COVİD 19 DÖNEMİNDE AİLE İŞLETMELERİNDEKİ YÖNETİCİLERİN NESİLLER ARASI BİREYSEL DEĞER FARKLILIKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Pandemi sürecinin uzun bir döneme yayılması ve etkilerinin halen devam etmesi sebebiyle her alanda değişimler olmuştur. Bireylerin davranışlarına yön veren değer yapılarının da bu değişimlerden etkilenebileceğinden söz edilmektedir. Bu doğrultuda değerler önemli hale gelmektedir. Bu çalışmanın amacı; aile işletmelerindeki yöneticilerde nesiller arası değer farklılıklarının olup olmadığının araştırılması ve eğer farklılık var ise hangi değer yapıları arasında olduğunun değerlendirilmesidir. Araştırma örneklemi, Marmara Bölgesi’nde faaliyette bulunan aile işletmelerinde farklı nesillerden toplam 631 yöneticiden oluşmaktadır. Araştırma bulguları Covid 19 pandemisi gibi belirsizlik ve kriz yönetiminin öne çıktığı koşullara karşı bireysel değerlerin önemli bir rolü olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırma kapsamında incelenen bireysel değer boyutlarında nesiller arasında farklılıkların olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Pandemiyi kontrol etme ya da önleme gibi hususlarda bireylerin yardımseverlik, uyumluluk, toplum yanlılığını içeren evrensellik gibi değer eğilimlerinin öne çıktığı gözlenmiştir. Ayrıca çalışma yaşamı içerisinde nesiller arası değer farklılıklarının kabul edilerek, farklı beklentilerin ve iş yapış şekillerinin incelenmesinin ilgili literatüre katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

A RESEARCH ON INTERGENERATIONAL INDIVIDUAL VALUES DIFFERENCES OF MANAGERS IN FAMILY BUSINESS IN THE PERIOD OF COVID 19

There have been changes in every field due to the fact that the pandemic process has spread over a long period and its effects are still continuing. It is mentioned that the value structures that direct the behaviors of individuals may also be affected by these changes. In this direction, it becomes important to examine the values. The aim of this study is to investigate whether there are value differences between generations of managers in family businesses and, if there is, to evaluate which value structures they are between. The research sample consists of a total of 631 managers from different generations in family businesses operating in the Marmara Region. Research findings reveal that individual values play an important role in conditions where uncertainty and crisis management come to the fore, such as the Covid 19 pandemic. It has been concluded that there are differences between generations in the individual value dimensions examined within the scope of the research. It has been observed that in matters such as controlling or preventing the pandemic, value tendencies of individuals such as benevolence, compatibility, universality including social bias have come to the fore. In addition, it is thought that by accepting the value differences between generations in working life, examining different expectations and ways of doing business can contribute to the relevant literature.

___

  • 1. AKDOĞAN, A. A. ve OFLAZER, S. (2012), Aile Işletmelerinde Kurucu'nun Değerlerini Belirlemeye Yönelik Nitel Bir Araştırma: Kayseri Örneği, İstanbul Kültür Üniversitesi İİBF Aile İşletmeleri ve Girişimcilik Araştırma Merkezi 5. Aile İşletmeleri Kongresi, 3-18.
  • 2. AKGÜL, A. ve ÇEVİK, O. (2005). İstatistiksel Analiz Teknikleri. 2. Baskı, Emek Ofset, Ankara.
  • 3. ARONOFF, C. E. ve WARD, J. L. (2000). Family Business Values: How To Assure A Legacy Of Continuity
  • 4. BAŞER, G. G. (2010). Aile İşletmelerinin Süreklilik Sorunsalı: Batı Akdenizli Aile İşletmeleri Üzerine Nitel Bir Araştırma, Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
  • 5. BİLGİNOĞLU, E. (2021). “Covid-19 Pandemisi Sırasında Uzaktan Çalışmanın Artan Önemi: Bilinen Yanlışlar ve Doğruları”, Çalışma ve Toplum, 2(69), 1099 - 1146.
