ORTA ÇAĞ KÜLTÜRÜNDE AZERBAYCANLILARIN HİZMETLERİ

Dünya kültür tarihinde, Orta Çağ Müslüman Şark’ından kaynaklanan Arapça kültürün özel bir yeri vardır. Bu kültürün meydana gelmesinde Azerbaycanlılar da dahil Halifeliğe tabi edilmiş halkların kendi katkıları olmuşdur. Makalede, Halifeliğin yaratılışında İslam’ın katkısı, Arapların devlet politikası, Azerbaycan’ın Halifeliğe tabi edilmesi ve Arap fetihleri hakkında bilgi verilmiştir. Orta Çağ’da Halifeliğin kuruluşunu sadece Şark’da yeni devletin oluşumu gibi düşünmek yanlış olur. Çünkü Arapların önderliğinde ortaya çıkmış bu devlet farklı kültürlere sahip halkları ortak amaç için birleştirdi. Bu ortaklıktan ve karşılıklı etkiden ise yeni mükemmel kültür oluşdu. Çağdaş araştırmalarda çoğu zaman dil faktörü temel alınır. Bu da bazı şahsiyetlerin ulusal kimliğinin yanlış sunumuna neden olmuşdur. Makalede, Orta Çağ dil politikası sorunu hakkında bahs edilmiş, Azerbaycan’dan olan şahsiyetlerin kökeninin yanlış sunumuna aydınlık getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Orta Çağ, halifelik, kültür, edebiyat

PDF

___

1. Amin, Ahmed (1957). Zahr al-islam. c. 2
2. Atvan, Huseyin. Az-Zindika va aş-şuubiyya fi asr al-abbasiyyi al-avval. Dar al-ceyl, Beyrut
3. Belyayev, Yevgeniy (1966). Arabı, islam i arabskiy halifat v rannee srednevekovye. Nauka, Moskva
4. Bünyadov, Ziya ve Vəlixanlı, Nailə (1993). Azərbaycan III-XII əsrlərdə. Azərbaycan tarixi. Elm, Bakı
5. Əliyeva, Nərgiz (2017). Azərbaycanda islam mədəniyyəti (VII-XIII əsrin əvvəlləri). Elm-təhsil, Bakı
6. Hafaca, Muhammed (1954). El-Hayat el-adab fi el-asr el-abbasiyyi. El-Kahira
7. İbn Asakir (1995). Tarih medine Dimaşk. Derase ve tehkik Omar bin Kurma el-Emrui. c. 72, dar al-fikr, Beyrut
8. Kəndli-Herisçi, Gafar (1988). Hakani Şirvani (həyatı, dövrü və mühiti). Elm, Bakı
9. Filştinskiy, İsaak (1978). Arabskaya literatura VIII-IX vekov. Nauka, Moskva
10. Mahmudov, Malik (1983). Ərəbcə yazmış azərbaycanlı şair və ədiblər (VII-XII əsrlər). Elm, Bakı
11. Es-Suyuti (1964). Tarih al-hulafa. Tahkik Muhammad Muhyiddin Aqbd al-Hamid. Mısır
12. Vəlixanlı, Nailə (1993). Ərəb xilafəti və Azərbaycan. Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, Bakı
13. Vəlixanlı, Nailə və Məmmədov, Zakir (2007). VII əsrin II yarısı-X əsrlərdə Azərbaycan mədəniyyəti . Elmi ve fəlsəfi fikir. Azərbaycan tarixi. c. 2, Elm, Bakı
14. Zeydan, Circi (1958). Et-Temeddun el-islam. C. 4, al-Kahira
15. Az-Zayyat, Ahmed: Tarih al-adab al-arabiyyi. dar nahda Misr, Al-Kahira