ESİN BASIM, Nejla YARDIMCI, Evrim ARICI, M. Ali SÖĞÜT

Isparta ilinde sera sebzelerindeki bakteriyel, viral ve fungal hastalıklar ile nematod zararlılarının belirlenmesi

Son yıllarda İsparta ilinde seracılık yoğun olarak yapılmakta ve seralarda hastalığa neden olan etmenlerin yayılış ve yoğunlukları giderek artış göstermektedir. Bu çalışmada, İsparta ilinde seracılık yapılan alanlardaki bakteriyel, viral ve fungal hastalık etmenleri ile nematod zararlılarının tanıları yapılarak % hastalık yaygınlık oranları ile yoğunlukları belirlenmiştir. Hastalık etmenlerinin tanıları in vitro' da yapılan tamlama testleri ile saptanmıştır. Yapılan sörveyler sonucunda bakteriyel patojenlerden % 63.6 oranında Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis domates ekim alanlarında en yoğun olarak tespit edilmiş bunu % 36.4 yaygınlık oram ile Pseudomonas corrugata patojeni izlemiştir. Fungal hastalık etmenlerinden ise domateste en yoğun olarak % 24.4 oranında Alternaria solanı, % 22.6 oranında Botrytis cinerea ve % 11.3 ile Leveillula taunca, marulda % 47.7 oranında Sclerotium rolfsii ve % 32.5 oranında Sclerotinia sclerotiorum, fasulyede % 45.3 oranında Alternaria spp., kabakta % 100 oranında Pseudoperonospora cubensis, biberde % 67.6 oranında Phytophthora capsici ve patlıcanda % 75 oranında Alternaria spp. belirlenmiştir. Domates üretimi yapılan seralarda yoğun olarak domates mozayik virüsü ve hıyar mozayik virüsünün belirtileri görülmüştür. Nematodlardan yoğun olarak Meloidogyne spp. ile Tylenchm spp., Dithylenchus spp. ve Mononchus spp. tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

hıyar mozaik kukumovirüsü, sera yetiştiriciliği, bitki patojenleri, sebzeler, domates mozaik tobamavirüsü, bitki paraziti iplik solucanları, Isparta, etüt etme, bitki patojen bakterileri, bitki patojen mantarlar

Determination of bacterial, viral, fungal diseases and pests of nematodes of vegetables in the greenhouses in Isparta province

In recent years, vegetables are extensively produced in greenhouses in İsparta province and the dissemination and intensity of causal agent of vegetable diseases are being increased by time. In this study, bacterial, viral and fungal pathogens and the pests of nematodes in the greenhouses in İsparta were identified, and their percentage ratios of presence and intensity were determined. The causal agents were determined in vitro by using identification tests. Based on the surveys done in tomato growing areas, Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis had highest ratio with 63.6%, and this was followed by Pseudomonas corrugata with 36.4%. Among the fungal pathogens determined in the surveys Alternaria solanı, Botrytis cinerea and Leveillula taurica were intensive diseases with the ratios of 24.4%, 22.6% and 11,3% in the tomato areas, respectively. In lettuce growing areas, Sclerotium rolfsii and Sclerotinia sclerotiorum were found to be at the ratios of 47.7% and 32.5%, respectively. Alternaria spp. in beans, Pseudoperonospora cubensis in squash, Phytophthora capsici in peppers, Alternaria spp. in eggplants were determined to be present at the ratios of 45.3%, 100%, 67.6% and 75%, respectively. The symptoms of TMV (Tomato Mosaic Virus) and CMV (Cucumber Mosaic Virus) were intensively seen on tomato plants in the greenhouses surveyed. Meloidogyne spp., Tylenchus spp., Dithylenchus spp. and Mononchus spp. were identified as common nematode pests in the survey areas.