  • 6. BİRİNCİOĞLU, N. ve ACUNER, T. (2015). “Aile İşletmeleri Kurucularının ve Aile Değerlerinin Aile İşletmelerinin Sürdürülebilirliği Üzerindeki Etkisi: Trabzon Örneği”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (14), 491-515.
  • 7. BOWMAN, D. M. (2010). The Effect of Value Differences in Workplace Motivation: A Study Comparing Worker Value Piorities Across Generations and Gender, Publication, No. 3426821, Published Doctor Thesis, Capella University, Minnesota. PQDT Open. https://www.proquest.com/docview/763428459?pq-origsite=gscholar&Fromopenview= true
  • 8. CRAMPTON, S. ve HODGE, J. (2009). “Generation Y: Unchartered Territory”, Journal of Business & Economics Research, 7(4), 1-6.
  • 9. ÇAKMAK OTLUOĞLU, K. Ö., YEŞİLDAL, E., & UYARGİL, C. (2012). İkinci ve Üçüncü Kuşak Aile Üyelerinin Güncel Kariyer Yaklaşımları Açısından Kariyer Planlarının Incelenmesine Ilişkin Bir Araştırma, İstanbul Kültür Üniversitesi İİBF Aile İşletmeleri ve Girişimcilik Araştırma Merkezi. Aile İşletmeleri Kongresi, 175-184.
  • 10. DAVIS, P. (1983). “Realizing the Potential of the Family Business”, Organizational Dynamics, Summer, 47–56.
  • 11. DONNELLEY, R. G. (1964). “The Family Business”, Harvard Business Review, 42(1), 93-105.
  • 12. DYER, W. G. Jr. (1988). “Culture and Continuity in Family Firms”, Family Business Review, 1(1), 37-50.
  • 13. ERKENEKLİ, M. (2013). “Toplumsal Kültür Araştırmaları İçin Değer Merkezli Bütünleşik Bir Kültür Modeli Önerisi”, Savunma Bilimleri Dergisi, Cilt. 12, Sayı. 1, s.153.
  • 14. FANCY, R. (2004). Patterns in Values Differences Across Cultures, Unpublished Master’s Thesis, Wayne State University, Detroit, Michigan.
  • 15. GARCİA-ALVAREZ, E. ve LOPEZ-SİNTAS, J. (2001). “A Taxonomy of Founders Based on Values: The Root of Family Business Heterogeneity”, Family Business Review, 15(3), 209-230.
  • 16. HAEBERLE, K., HERZBERG, J. ve HOBBY, T. (2009). “Leading The Multigenerational Work Force”, Healthcare Executive, Volume: 24, Issue: 5.
  • 17. HAGERMAN, S. F. (1991). A Comparative Analysis of Leader Personality Type and Work Environment, Publication No. 9204695, Unpublished Doctor Thesis, University of Arkansas, PQDT Open. https://www.proquest.com/docview/303969718?pqorigsite= gscholar&fromopenview=true
  • 18. HALSE, M. L. ve MALLINSON, B. J. (2009). “Investigating Popular Internet Applications As Supporting E-Learning Technologies For Teaching and Learning with Generation Y”, International Journal of Education & Development Using Information & Communication Technology, 5(5).
  • 19. HOFSTEDE, G. (1980). Culture‘s Consequences: International Differences in Work Related Values, (Abridged ed.), Sage, Newbury Park, CA.
  • 20. HUNT, D. M. ve AT-TWAIJRI, M. I. (1996). Values and the Saudi Manager: An Empirical Investigation, Management Development, 15(5).
  • 21. INTERNATIONAL LABOUR ORGANIZATION, ILO. (2020). COVID-19 Ortamında ve Sonrasında Uzaktan Çalışma Uygulama Kılavuzu, Cenevre: Uluslararası Çalışma Ofisi, ISBN 978-92-2-032405-9, Temmuz, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---iloankara/documents/publication/wcms_759299.pdf,Erişim Tarihi: 24.02.2022.
  • 22. INGLEHART, R. (2000). Globalization and Postmodern Values, The Washington Quarterly, 23(1), 215–228.
