Süreç Modeli Çerçevesinde Türk Yükseköğretiminde Kalite Güvencesi

Günümüzde yükseköğretim, yalnızca eğitim konusu olmaktan ziyade, ekonomik ve sosyal boyutlarıyla bir kamu politikası alanı olarak kabul edilmektedir. Yükseköğretim sektöründe, devlet dışı aktörlerin rolü gittikçe artmakta ve ulusal sınırların ötesine geçmektedir. Politika sürecine uluslararası kuruluşlardan öğrencilere kadar çeşitli seviyelerde birçok oyuncu katılmaktadır. Bu nedenle, yükseköğretimde politika oluşturma aşamalarının iç içe geçtiği, çok aktörlü ve düzlemli karmaşık bir yapıdan söz edilebilir. Kalite güvencesi, uluslararası, ulusal ve kurumsal düzeyde birçok aktörün etkileşimiyle oluşan ve bu karmaşıklığı en iyi temsil eden alanlardan biridir. Küreselleşme ve uluslararası rekabet birçok yükseköğretim sisteminde kalite sorununu gündemin ön sıralarına taşımaktadır. Türk yükseköğretim sisteminde de, son yıllarda kalite güvencesi önemli bir gündem maddesi haline gelmektedir. Yükseköğretim Kurulunun yeni yükseköğretim sistemi yaklaşımı misyon farklılaşması, çeşitlilik, esneklik ve kurumsal özerklik olarak tanımlanmakta, mevcut sistemde önemli bir dönüşüm gerektirmektedir. Bu kapsamda yeni politikaların, yasal çerçevelerin ve kurumsal yapıların oluşturulmasıyla yeni bir yol haritası izlenmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türk yükseköğretiminde kalite güvencesi bağlamında yaşanan güncel gelişmeleri politika süreci modeli bağlamında incelemektir. Bu amaçla kalite güvencesine ilişkin gelişmeler politika döngüsünün temel aşamaları olan gündem belirleme, politika oluşturma, uygulama ve değerlendirme kapsamında ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kalite güvencesi, süreç modeli, Türk yükseköğretimi

Quality Assurance in Turkish Higher Education in the Framework of Policy Process Model

Today, higher education is regarded as a field of public policy with its economic and social dimensions rather than being solely an education issue. In higher education sector, the role of non-state actors is increasingly expanding within the new policy contexts transcending national boundaries. Many actors at various levels, from international organizations to students as individuals are involved in the policy process. Therefore, the field of higher education policy represents a complex process where policy-making stages are intertwined with various actors and blurred boundaries. Quality assurance is one of the policy areas that best represent this complexity with many stakeholders on the international, national and institutional level. Globalization and international competition bring the quality problem to the forefront of many higher education systems. In the Turkish higher education system, as in other countries, quality assurance has become an important agenda item in recent years. The new higher education system approach of the Council of Higher Education has been defined as mission differentiation and diversity, flexibility and institutional autonomy which require a significant transformation in the current system. Thus, a new road map has been adopted by the formulation of new policies, legal frameworks and institutional structures. In this study, quality assurance policies in Turkish higher education are explored in accordance with the conceptual framework of the policy process/cycle model. Accordingly, the quality issue is handled in line with the basic stages of policy cycle which are agenda setting, policy formulation, implementation and evaluation.

Keywords:

Higher education policy quality assurance, process model, Turkish higher education,

