Kyme Nekropolislerinin Yer Seçimi ve Aiolis – Ionia Kentleriyle Bir Karşılaştırma Girişimi

Aiolisin en önemli metropolü olan Kyme çevresinde, hem bilimsel kazılar hem de kurtarma kazıları sayesinde birçok noktada kente ait nekropolislerin varlığı tespit edilmiştir. Kesintilerle de olsa Erken Demir Çağı’ndan, MS 7. yüzyıla kadar uzanan geniş bir tarih aralığında kullanılan bu nekropolislerde, birden fazla gömü biçiminin uygulandığı anlaşılmış, farklı tiplerde yapılmış mezarlar ortaya çıkarılmıştır. Bu mezarların, kenti çepeçevre saran, ağırlıklı olarak doğu ve güney kısımda kalan tepelerde konumlandığı görülmüştür. Mezarların konumlandığı bu tepeler, tarım arazisi olarak kullanılamayan alanlar olarak tercih edilirken, deniz kıyısına yakın yerler ve antik yolların çevreleri de gömü alanları olarak değerlendirilmiştir. Bu çalışmada, söz konusu mezarların bulunduğu nekropolislerin, Aiolis ve Ionia coğrafyasında araştırılan nekropolislerle karşılaştırılmasıyla, benzerliklerin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu karşılaştırma paralelinde Aiolis ve Ionia örnekleri üzerinden, kentlerin nekropolis seçimlerinde belli kriterlerin olduğu saptanmış, bu kriterlerin Kyme Nekropolisleri’nde de uygulandığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Aiolis, Kyme, Nekropol, Mezar, Ölü Gömme

The Choice of Necropolises Locations at Cyme and an Attempt of Comparısons with Various Sites in the Aeolis and Ionia

Previously, the Cyme was known as the most important city of Aeolis. Thanks to the excavations, the existence of the necropoleis has been discovered. The areas of the necropolis were used in a wide range from the Early Iron Age to the 7th century AD. Different types of tombs were revealed along with various types of materials that the tombs were made of. It has been observed that the tombs were organized generally on the southern and the eastern hills surrounding the city. While these hills, where the tombs are located, are preferred as plots that cannot be used for agricultural matter, the places close to the sea shore and the surroundings of ancient roads are also considered as burial ground. In this paper, similarities between the Cyme and the other Aeolis-Ionia necropoleis has been aimed and disclosed. In addition to this comparison and the examples of Aeolis and Ionia, it was determined that there are certain criteria in the necropolis selection, moreover it was perceived that these criteria were applied in the Cyme necropoleis as well.

Keywords:

Aeolis, Cyme, Necropolis, Tomb, Burial Custom,

PDF

___

Akurgal, E. (1960). Ergili ve Çandarlı (Pitane) Kazıları, Belleten, XXIV, Sayı: 93-96, 712-713. Akurgal, E. (1987). Bayraklı Nekropolisi Çalışmaları, IX. Kazı Sonuçları Toplantısı (6-10 Nisan 1987 Ankara), 2. Cilt, Ankara, 37-40. Akurgal, M. (1999). Bayraklı Höyüğünde, Arkaik Döneme Ait Küçük Bir Mezarlık ve Bazı Buluntular, TÜBA-AR 2, 51–69. Ateşlier, S. ve Akkurnaz, S. (2013). 2011-2012 Yılı Alabanda Kazıları, 35. Kazı Sonuçları Toplantısı (27-31 Mayıs 2013 Muğla), 3. Cilt, Ankara, 482-498. Atıcı, M. ve Karakaş, G. (2014). Kyme Doğu Nekropolü (İzmir İli, Aliağa İlçesi, Samurlu Köyü, 877 ve 879 Parsel), 22. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, (14-17 Kasım 2013 Adana), Ankara,2013, 229-242. Atila, C., Korkmaz, E. ve Gürman, B. (2015). “Kyme Doğu Nekropolü Mezar Tipleri”, Prof. Dr. Ömer Özyiğit’e Armağan – Studies in Honour of Ömer Özyiğit, (ed.) E. Okan, C. Atila, Ege Yayınları, 13-27. Bequignon, Y. ve Laumonier, A. (1925). Fouilles de Teos-1924, BCH 49, 281-321. Boehlau, J. (1898). Aus Ionischen und Italischen Nekropolen, Ausgrabungen und Untersuchungen zur nachmykenischen Kunst, Leipzig. Boysal, Y. (1963). 1962 Senesi Teos Kazıları Hakkında Kısa Rapor, Türk Arkeoloji Dergisi, XII-II, 5- 7. Bruns-Özgan, C., Gassner, V. ve Muss, U. (2011). Kolophon: Neue Untersuchungen zur Topographie der Stadt, Anatolia Antiqua 19, 199–239. Bucholz, H. G. (1975). Methymna. Archaeologische Beitrage zur Topographie und geschichte von Nordlesbos, Mainz. Buruldağ, E. (2009). Assos Batı Nekropolü Ölü Gömme Gelenekleri (M.Ö. 7.-M.Ö.1. Yüzyıl), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale. Clarc, M. A. (1891). Fouilles d’Aegae en Éolide, BCH 15, 213-237. Clarke, J. T., Bacon, F. H. ve Koldeway, R. (1902). Investigations at Assos, Drawings and Photographs of the Buildings and Objects Discovered During the Excavations of 1881-1883, London. Cook, R. M. (1981). Clazomenaian Sarcophagi, Mainz/Rhein. Cousin, G. (1900), Voyage en Carie, BCH 24, 24-69. Çekilmez, M. (2017). 2015-2016 Yılları Yüzey Araştırmalarına Göre Myrina Nekropolü, M. Çekilmez – E. Dereboylu-Poulain (Ed.), Myrina ve Gryneion Arkeolojik Yüzey Araştırmaları Belgeler ve Yeni Araştırmalar, 1. Cilt, 157-173. Çırak, N. ve Kaya, S. (2007). İzmir Seferihisar İlçesi, 3021 Ada, 4 Parseldeki Sondaj Kazısı Çalışmaları, 15. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu (24-26 Nisan 2006 Alanya), Ankara, 1-12. Doksanaltı, E. M., Sevmen, D., Karaoğlan, İ., Erdoğan, L. U. ve Özgan, C. (2015). Knidos Kazı ve Araştırmaları: 2012-2013, 36. Kazı Sonuçları Toplantısı, 2.Cilt (02-06 Haziran 2014 Gaziantep), Ankara, 517-546. Foça, S. (2011). İzmir İli Aliağa İlçesi Kendirci Mevkii İDÇ Liman Kurtarma Kazısında Ortaya Çıkarılan Bir Grup Mezarın İncelenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Forbeck, E. (1998). Die Nekropolen von Milet, Die Grabungen 1901 bis 1909 und die Arbeiten der Jahre 1993 bis 1996, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Bochum. Forbeck, E. ve Heres, H. (1997). Das Löwengrab von Millet, 136, Winckelmannsprogramm der Archäologischen Gesellschaft zu Berlin. Gassner, V., Muss, U., Grammer, B., Gretscher, M. ve Mariaud, O. (2017). The Urban Organization of Colophon and It’s Necropoleis: The Results of