İbrahim KARATAŞ, Cem GÖK, Dicle ERDEN GÖNENMİŞ, Yusuf ÖZCAN

Yağlı Boya Tuvallerde Görülen Kirlenmelerde Hidrojellerle Yüzey Temizliği

İşlenen konulara göre yağlı boya tuval resimleri, dönemin sanatı, üslubu, sosyal yaşamı, inancı ve tarihi hakkında bilgi veren taşınabilir en önemli kültür varlıklarından biridir. Bu çalışmada çeşitli nedenlerden dolayı yağlı boya tuvallerde görülen kirlenmelerin biyopolimerik yapıda hidrojeller kullanılarak temizlenmesi amaçlanmıştır. Hidrojeller toksik madde içermemesi ve bunun yanında hızlı ve kolay bir teknikle hazırlanması yönünden birçok avantaja sahiptir. Hazırlanan hidrojeller ile tarihi eser niteliği taşıyan tuval resimlerindeki kirlenmeler yapıya zarar vermeden temizlenmiştir. Kolay ve bol bulunan aljinat ve doğal sakız biyopolimerleri ile hidrojel yapısında temizleme malzemesi hazırlanmıştır. Temizleme işlemlerinin test edilmesi için kimyasal yöntemler ile yaşlandırışmış tuvaller toz, kül ve is ile kirletilmiştir. Kullanılan hidrojel malzemeler kirletilen ve yaşlandırılan tuvallere uygulanması neticesinde sonuçlar farklı mikroskobik ve spektroskopik yöntemlerle incelenmiştir. Optik mikroskop, Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) ve Fourier Dönüşümlü Kızılötesi Spektrofotometresi (FT-IR) analiz yöntemleri kullanılarak malzemelerin karakterizasyonu gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Hidrojeller, Temizlik teknikleri, Aljinat, Yüzey kirleri

Surface Cleaning of Contaminated Oil Painting Canvas with Hydrogels

According to the subjects covered, oil painting canvas are one of the most important movable cultural heritage that provide information about the art, style, social life, belief and history of the period. In this study, it was aimed to clean the dirt due to various reasons on oil canvas by using biopolymeric hydrogels. Hydrogels have many advantages in that they don’t contain toxic substances and can be prepared with a fast and easy technique. The dirt on the canvas paintings that are historical artifacts were cleaned without damaging the building with the hydrogels prepared. Hydrogel structure was prepared as a cleaning material with plentiful and readily available alginates and natural gums biopolymers. The canvases aged by chemical methods were contaminated with dust, ash and soot to test the cleaning processes. As a result of the application of the hydrogel materials used on polluted and aged canvases, the results were analyzed with different microscopic and spectroscopic methods. The characterization of the materials was carried out using analysis methods as optical microscope, Scanning Electron Microscope (SEM) and Fourier Transform Infrared Spectrophotometer (FT-IR).

Keywords:

Hydrogels Cleaning techniques, Alginate, Surface dirt, Oil paint canvas,

PDF

___

[1] G. Emre, “Yağlı boya tabloda koruma: Genel bir bakış,” Restorasyon Konservasyon Çalışmaları Dergisi, 3, 74-77, 2009.
[2] S. Georgiou, V. Zafiropulos, D. Anglos, C. Balas, V. Tornari and C. Fotakis, “Excimer laser restoration of painted artworks: procedures, mechanisms and effects,” Appl. Surf. Sci., 127-129, 738-745, 1998.
[3] G. Yaşayan, “Yağlı Boya Tablo Koruma ve Onarımında Yüzey Temizliğinin Etkilerinin Araştırılması,” Yüksek Lisans Tezi, Taşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım A. D., İstanbul Üniv., İstanbul, Türkiye, 2014.
[4] J. Harr, “Kayıp Tablo, (Çev. Taner Gezer, İsa Bayrak),” Yakamoz yayınları, İstanbul, 2010, pp. 178-179.
[5] F. Nockher, Suluboya Resim ve Suluboya ile Resim Yapma Tekniği, (Çev. H. Gölkıyı), İstanbul: MEB Yayınevi, 1961, pp. 1961.
[6] K. Nicolaus, The Restoration of Paintings, Slovenia: Könemann, 1999, pp. 312, 335.
[7] B.Y. Büyükakıncı, “Hava Kirliliğinin Tarihi Eserlere Etkisi ve Alınması Gereken Önlemler,” T.C. Anadolu Bil Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 19, 47-52, 2010.
[8] J. M. Parramόn, Yağlıboya Resim Sanatı, (Çev. Erol Erduran), Remzi Kitabevi: İstanbul, 2012, pp. 35-36.
[9] O. Nechyporchuk, K. Kolman, M. Oriola, M. Persson, K. Holmberg, and R. Bordes, “Accelerated ageing of cotton canvas as amodel for further consolidation,” J. Cult. Herit., 28, 183-187, 2017.
[10] C. Gök, “Uranyum ve Toryumun Adsorpsiyonu için Aljinat Biyopolimerlerinin Hazırlanması ve Çeşitli Uygulama Alanlarının İncelenmesi,” Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniv., İzmir, Türkiye, 2010.
[11] S. Amelinckx, D. Van Dyck, J. Van Landuyt and G. Van Tendeloo, Electron Microscopy Principles and Fundamentals, Antwerp: A Wiley Company, 1997, pp. 306.
[12] M. Ohring, The Materials Science of Thin Films, Academic Press: New Jersey, 1992, pp. 266-268.
[13] J. A. L. Domingues, N. Bonelli, R. Giorgi, E. Fratini, F. Gorel, P. Baglioni, Innovative hydrogels based on semi-interpenetrating p(HEMA)/PVP networks for the cleaning of water-sensitive cultural heritage artifacts, Langmuir, 29(8), 2746–2755, 2013.
[14] T. Büyüksırıt, H. Kuleaşan, “Fourier Dönüşümlü Kızılötesi (FTR) Spektroskopisi ve Gıda Analizlerinde Kullanımı,” Gıda, 39 (4), 235-241, 2014.