ALTIN FİYATLARININ BIST 100 ENDEKSİ ÜZERİNE ETKİSİ: VARYANSTA NEDENSELLİK ANALİZİ

2020 yılı Mart ayında Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak ilan edilen COVID-19 salgınının, ekonomik birimlerin tüketim, yatırım ve tasarruf kararlarında önemli etkileri olmuştur. Finansal piyasalarda ve reel sektörde kısa süreli şokların yaşanmasına neden olan bu kararlar ekonomide belirsizliklerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bazı karar birimleri belirsizlik ortamında güvenli bir yatırım aracı olarak altına yönelirken bazıları ise açığa satış gibi işlemler yoluyla yüksek getiriler elde edebilmek için borsaya yatırım yapmayı tercih edebilmektedir. Bu çalışmanın amacı altın fiyatları ile BIST100 fiyat endeksi arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, 1 Mart 2020- 23 Eylül 2022 dönemine ait günlük verileri kullanılarak Hafner ve Herwartz (2006) tarafından geliştirilen Varyantsa Nedensellik Analizi yapılmıştır. Yapılan ekonometrik analiz sonucunda, altın fiyat oynaklıkları ile BIST100 fiyat endeksi arasında çift yönlü bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bu sonuçlara göre, fiyat dalgalanmalarının meydana geldiği dönemlerde her iki değişkende meydana gelen dalgalanmalar birbirlerini etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Bist 100, Altın Fiyatları, Varyansta Nedensellik Analizi

THE EFFECT OF GOLD PRICES ON BIST 100 INDEX: CAUSES ANALYSIS IN VARIANCE

The COVID-19 outbreak, which was declared a pandemic by the World Health Organization in March 2020, had significant effects on the consumption, investment, and savings decisions of economic units. These decisions, which caused short-term shocks in the financial markets and the real sector, led to the emergence of uncertainties in the economy. While some decision units turn to gold as a safe investment tool in an environment of uncertainty, others may prefer to invest in the stock market to obtain high returns through transactions such as short selling. The aim of this study is to examine the relationship between gold prices and BIST 100 price index. For this purpose, Variant Causality Analysis developed by Hafner and Herwartz (2006) was conducted using daily data for the period 1 March 2020- 23 September 2022. As a result of the econometric analysis, it was determined that there is a bidirectional relationship between gold price volatility and BIST 100 price index. According to these results, the fluctuations in both variables affect each other in the periods when price fluctuations occur.

Keywords:

BIST100, Gold Prices, Causality Analysis in Variance,

PDF

___

ABKEN, P. A. (1980). “The Economics of Gold Price Movements”. Wall Street Journal, 19, 3-13.
AL-AMEER, M., HAMMAD, W., ISMAIL, A. ve HAMDAN, A. (2018). “The Relationship of Gold Price with the Stock Market: The Case of Frankfurt Stock Exchange”. International Journal of Energy Economics and Policy, 8(5), 357.
ALTINTAŞ, H. (2022). “Petrol Fiyatı Şoklarının BIST100 Getiri Endeksi Üzerine Kısa ve Uzun Dönem Asimetrik Etkisi: NARDL Yaklaşımından Kanıtlar”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (62), 25-55.
BENLAGHA, N. ve EL OMARI, S. (2022). “Connectedness of Stock Markets with Gold and Oil: New Evidence from COVID-19 Pandemic”. Finance Research Letters, 46, 102373.
CİNGOZ, F. ve KENDİRLİ, S. (2019). “Altın Fiyatları, Döviz Kuru ve Borsa İstanbul Arasındaki İlişki”. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(4), 545-554.
CONTUK, F. Y. (2020). “Altın ve Hisse Senedi Fiyatları Arasında Nedensel İlişki: Toda-Yamamoto Nedensellik Analizi”. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24), 619-630.
DICKEY, D. A. ve FULLER, W. A. (1981). “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1057-1072.
DRAKE, P. P. (2022). “The Gold-Stock Market Relationship During COVID-19”. Finance Research Letters, 44, 102111. HAFNER, C. M. ve HERWARTZ, H. (2006). “A Lagrange Multiplier Test for Causality in Variance”. Economics letters, 93(1), 137-141.
GILMORE, C. G., MCMANUS, G. M., SHARMA, R. ve TEZEL, A. (2009). “The Dynamics of Gold Prices, Gold Mining Stock Prices and Stock Market Prices Comovements”. Research in Applied Economics, 1(1), 1-19.
GÜLHAN, Ü. (2020). “Altın Fiyatları ile VIX Endeksi, BİST 100 Endeksi, Döviz Kuru ve Petrol Fiyatları İlişkisi: Ekonometrik Bir Analiz”. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 576-591.
İLARSLAN, K. (2017). “Altın Fiyatları ile Borsa Endeksi Arasında Eş Bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(6), 114-125.
İLKHAN, C., ÇEVİKGİL, D., AYDIN, B. ve ZEREN, F. (2022). “Altın Fiyatları, ABD Doları ve BIST 100 Endeksi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği”. Malatya Turgut Özal Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 46-53.
KAYRAL, İ. E. ve TANDOĞAN, N. Ş. (2020). “BİST100, Döviz Kurları ve Altının Getiri ve Volatilitesinde COVID-19 Etkisi”. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(COVID-19 Special Issue), 687-701.
KWIATKOWSKI, D., PHILLIPS, P. C., SCHMIDT, P. ve SHıN, Y. (1992). “Testing the Null Hypothesis of Stationarity Against the Alternative of a Unit Root: How Sure Are We That Economic Time Series Have a Unit Root?”. Journal of Econometrics, 54(1-3), 159-178.
MENSI, W., BELJID, M., BOUBAKER, A. ve MANAGI, S. (2013). “Correlations and Volatility Spillovers Across Commodity and Stock Markets: Linking Energies, Food, and Gold”. Economic Modelling, 32, 15-22.
MISHRA, P. K., DAS, J. R. ve MISHRA, S. K. (2010). “Gold Price Volatility and Stock Market Returns in India”. American Journal of Scientific Research, 9(9), 47-55.
MERT, M. ve ÇAĞLAR, A. E. (2019). Eviews ve Gauss Uygulamalı Zaman Serileri Analizi, Detay Yayıncılık, Ankara. NARANG, S. P. ve SINGH, R. P. (2012). “Causal Relationship between Gold Price and Sensex: A Study in Indian Context”. Vivekananda Journal of Research, 1(1), 33-37.
ÖZKAN, N. ve ULAŞ, Ü. (2021). “Bölgesel Covid-19 Vaka Sayıları, Altın Fiyatları, Euro ve BIST Şehir Endeksleri Arasındaki İlişki: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6(1), 240-253.
PATEL, S. A. (2013). “Causal Relationship between Stock Market Indices and Gold Price: Evidence from India”. IUP Journal of Applied Finance, 19(1).
ROBERTS, M. C. (2008). “Synchronization and Co‐Movement of Metal Prices”. Minerals & Energy-Raw Materials Report, 23(3), 105-118.
SEYİDOĞLU, H. (2007). Uluslararası İktisat: Teori, Pratik ve Uygulama, 16. Baskı, İstanbul: Güzem Can Yayınları.
TOKAT, H. A. (2013). “Altın, Döviz ve Hisse Senedi Piyasalarında Oynaklık Etkileşimi Mekanizmasının Analiz”. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (48), 151-162.
TOPÇU, A. (2010). “Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler”. SPK Araştırma Raporu, Ankara.
TURGUT, A. (2007). “Türleri, Nedenleri ve Göstergeleriyle Finansal Krizler”. TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 20(4-5), 35-46.
YAPRAKLI, S. ve KAPLAN, F. (2018). “Petrol Fiyatlarının Altın Fiyatları Üzerindeki Doğrudan ve Dolaylı Etkileri: Ekonometrik Bir Araştırma”. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 10(1), 50-69.
YAVUZ ÇİL, N. (2004). “Durağanlığın Belirlenmesinde KPSS ve ADF Testleri: İMKB Ulusal-100 Endeksi ile Bir Uygulama”. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 54(1), 239-247.