Fuzûlî’nin Leylâ ve Mecnûn’unun Kaynakları: Lilith’ten Leylâ’ya

Tamamen özgün bir metinin varlığı kuşkuludur. Her metnin, kendinden önceki metin/metinlerle bağının olması zorunlu gözükmektedir. Bu ilişkiler ağının, yüzeyde olanlarının yanında tespiti son derece güçleşenleri de bulunabilmektedir. Geleneği takip eden klasik Türk edebiyatının, özellikle aşk mesnevilerinin, birbiriyle yakın ilişkili metinler ağına sahip oldukları görülmektedir. Bu yazıda klasik Türk edebiyatın beğenilen aşk mesnevisi Fuzûlî’nin Leylâ ve Mecnûn’una gidilmiş aynı adı taşıyan diğer bazı metinler ve daha derinlerde, mitolojik kaynaklarda anılan Lilith figürünün, metindeki gizli çağrışımları tartışmaya açılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

aşk, mitoloji, Lilith, mesnevi, Leylâ ve Mecnûn, Leylâ

Sources of Leyla vü Mecnun Written by Fuzuli: From Lilith to Leyla

The existence of a completely original text is doubtful. It is imperative that each text has to be associated with the previous text / texts.These associations can be found to be extremely difficult to detect alongside those on the surface.It seems that our classical literature thatfollows the tradition, especially the love mesnevis, has a network of closely related texts.In this article, Leyla and Mecnun of Fuzuli, which is admirable love mesnevi of classical literature is focused, some other texts with the same name and more deeply, the hidden connotations in the text of the figure of Lilith which is known in mythological sources, are opened to discuss.

Keywords:

Love, mytholog, Lilith, mesnevi, Leyla and Mecnun, Leyla,

PDF

___

Abdelmaksoud, Belal Saber Mohamed (2004). Leylâ ile Mecnûn Mesnevisinin Arap, Fars ve Türk Edebiyatı’nda Ele Alınış Biçimi ve Larendeli Hamdî’nin Eseri. DoktoraTezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Akyıldız Ercan, Cemile (2013). “Mitolojide Çocuk Katili Kadınlar: Lilith, Lamia, Medea”, Journal of World of Turks, Vol 5, No.1, 89-103.
Alî-şîr Nevâyî (1996). Leylî vü Mecnûn. Ülkü Çelik (Haz.), Ankara: Türk Dil Kurumu.
Araslı, Hamit (1958). " Leylî ve Mecnun Hakkında " TDAY Belleten, s.17-39.
Ayan, Hüseyin (2011). Fuzûlî Leylâ vü Mecnûn. (5. Baskı). İstanbul: Dergâh.
Bertels, E. (1951). “Alî Şîr Nevâî, Leylî ve Mecnûn”, (çev. Mirza Bala), Türkiyat Mecmuası, IX, s. 47-64.
Doğan, Muhammet Nur(2007). Fuzulî Leylâ ve Mecnun, 7. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Çığ, Muazzez İlmiye (2017). Kur’an, İncil ve Tevrat’ın Sumer’deki Kökeni, 44. Basım, Ankara: Kaynak Yayınları.
Çığ, Muazzez İlmiye (2017b). Bereket Kültü ve Tapınak Fahişeliği, 14. Basım, Ankara: Kaynak Yayınları.
Durmuş, İsmail (2012). “uzrî aşk”, DİA, C.42, İstanbul: Türkiye Diyânet Vakfı, s. 259-261.
Erkman-Akerson (2010). Edebiyat ve Kuramlar, İstanbul: İthaki Yayınları
Fedai, Özlem (2012). “Tanzimat Romanında Lilith’in Ruh İkizi Bir ‘Femme Fatale’ Olarak Zehra”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, S.7. s.79-93.
Harman, Ömer Faruk (1997). “Havvâ”, DİA, C.17, İstanbul: Türkiye Diyânet Vakfı, s. 542-545.
Nizami (2001). Leylâ ile Mecnun. Ali Nihat Tarlan (Çev.). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Özbay, Ender (2013). “Adem-Havva-Lilith Figürleri İzleğinde Bir Olanaksızlık Miti: Aşk”, İdil Dergisi, C. 2, Sayı 10, 40-58.
Rodney, Nanette B. (1952). “Ishtar The Lady of Battle”, The Metropolitan Museum of Art Bulletin, New Series, Vol. 10, No. 7, pp. 211-216.
Tekin, Gönül (2009). “Divan Edebiyatındaki Bazı Motiflerin Mitolojik Kökenleri”. Türklük Bilgisi Araştırmaları / Journal of Turkish Studies 33/2. Harvard: Harvard University.
Yılmaz, Kadriye vd., (2017). “Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnûn’unda Anlatı Düzlemleri”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 42, s.113-130.
İnternet Kaynakları
Filizok, Rıza. “Metin Analizi III”, http://www.ege-edebiyat.org/docs/635.pdf (erişim tarihi: 28.12.2017)
Fuzûlî, Leylâ vü Mecnûn. Bibilothequé Nationale de France, Turc 316, http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b84272029/f10.item.r=turc%20316 (Erişim Tarihi: 16.03.2018)