  • 23. KALAYCI, Ş. (2009). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 4. Baskı, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
  • 24. KİTAPÇI, H., KAYNAK, R. ve ÖKTEN, S. S. (2013). “Güçlendirmenin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Kamu ve Özel Sektörde Mukayeseli Bir Araştırma”, International Review of Economics, 1(1), 49-73.
  • 25. KOÇEL, T. (2018). İşletme Yöneticiliği, İstanbul: Beta Yayıncılık. 17. Baskı.
  • 26. KRISTOFF-BROWN, A., ZIMMERMAN, R. ve JOHNSON, E. (2005). “Consequences of Individuals' Fit at Work: A Meta-Analysis of Person-Job, Person-Organization, Person-Group, and Person-Supervisor Fit”, Personnel Psychology, 58, 281-342.
  • 27. LEE, J. (1996). “Culture and Management, A Study of Small Chinese Family Business Singapur”, Journal of Small Business Management, 34 (3) : 63-67. ScholarBank@NUS Repository. http://scholarbank.nus.edu.sg/handle/10635/45267.
  • 28. LOTFI, A., KABIRI, S. ve GHASEMLOU, H. (2013). “Değerler Değişimi ve Kuşaklararası Çatışma: İran Khoy Kenti Örneği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14.2., 93-113. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ogusbd/issue/11005/131676
  • 29. MARSHALL, J. (2004). “Managing Different Generations at Work”, Financial Executive, July, 18-19.
  • 30. MEGLINO, B. ve RAVLIN, E. (1998). “Individual Values in Organizations: Concepts, Controversies, and Research”, Journal of Management, 24(3), 351-389.
  • 31. MEYDAN, C. H. ve ŞEŞEN, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi: AMOS Uygulamaları, Detay Yayınları, Ankara.
  • 32. MORSÜMBÜL, Ş. (2014). “Kültürel Değerlerin Üç Kuşak Arasındaki Değişimi Üzerine Bir İnceleme: Ankara Örneği”, HÜTAD Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Güz, (21), 137-160.
  • 33. NAMBIYAR, S. (2014). “Aspirations of Gen-Y Towards Quality of Work Life”, International Journal of Multidisciplinary Approach & Studies, Jul-Aug, Vol. 1 Issue 4, 328-340.
  • 34. ORGANISATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT, OECD. (2020). Capacity For Remote Working Can Affect Lockdown Costs Differently Across Places, https://read.oecd-ilibrary.org., Erişim Tarihi. 24.02.2022.
  • 35. PAKSOY, İ. (2019). Yönetsel Değerler ve Yönetici Profili Üzerine Bir Kamu Kurumunda Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
  • 36. PAPAVASILEIOU, E. F. ve LYONS, S. T. (2014). “A Comparative Analysis of the Work Values of Greece's ‘Millennial’Generation”, The International Journal of Human Resource Management, (Ahead-Of-Print), 1-21.
  • 37. PRICEWATERHOUSECOOPERS (PwC), (2020). Making External Executives Successful in Family Businesses. https://www.pwc.com/gx/en/services/familybusiness/ assets/pwc-family-business-study.pdf, Erişim Tarihi. 01.03.22.
  • 38. RALSTON, D. A., EGRI, C. P., STEWART, S., TERPSTRA, R. H. ve KAICHENG, Y. (1999). “Doing Business in the 21st Century with the New Generation of Chinese Managers: A Study of Generational Shifts in Work Values in China”, Journal of International Business Studies, Vol. 30, No. 2, s. 415-427. https://doi.org/10.1057/palgrave.jibs.8490077
  • 39. ROBBINS, S. P. ve JUDGE, T. A. (2013). ). Örgütsel Davranış, 14. Basımdan Çeviri. İ. Erdem (çev. ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayınları.
  • 40. ROKEACH, M. (1973). The Nature of Human Values. New York: Free Press.
  • 41. ROS, M., SCHWARTZ, S. H., & SURKISS, S. (1999). “Basic Individual Values, Work Values and the Meaning of Work”, Applied Psychology: An International Review, 48 (1), 49-71.
  • 42. SCHUMACKER, R. E. ve LOMAX, R. G. (2015). A Beginner's Guide to Structural Equation Modeling. 4th Edition, New York, Routledge.