Keywords:

cucumber mosaic cucumovirus, greenhouse culture, plant pathogens, vegetables, tomato mosaic tobamovirus, plant parasitic nematodes, Isparta, surveying, plant pathogenic bacteria, plant pathogenic fungi,

___

[1]Abak, K. (1993). The situation of the protected cultivation in Turkey. Workshop on protected Agriculture under Mediterranean and Arid Climates. Bari, Italy(Baskıda).
[2]Abak, K., Öktem, Y. E.. (1986). Domateslerde lcaraleke hastalığma (Pseudomonas tomato) dayanıklılık ıslahı çalışmaları. Bitki Islahı Sempozyumu Bildiri Özetleri. Tübitalc, 15-17 Elcim, İzmir, 5.
[3]Agrios, G. N. (1997). Plant Pathology, Academic Press, USA, 635 pp.
[4]Anonymous (1993). VR Beş Yıllık kalkınma Planı, Örtüaltı Sebzeciliği Özel İhtisas grubu komisyon raporu. Sebzecilik Araştırma Enstitüsü, Antalya
[5]Anonymous (1999). Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, İsparta İl Müdürlüğü, 1998 yılı brifing raporu, ISPARTA, 73 sayfa
[6] Baraett, H. L. (1955). Illustrated genera of imperfect fungi. Burgess Publishing Co., USA, 218 pp.
[7]Çınar, Ö. ve Biçici, M. (1987). Bitki hastalıkları Uygulamaları. Ç. Ü. Ziraat Fak. Yardımcı Ders Kitabı, No: 6, 106.
[8]Çınar. Ö. (1977). Doğu Akdeniz bölgesi domateslerinde görülen balcteriyel kara leke hastalık etmeni {Pseudomonas tomato)' nun biyokim-yasal yöntemlerle tanımı Ç. Ü. Ziraat Fak. Yıllığı, 8(4): 287-296.
[9]Çıtır, A., Kutluk, N. D., Sağlam, N., îlbağı, H. (1998). Amasya, Çorum, Samsun Ve Tokat İllerinde Hıyar Ve Kabak Kültürlerinde Görülen Virüs Hastalıklarının Simptomatolojüc Ve Biyolojik Yöntemlerle Tanıları. Türkiye Vıı. Fitopatoloji Kongresi Bildirileri, 21- 25 Eylül, Ankara, 331-335.
[10]Delen, N., Yıldız, M. (1982). Fungicide Resistance Of Some Fungal Pathogens isolated From Greenhouses İn Turkey. J. Turk, Phytopath. 11(1-2): 33- 40.
[11]Eken, C., Demirci, E. (1998). Yusufeli (Artvin) Ve Uzundere (Erzurum) İlçelerinde Seralarda Yetiştirilen Domates Ve Hıyarlarda Görülen Fungal Etmenler.. Iı. Sebze Tarımı Sempozyumu, 28-30 Eylül, Tokat-Gaziosmanpaşa Üniversitesi Matbaası, Tokat, 325-329.
[12]Elekçioğlu, H., Uygun, N. (1994). Occurrence And Distribution Of Plant Parasitic Nematodes İn Cash Crop İn Eastern Mediterranean Region Of Turkey. Proc.Of 9lh Congress Of The Mediterranean Phytopathological Union, Kuşadası-Aydm-Türkiye, 409-410.
[13]Erkılıç, A., Çınar, A. (1991). Hıyar Seralarında Toprak Kökenli Patojenlere Karşı Solarizasyon İle Metilbromidin Etkinliği Üzerinde Bir Araştırma. Vı. Türkiye Fitopatoloji Kongresi Bildirileri, Türkiye Fitopatoloji Derneği Yayınları, No: 6* 111-114.
[14]Fatmi, M. And Schaad, N. W. (1989). Detection Of Clavibacter Michiganensis Subsp. Michigan en sis İn Tomato Seed. In: Detection Of Bacteria İn Seed And Other Planting Material. Aps, St. Paul (Usa), Pp: 45-49.
[15]Fidan, Ü. (1995). Virus Disease Of Vegetables İn Greenhouses İıı İzmir And Muğla. J. Turk. Phytopath. 24 (1): 7-14.
[16]Francki, R. I. B., Mossop, D. N. And Hatta, T. (1979). Cucumber Mosaic Virus. Cmi/Aab. Descriptions Of Plant Viruses. No: 213, 6 Pp.