the 2011-2014 Surverys, Hesperia 86, No.1, 43-81. Groh, S., Lindinger, V., Löcker, K., Neubauer, W. ve Seren, S. S. (2006). “Neue Forschungen zur Stadt planung in Ephesos”, JÖAI 75, 2006, 47-116. Güngör, Ü. (2006). Klazomenai Yıldız Tepe Nekropolisi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İzmir. Hunt, D. W. S. (1945). An Archaeological Survey of the Classical Antiquities of the Island of Chios Carried out between the Months of March and July 1938, BSA, Vol. 41 (1940-1945), 29-52. Hürmüzlü, B. (2004). Burial Grounds at Klazomenai: Geometric through Hellenistic Periods, In A. Moustaka, E. Skarlatidou, M. C. Tzannes and Y. Ersoy, (Ed.), Klazomenai, Teos and Abdera: Metropolis and Colony. Proceedings of the International Symposium held at the Archaeological Museum of Abdera, 20 21 October 2001. Thessaloniki: University Studio Press, 77-95. İdil, V. (1989). Aiolya’da Kyme Antik Kenti’nde Yapılan Yeni Kazılar, Belleten 53, 506-523. İren, K. (2008). The Necropolis of Kyme Unveiled: Some Observations on the New Finds, Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu’na 65. Yaş Armağanı, Eurgetes, Cilt II, AKMED Yayınları, Antalya, 613-637. İren, K. ve Ünlü, A. (2012). Burning in Geometrik Teos, In: K.Konuk (ed.) STEPHANÈPHOROS. De l’économie antique à l’Asie Mineure. Hommages à Raymond Descat, Bordeaux, 309-334. Keene, L. (1959). Recent Finds at Gryneion, Türk Arkeoloji Dergisi IX, Cilt: 2, 55-59. Konak, S. ve Selçuk, T. (2012). Batı Liman 1205 Parsel Kurtarma Kazısı 2011, 21. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, (01-05 Nisan 2012 Marmaris), Ankara, 185-198. Korkmaz, E. ve Gürman, B. (2011). İzmir ili Aliağa İlçesi Bozköy Biçerova Mevkii Kyme Antik Kenti Doğusu Sur Dışı Yapıları ve Doğu Nekropol Kurtarma Kazısı, 20. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları, (25-29 Nisan 2011 Bodrum), Ankara, 69-71. Korkmaz, E., Küçükgüney, Z. ve Doğu, D. (2016). İzmir İli, Aliağa İlçesi, Bozköy Kyme Kenti Doğusu Biçerova Tümülüs Kurtarma Kazısı, 24. Müze Kurtarma Kazıları Sempozyumu ve 1. Uluslararası Müzecilik Çalıştayı (23-25 Mart 2015, Şanlıurfa), Ankara, 329-346. Kurtz, D. ve Boardman, J. (1971). Greek Burial Customs, Cornell University Press, New York. La Marca, A. (2010). Kyme 2008 Yılı Kazı Çalışmaları”, 31. Kazı Sonuçları Toplantısı 4. Cilt (25-29 Mayıs 2009 Denizli) Ankara, 397-416. Lagona, S. (1999). Le ricerche a Kyme eolica, in Aitna, Quaderni di Topografia Antica, 3, Catania, 16-17. Lamb, W. (1931). Antissa, BSA 31, 166-178. Lemos, A. A. (1997). Rizari. A Cemetery in Chios Town, Greek Offerings. Essays on Greek Art in Honour of John Boardman, Oxford, 73–85. Loumenier, A. (1936). Archéologie Carienne, BCH 60, 286-335. Love, I. C. (1970). A Preliminary Report of the Excavations at Knidos, 1969”, AJA 74, No: 2, 149- 155. Löwe, W. (1996). Die Kasseler Grabung 1894 in der Nekropole der archaischen Stadt, Samos, Die Kasseler Grabung 1894, Kassel, 24-107. Mayer-Plath, B. (1934). Die Nekropole, Larisa am Hermos Die Ergebnisse der Ausgrabungen 1902- 1934, Band I: Die Bauten, Berlin. Nicholls, R. V. (1958/1959). Old Smyrna: The Iron Age Fortifications And Associated Remains on the City Perimeter, BSA, Vol. 53/54 , 35–137. Oikonomos, G. P. (1921). Αvασκαφαι ἐv Κλαζoμεvαις,” Praktika, 63-74. Özgünel, C. ve Görkay, K. (2006). 