CÜRCÂNÎ’NİN “el-AVÂMİLU’L-Mİ’E” ADLI ESERİNİN BİR FARSÇA MANZUM TERCÜMESİ

Hicrî V. asırda yaşamış İran asıllı Arap dilcilerinden olan Abdulkâhir el-Cürcânî (ö. 471/1078)’nin Arapça öğretimine dair yazdığı el-Avâmilu’l-Mi’e adlı eseri Arap gramerinin temel kurallarını özet bir şekilde ele alan bir eserdir. Eser üzerine birçok Arapça, Farsça manzum ve mensur tercüme ve şerh yazılmıştır. Bunlardan birisi de Hicrî VIII. asırda yaşamış dilci ve Farsça-Arapça iki dilde şiir yazan şair Muhammed b. Hisâm Hirevî (737/1337)’nin Arapça’ya yeni başlayanlar için kaleme almış olduğu 30 beyitlik manzum Farsça Avâmil tercümesidir. Timurlular öncesinde Herat’ta hüküm süren Kert Hanedanı emirlerinden Muîzzuddîn Hüseyin (ö. 771/1369)’e ithaf edildiği anlaşılan manzumenin vezni Remel-i Müsemmen-i Mahzûf’tur. Elif kafiyesiyle biten manzume sade ve anlaşılır bir Farsça ile yazılmıştır. Çalışmamızda bu manzumenin tanıtımı, tercümesi ve beyitlerin transkripsiyonu yapıldıktan sonra müellifin âmilleri ele alma biçimi incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Curcânî, İbni Hisam, Avâmil, Farsça, Arapça, Tercüme, Manzum

PDF

___

Arslan, Ahmet Turan, “Arap Gramerinde İki Avâmil Risalesi ve Bunların Mukayesesi”, İLAM Araştırma Dergisi, C. I, sy. 2 (Temmuz-Aralık 1996).
Bahtiyâri, Müctebâ, Şehr-ı Manzume: el-Avâmil fi’n-Nahv, Çetr-i Dâniş, Tahran, 1396.
Câmî, Nureddîn Abdurrahman, el-Ferhu’l-Kâmil alâ Şerhi Mi’eti Âmil, nşr. Abdulvâhid el-Attârî, Mektebetü’l-Medeniyye Yay., Keraçi, 3. Baskı, 2012.
el-Cürcânî, Abdulkâhir b. Abdurrahman, el-Avâmilu’l-Mi’e, nşr. Enver b. Ebî Bekr eş-Şeyhî ed-Dâgistânî, Dâru’l-Minhâc, Beyrut, 1. Baskı, 2009.
es-Sibeveyh, Amr b. Osman, el-Kitâb: Kitabu Sibeveyh (I-V), Thk. Abdusselâm M. Hârun, Mektebetü’l-Hâncî, Kahire, ts.
Gemi, Ahmet, “Avâmil’e Yapılan Şerhler Bağlamında İbrahim El-Kûrânî’nin Avâmil Tekmilesi”, e-Şarkiyyat İlmi Araştırmalar Dergisi, Nisan 2017, C. 9, Sayı: 1 (17).
Hüseynî, Seyid Ali, Tercüme-i Şerh-i İbn-i Akîl (I-IV), İntişârât-i Dâru’l-İlm, 5. Baskı, Kum, 1389.
el-Kâmil fi Şerhi’l-Avâmil, trc. Molla Muhsin, İntişârât-i Dâru’l-İlm, 9. Baskı, Kum, 1388.
Iktıdar, Husaın, Sıddıquı, Kert, DİA, Ankara, 2002.
Mecmû’a-i Nahv-i Mîr li’d-Dereceti’l-Hâmise, Vizâretü’l-Maarif, Afganistan, 1421.
Rahman, İnâyet, Bedru Kâmil fî Şerhi Mi’eti Âmil-i Câmî,, trc. Rigî, Abdulfattah, Nigîn Kuveyr, Tahran, 1391.
http://saed.isu.ac.ir/site/catalogue/128039 (Çevrimiçi: 14.01.2019).