PDF

___

Aksu Yıldırım, S. (2019). 2018 yılı kurumsal dış değerlendirme programının değerlendirilmesi https://api.yokak.gov.tr/Storage/AnnouncementFiles/26-02-2019/45/2018%20KDD%20Programi%20Deg%20(SAY)%20v3.pdf
Anderson, J.E. (1994). Public policymaking -an introduction. Boston: Houghton Mifflin
Arkın, F. (2013). Quality assurance or assuring quality: the experience of Turkish higher education on Bologna process and QA. EUL Journal of Social Sciences, 4(2), 55-69.
Bayırbağ, M. K. (2013). Kamu politikası analizi için bir çerçeve. Yıldız vd. (Ed.) Kamu politikası kuram ve uygulama içinde (s.44-66). Ankara: Adres Yayınları.
Çevik, H. H. ve Demirci, S. (2012). Kamu politikası. Ankara: Seçkin Yayınları.
Demir, F. (2011). Kamu politikası ve politika analizi çalışmalarının teorik çerçevesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı:30, Ağustos 2011, 107-130.
Dolowitz, D. P. and Marsh, D. (2000). Learning from abroad: the role of policy transfer in contemporary policy-making. Governance: An International Journal of Policy and Administration. Vol. 13, No. 1, 5–24.
Dunn, W.N. (1981). Public policy analysis: an ıntroduction. New Jersey: Prentice Hall.
Durman, M. (2008). Yükseköğretimde Kalite Güvencesi. K. Edinsel (Ed.) Bologna Uzmanları Ulusal Takımı Projesi 2007- 2008 Sonuç Raporu içinde (35-42). http://w3.gazi.edu.tr/~gyavuzcan/documents/1.pdf.
Dye, T.R. (1995). Understanding public policy. New Jersey: Prentice Hall.
EHEA (2019). http://www.ehea.info/
Elmas, M. (2019). Yükseköğretimde Kurumsal İç Kalite Güvencesi. http://yokak.gov.tr/heqc-organizes-meeting-on-internal-quality-assurance-system-in-higher-education-institutions-and-qua-34
Enders, J., & Westerheijden, D. F. (2014). Quality assurance in the European policy arena. Policy and Society, 33(3), 167-176.
ENQA (2019a). The European Association for Quality Assurance in Higher Education. https://enqa.eu/
ENQA (2019b). Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area. https://enqa.eu/index.php/home/esg/
Erdoğan, A. (2009). Bologna süreci kapsamında Türk yükseköğretimindeki gelişmeler, Erasmus Bahar Toplantısında yapılan sunum, 2 Nisan 2009, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
European Commission/EACEA/Eurydice (2018). The European Higher Education Area in 2018: Bologna process implementation report. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
European Commission/EACEA/Eurydice, 2018. The European Higher Education Area in 2018: Bologna Process Implementation Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Glaser, S., Halliday, M. I., Eliot, G. R. (2003). Üniversite mi? Çeşitlilik mi? Bilgideki önemli ilerlemeler üniversitenin içinde mi, yoksa dışında mı gerçekleşiyor?. N. Babüroğlu (Ed.), Eğitimin Geleceği Üniversitelerin ve Eğitimin Değişen Paradigması (pp. 167-178). İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayını.
Gül, H. (2015). Kamu Politikası Analizi, Yöntemleri ve Teknikleri. Yasama Dergisi, 29, 5-31.
Gür, B. S., Özoğlu, M., & Bakış, T. (2015). Türkiye’de yükseköğretim politikaları: Erişim, kalite ve yönetim. Türkiye’de eğitim politikaları, 299-321.
Hastürk, M. (2006). Stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme. http://docplayer.biz.tr/6089831-Stratejik-planlama-ve-performans-esaslibutceleme.html.
HEQC (2019). Higher Education Quality Council. http://yokak.gov.tr/
IPM (2009). Neden yeni bir yükseköğretim vizyonu. İstanbul:Sabancı Üniversitesi Yayınları.
Jann, W. and Wegrich, K. (2007). Theories of the policy cycle. In F. Fischer, G. J. Miller, M. S. Sidney (Eds.), Handbook of Public Policy Analysis. (pp. 43-61). Boca Raton, FL: CRC Press, Taylor & Francis Group.
Kalaycı, N. (2009). Yüksek öğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 15(4), 625-656.
Kulaç, O. ve Çalhan, H.S. (2013). Bir kamu politikası süreci analizi: Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu yurtdışı lisansüstü bursları. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Yıl: 5 Sayı: 10. 205-225.
Küçükcan, T., ve Gür, B.S. (2009). Türkiye’de yükseköğretim: Karşılaştırmalı bir analiz. Ankara: Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı.
Lasswell, H. D. (1956). The decision process: Seven categories of functional analysis. Bureau of Governmental Research, College of Business and Public Administration, University of Maryland.
Lugano, N. (2013). The European framework and tools in quality assurance: Bologna process, ENQA, and the ESG.
Mandal, H. (2015). Global Trends Response from Turkish Higher Education Ecosystem.
Olsen, J. P., & Maassen, P. (2007). European debates on the knowledge institution: The modernization of the university at the European level. In P. Maassen & J. P. Olsen (Eds.), University dynamics and European integration. Dordrecht: Springer.
Özer, M., Gur, B. S., & Küçükcan, T. (2010). Yükseköğretimde kalite güvencesi. Ankara: SETA.
Özer, M., Gür, B. S., & Küçükcan, T. (2011). Kalite Güvencesi: Türkiye Yükseköğretimi için Stratejik Tercihler. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 1(2), 59-65.
Peters, M. (2002). University, globalisation ve the knowledge economy. Southern Review, 35 (2), 16-36.
Ravinet, P. (2008). From Voluntary Participation to Monitored Coordination: why European countries feel increasingly bound by their commitment to the Bologna Process. European journal of education, 43(3), 353-367.
Saraç, Y. (2016). Preface to the Turkish Higher Education Institutions Booklet, Turkish National Agency, Ankara.
Scott, P. (2018). Policy process in higher education. Springer Science+Business Media Dordrecht J.C. Shin, P. Teixeira (eds.), Encyclopedia of International Higher Education Systems and Institutions, https://doi.org/10.1007/978-94-017-9553-1_151-1
Tamzok, N. (2007). Kamu politikası analizi: elektrik enerjisi sektörü. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Torotcoi, S. Politics and Policies of Higher Education: Policy Transfer and the Bologna Process. Journal of Research in Higher Education, 2, 6-30.
Usta, A. (2013). Kamu politikaları analizine kuramsal bir bakış, Yasama Dergisi, 24, 78-102. http://www.yasader.org/web/yasama_dergisi/2013/sayi24/78-102.pdf
Vardar, Ö. (2019). İç kalite güvencesi sistemi ve program değerlendirmesi. https://api.yokak.gov.tr/Storage/AnnouncementFiles/26-02-2019/45/2018%20KDD%20Programi%20Deg%20(SAY)%20v3.pdf
Yıldız, M., Sobacı, M. Z. (2013). Kamu politikası ve kamu politikası analizi: genel bir çerçeve. Yıldız vd. (ed.) Kamu politikası kuram ve uygulama içinde (s. 14-44). Ankara: Adres Yayınları.
Yılmaz, D. V. (2014). Yükseköğretimde uluslararasılaşma: Türkiye'de ulusal siyasalar, kurumsal stratejiler ve uygulamalar (Doctoral dissertation, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
YÖK (2008). Bologna Sürecinin Türkiye’de Uygulanması: Bologna Uzmanları Ulusal Takımı Projesi 2007-2008 Sonuç Raporu. http://w3.gazi.edu.tr/~gyavuzcan/documents/1.pdf
YÖK (2010). Yükseköğretimde yeniden yapılanma: 66 soruda Bologna süreci uygulamaları. http://www.yok.gov.tr/katalog/bologna_kitabi _web_icin.pdf.
YÖKAK (2018). Yükseköğretim değerlendirme ve kalite güvencesi 2017 yılı durum raporu. http://yokak.gov.tr/raporlar/faaliyet-raporlari