[17]Güldür, M. E. Ve Yılmaz, M. A. (1995). Şanlıurfa İlinde Domateslerde Saptanan Virüsler. Gap Bölgesi Bitki Koruma Sorunları Ve Çözüm Önerileri Sempozyumu (Bildiriler), 27-29 Nisan, Şanlıurfa, 251-256.
[18]Güncü, M. (1989). Güney-Anadolu Bölgesinde Kültür Bitkilerinde Zarar Yapan Phytophthora Türlerinin Saptanması, Bunların Morfolojik Ve Biyokimyasal Yöntemlere Göre Tamlanması. Araştırma Yayınlan Serisi, Yayın No: 60,141 S.
[19]Hartman, K. M., Sasser, J. N. (1985). Identification Of Meloiclogyme Species On The Basis Of Different Host Test And Perineal Pattern Morphology. In: Barker, K. R., Carter, C. C., Sasser, J. W. (Eds.) An Advanced Treatise On Meloic!og)me. Vol.2, Methodology. North Carolina State University Graphics, 69- 77.
[20]Hooper, D. J. (1986). Extraction Of Nematodes From Plant Material. In: Southey, J. F. (Ed.) Laboratory Methods For Work With Plant And Soil Nematodes. Her Majesty's Stationery Office, London, 51-59.
[21]Hollings, M., Hutting, H. (1976).Tomato Mosaic Virus. Cmi/Aab Descriptions Of Plant Viruses. No: 156, 6 Pp.
[22]İren, S., Maden, S. (1976). Bazı Patlıcangil Ve Kabakgil Türlerinin Biberlerde Yanıldık Etmeni Phytophthora Capsici Leon. Enfeksiyonlanna Karşı Serada Fraksiyonlarının Tespiti. A. Ü. Zir. Fak. Yıllığı, No: 26.
[23]İren, S. Ve Katırcıoğlu, Y. Z. (1989). Uygulamalı Mikoloji. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınlan, Yardımcı Ders Kitabı, No: 322, 136 S.
[24]Jepson, S. B. (1987). Identification Of Root-Knot Nematodes (Meloidogyne Spp.). Cab International Institute Of Parasitology, Wallingford. Oxon, Uk, 265 Pp.
[25]Jones, J. B., Stall, R. E, And Zilter, T. A. (1991). Compendium Of Tomato Diseases. Aps Press, Usa, 73 Pp.
[26]Jones, P. And Overman, A. J. (1986). Management Of Fusarium Wilt, Fusarium Crown Rot, Verticilîhım Wilt (Race12), Southern Blight And Root-Knot Of Tomato On Fine Sandy Soils. Rew. Plant Pathology, 66:3.
[27]Kahveci, E., Gürcan, A. (1993). Antalya İlindeki Domateslerdeki Bakteri yel Hastalık Etmenlerinin Tespiti. Bitki Koruma Bülteni 33(3-4): 147-150.
[28]Karaca, İ., Saygılı, H. (1982). Batı Anadolu' Nun Bazı İllerinde Domates Ve Biberlerde Görülen Bakteriyel Hastalıkların Oranı, Etmenleri, Belirtileri Ve Konukçıı Çeşitlerinin Duyarlılığı Üzerinde Araştırmalar. Iıı. Türkiye Fitopatoloji Kongresi Bildiri Özetleri, 12- 15 Elam, Adana.
[29]Karaca, İ., Saygılı, H. (1977). Domateslerde Bakteriyel Hastalıklar. İzmir Bölge Zirai Mücadele Ve Karantina Başkanlığı, Yayın No: 1, İzmir, 22.
[30]Karahan, O., Maden, S. (1974). Orta Anadolu Bölgesinde Biberlerde Kök Boğazı Yanıldığı (Phytophthora Capsici Leon.) Hastalığının Tanımlanması Ve Zaran. Bitki Koruma Bülteni, 14(3): 147- 150.
[31]Kaşkavalcı, G., Öncüer, C. (1998). Kök-Ur Nematodlanmn (Meloidogyne Spp.) Yazlık Sebzelerdeki Zararı Ve Aydm İllerindeki Durumu. Ege Bölgesi 1. Tanm Kongresi, 7-11 Eylül, Aydın, 436-443.
[32]Klement, Z., Rudolph, K., Sands, D. C. (1990). Methods İn Phytobacteriology. Akademiai Kiado, Budapest, 368 Pp.