  • 43. SCHWARTZ, S. H. (1992). “Universals in the Content and Structure of Values: Theory and Empirical Tests in 20 Countries”, Advances in Experimental Social Psychology, Vol. 25., pp. 1-65. New York: Academic Press.
  • 44. SCHWARTZ, S. H. (2003). A Proposal for Measuring Value Orientation Across Nations, 277-319, Chapter 7 in Ess Questionnaire Development Package of the European Social Survey. https://www.europeansocialsurvey.org
  • 45. SCHWARTZ, S. H. (2006). A Theory of Cultural Value Orientations: Explication and Applications. Comparative Sociology, 5(2-3), 137-182.
  • 46. SIRMON, D. G. ve HITT, M. A. (2003). Managing Resources: Linking Unique Resources, Management, and Wealth Creation in Family Firms. Entrepreneurship Theory and Practice, Summer, 339-358.
  • 47. STRAVROU, E. T., KLEANTHOUS T. ve ANASTASİOU T. (2005). “Leadership Personality and Firm Culture During Hereditary Transitions in Family Firms: Model Development and Emprical İnvestigatio”, Journal of Small Business Management, 43(2), 187-206.
  • 48. SÜRÜCÜ, L., ŞEŞEN, H. ve MAŞLAKÇI, A. (2021). SPSS, AMOS ve PROCESS Macro ile İlişkisel, Aracı/Düzenleyici ve Yapısal Eşitlik Modellemesi Uygulamalı Analizler. Detay Yayıncılık, 1. Baskı.
  • 49. ŞENTURAN, Ş., KÖSE, A., DERTLİ, E. M., BAŞAK, S. ve ŞENTÜRK, N. (2016). “X ve Y kuşağı Yöneticilerinin İş Değerleri Algısı ve Farklılıkları Üzerine İnceleme”, İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(3), 171 - 182.
  • 50. TRIANDIS, H. C. ve EUNKOOK, M. S. (2002). “Cultural Influences on Personality”, Annual Review of Psychology, Vol. 53, ss.133-160.
  • 51. UYGUÇ, N. (2003). “Cinsiyet, Bireysel Değerler ve Meslek Seçimi”, D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 18, Sayı:1, ss: 93-103.
  • 52. WARD, J. L. (1997). “Growing the Family Business: Special Challenges and Best Practices”, Family Business Review, 10(4), 323-337.
  • 53. WILS, T., SABA, T., WAXIN, F. M., & LABELLE, C. (2011). “Intergenerational and Intercultural Differences in Work Values in Quebec and the United Arab Emirates”, Industrial Relations, 66, 445–469.
  • 54. VALLERAND, R. J. ve RICHER, F. (1988). “On the Use of the Causal Dimension Scale in A Field Setting: A Test with Confirmatory Factor Analysis in Success and Failure Situations”, Journal of Personality and Social Psychology, 54(4), pp. 704-712.
  • 55. VERA, C. F., & DEAN, M. A. (2005). “An Examination of the Challenges Daughters Face in Family Business Succession,” Journal of the Family Firm Institute, 18 (4): 325-345.
  • 56. VURGUN, L. ve ÖZTOP, S. (2011). “Yönetim ve Örgüt Kültüründe Değerlerin Önemi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt. 16, Sayı. 3, Eylül.
  • 57. YILDIRIM, Y. T. (2011). Aile İşletmelerinde Nesiller Arası Yönetici Değerlerindeki Değişim ve Bu Değişimin Nedenleri Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, https://www.proquest.com/docview/2614259170?pqorigsite=gscholar&fromopenview=true
  • 58. YURTTADUR, M. ve NAKIPOĞLU, N. (2015). “Aile İşletmelerinde Kuşak Çatışmalarının Finansal Yapıya Etkileri, İtalyan ve Türk aile işletmeleri üzerine bir uygulama”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 6(12), 403-420.
  • 59. ZEESHAN, A., & IRAM, A. (2012). “Generational Diversity: Strategies to Bridge the Diversity Gap”, International Journal of Engineering & Management Sciences, 3(3).