2004 Yılı Erythrai Antik yerleşimi Arkeolojik Araştırmaları, XXIII. Kazı Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt (30 Mayıs-3 Haziran 2005 Antalya), Ankara, 239-248. Özkan, T. (1994). 1992 Yılı Gryneion Kazısı Çalışmaları”, IV. Müze Kurtarma Kazıları Semineri (26- 29 Nisan 1993 Marmaris), Ankara, 1-15. Özkan, T. (2009). Funde aus einem spätgeomtrischen Brandgrab, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları Arkeoloji Dergisi XIV, 57-87. Özkaya, V. (2006). Kentsel Dokusu ve Nekropol Kalıntıları ile Karia Bölgesinde Bir Kent, Hayat Erkanal’a Armağan. Kültürlerin Yansıması / Studies in Honour of Hayat Erkanal. Cultural Reflections (Eds. Ö.Erkanal, Eç Özgen et All), 7-17. Özkaya, V. ve San, O. (2000). Alinda Nekropolü I, 17. AST Cilt II, 24.28 Mayıs 1999, 263-278. Özyiğit, Ö. (1991). 1989 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, XII. Kazı Sonuçları Toplantısı. 1. Cilt, (28 Mayıs–1 Haziran 1990, Ankara), Ankara, 127–153. Özyiğit, Ö. (2003). 2000–2001 Yılları Phokaia Kazı Çalışmaları”, XXIV. Kazı Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt, (27–31 Mayıs 2002, Ankara), Ankara, 333–351. Polat, B. A. (2005). Troia’nın Hellenistik ve Roma Dönemi Nekropolleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Pottier, E., Reinach, S. ve Veyries, A. (1887). E. Pottier,. A. Veyries, La Nécropole de Myrina. Recherches Archeologiques Exécutées au nom et aux Frais de L’ecole Francaise d’Athènes, Paris. Reinach, S. (1886). Deux teres-Cuites de Cymé, BCH 10, 492-500. Schafer, J. (1977). Zur Topographie von Kyme, 207-214. Sezgin, Y. (2013). Aiolis’te bir Dağ Kenti”, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 3, Sayı 5, 95-116. Skestal, M. (2001). “Wanderıng Cemeteries, Roman and Late Roman burials in the capital of the province of Asia” 2èmes Rencontres D’archéologıe De L’Iféa Pratiques, contextes et impacts des inhumations intra-muros en Anatolie, du début de l’Âge du Bronze à l’époque romaine (14-15 Novembre, 2011 Istanbul), İstanbul. Storchi, A. (2007). Kyme: Kyme: dalla guerra di Aristonico alle clientele di Pompeo”, L.A.Scatozza Höricht (edt), Kyme e l'Eolide. Da Augusto a Costantino. Atti dell'incontro internazionale di studio, Napoli, 201-209. Strabon, (2000). Geographika Antik Anadolu Coğrafyası, çev. Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2000. Sudano, F. (2015). “Kyme of Aeolis. Excavations in the Necropolis (2007-2008): Preliminary Data”, SOMA 2011, Proceedings of the 15th Symposium on Mediterranean Archaeology, held at the University of Catania (3-5 March 2011), Volume 1, P.M. Militello, H. Öniz (edt), BAR International Series, 2015. Ünlü, A. ve Özsaygı, M. (2007). İzmir İli, Aliağa İlçesi, Gümrük Binası Sondaj Kazısı”, XV. Müze Kazıları ve Kurtarma Sempozyumu (24-26 Nisan 2006 Alanya), Ankara, 13–24. Ürkmez, Ö. (2014). Aiolis Kymesi’nden Samurlu 877 Nekropolisi, CollAnt XIII, 337-381. Verger, S., Pace, R. ve Jolivet, V. (2013). La Fouille du Kelebek Tepe, un Grand Tumulus Tardo- Archaique Dans la Necropole Nord de Kyme D'eolide, Anatolia Antiqua XXI, 245-259. Viglaki Sofianou, M. (2004). Γεωμετρική νεκρόπολη αρχαίας Σάμου”, ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ, Πρακτικα του Διεθνούς Συμποσίου. In: Ν. ΧΡ.ΣΤΑΜΠΟΛΙΔΗΣ- Α.ΓΙΑΝΝΙΚΟΥΡΗ (eds.), Ρόδος, 1-4 Νοεμβρίου 2002, ΑΘΗΝΑ, 189-196.