[33]Liu, H. L. (1993). Survey Of The Diseases Of Vegetables Under S tincture İn Central Taiwan. Bulletin Of Taichung District Agricultural Improvement Station. (Abstr.) No: 41, 1-9.
[34]Netscher, C., Sikora, R. A. (1990). Nematode Parasites Of Vegetables. In: Plant Parasitic Nematodes İn Subtropical And Tropical Agriculture. Luc, M, R. A. Sikora, J. Bridge (Eds.), Cab International, 273-283.
[35]Öktem, Y. E., Benlioğlu, K. (1993). Orta Anadolu Bölgesinde Domates Ekim Alanlanııda Balcteriyal Hastalıklar Üzerinde Ön Çalışmalar. Bitki Koruma Bülteni, 33: 1-2.
[36]Özkan, B., Akkaya, F., Kuzgun, M. (1998). Antalya Yöresinde Bahçe Kültürleri Üretim Yapısı, Ekonomideki Yeri Ve Önemi. Türkiye Iıı. Tanm Ekonomisi Kongresi, 7-10 Ekim, Ankara.
[37]Sarhan, A. R. T., Sharif, F. M. (1986). Integrated Control Of Fusarium Wilt Of Pepper. Rew. Appl. Pathology, 67:4.
[38]Siddiqi, M. R. (1986). Tylenchida: Parasites Of Plants And insect: Common Wealth. Institute Of Parasitology, Cab, Wallingford, Oxon, Uk, 645 Pp.
[39]Söğüt, M. A. (1999). Akdeniz Bölgesinde Sebze Alanlarında Bulunan ICök-jJr Nematodu (Meloidogyne Spp.) Ve Irklarının Belirlenmesi île MeIoidog)>ne incognita Chitwood Irk-2' Nin Farklı Domates Çeşitlerinde Bazı Biyolojik Özelliklerinin Araştırılması. Ç. Ü. Fen Bilimleri Enst. Yüksek Lisans Tezi, 43 S.
[40]Stall, R. E. (1993). Xanthomonas Campestris Pv. Vesicatoria: Cause Of Bacterial Spot Of Tomato And Pepper. In: J. G. Swings And E. L. Civerola (Eds.) Xanthomonas. Chapman And Hall, London, Uk, Pp. 57-60.
[41]Yıldız, M., Delen, N. (1977). Studies On Occurrence Of Fusariwn Wilt Of Cucumber İn Ege Region Of Turkey. J. Turk. Phytopath. 6(3): 11-17.
[42]Yıldız, M., Yıldız, F. Ve Delen, N. (1991). Türkiye' De Sera Domates- Lerinde Kök Hastalıkları Etmenlerinin Saptanmasına Yönelik Çalışmalar. Vı. Fitopatoloji Kongresi, izmir Bildiriler, Türkiye Fitopatoloji Derneği Yayınları, 6: 183-186.
[43]Yılmaz, M. A., Davis, R. F. and Varney, E.(1983)Vviruses on Vagetable Crops Along Mediterranean Coasts Of Turkey (Abstr.) Phytopathology 73: 378.
[44]Yılmaz, M. A. Ve Davis, R. F. (1985). Identification Of Viruses infecting Vegetable Crops Along The Mediterranean Sea Coast İn Turkey. J. Turk. Phytopath. 14(1): 1-8.
[45]Yılmaz, M. A., Baloğlu, S., Özaslan, M., Güldür, M. E. (1995). Gap Bölgesinde Kültür Bitkilerinde Belirlenen Virüsler. Gap Bölgesi Bitki Koruma Sorunları Ve Çözüm Önerileri Sempozyumu (Bildiriler), 27-29 Nisan, Şanlıurfa, 241-250.
[46]Yorgancı, Ü. (1975). İzmir İlinde Bomateslerdeki Virüs Hastalıkları Yayılma Ve Zarar Durumları, Elde Edilen İzolatlarla Biyolojik Ve Serolojik Araştırmalar (Doçentlik Tezi) Toag/127 Nolu Proje Nihai Raporu. E. Ü. Ziraat Fak. Bornova, 102 S.
[47]Yücel, S. (1994). Akdeniz Bölgesi Örtüaltı Sebze Alanlarında Görülen Fungal Hastalıklar. Bitki Koruma Bülteni 34(1-2): 23-34.
[48]Yüksel, H. (1974). Kültür Nemato dlarımn (.Meîoidogyn e Spp.) Türkiye' Deki Durumu Ve Bunların Populasyon Problemleri Üzerinde Düşünceler. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 5(1): 83-105.