anlamak. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 73-92.
Starcevic, V. ve Berle V. (2013). Cyberchondria: Towards a better understanding of excessive health-related internet use. Expert Review Neurother, 13(2), 205-213.
Tardy, R. W. ve Hale, C. L. (1998). Getting “plugged in”: A network analysis of health‐information seeking among “stay‐at‐home moms”. Communication Monographs, 65(4), 336-357.
Taylor, H. (1999). Explosive growth of a new breed of “cyberchondriacs”. The Harris Poll, 1-6.
Taylor, S. (2004). Understanding and treating health anxiety: A cognitive-behavioral approach. Cognitive and Behavioral Practice, 11(1), 112-123.
Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2019a). Türkiye sağlık araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Saglik-Arastirmasi-2019-33661 adresinden 17 Mart 2021 tarihinde alınmıştır.
Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2019b). Ölüm ve ölüm nedeni istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Saglik-ve-Sosyal-Koruma-101 adresinden 18 Mart 2021 tarihinde alınmıştır.
Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2020). Hanehalkı bilişim teknolojileri (BT) kullanım araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2020-33679 adresinden 19 Mart 2021 tarihinde alınmıştır.
Uzun, S. U., Akbay, B., Özdemir, C. ve Zencir, M. (2017). Siberkondri ciddiyet ölçeğinin üniversite öğrencilerinde geçerlilik-güvenilirliği. 19. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Antalya, Türkiye.
White, R. W. ve Horvitz, E. (2009). Cyberchondria: studies of the escalation of medical concerns in web search. ACM Transactions on Information Systems, 27(4), 1-37.
WHO. (2018). Noncommunicable diseases country profiles. https://www.who.int/nmh/countries/2018/tur_en.pdf?ua=1 adresinden 16 Mart 2021 tarihinde alınmıştır.
Wolfradt, U., Oemler, M., Braun, K. ve Klement, A. (2014). Health anxiety and habitual rumination: The mediating effect of serenity. Personality and Individual Differences, 71, 130-134.
Worsley, A. (1989). Perceived reliability of sources of health information. Health Education Research, 4(3), 367-376.
Yılmaz, E. (2013). Türkiye’de hastaların internette tıbbi enformasyon arama davranışlarının doktor-hasta iletişimine etkileri. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 3, 93-100.
Zhou, F., Yu, T., Du, R., Fan, G., Liu, Y., Liu, Z.,Xiang, J., Wang, Y., Song, B., Gu, X., Guan, L., Wei, Y., Li, H., Wu, X., Xu, J., Tu, S., Zhang, Y., Chen, H. ve Cao, B. (2020). Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with covid-19 in Wuhan, China: A retrospective cohort study. Lancet, 395(10229), 1054-1062.