Ailesinde Meme Kanseri Öyküsü Olan Kadınlarda Meme Kanseri Tarama Davranışları

Amaç: Çalışmada, ailesinde meme kanseri öyküsü olan kadınlarda meme kanseri tarama davranışlarını (KKMM, KMM, mamografi) ve ilişkili etmenleri incelemek amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte planlanan çalışmanın örneklemini, İstanbul’da bir şehir hastanesinin onkoloji kliniğinde Mart 2016-Mart 2017 tarihleri arasında tanı almış, meme kanserli hasta yakını olan 316 kadın oluşturdu. Çalışmada veriler, Birey Bilgi Formu, Meme Kanseri Sağlık İnanç Modeli Ölçeği, Mamografi Yeterlik Ölçeği ve Meme Kanseri Korku Ölçeği ile toplandı. Veriler tanımlayıcı istatistikler, tek yönlü anova testi, student t testi ve lojistik regresyon analizi ile değerlendirildi. Bulgular: Araştırmaya yaş ortalaması 36,91±13,12 olan çoğunluğu 20-39 yaş grubunda (%65), evli (%61) ve çocuk sahibi (%65) olan kadınlar katıldı. Çalışmada düzenli kendi kendine meme muayenesi yapma oranı %29, klinik meme muayenesi yaptırma oranı %28 ve 40 yaş üstü kadınlarda mamografi çektirme oranı %23’tür. KKMM yapma ile ilişkili etmenler eğitim, gelir, meme probleminin varlığı, KKMM yarar, güven, KKMM engel ve meme kanseri korkusudur (p

Breast Cancer Screening Behaviors of Women Who have Family History of Breast Cancer

Objective: In this study, it was aimed to examine the breast cancer screening behaviors (BSE, CBE, mammography) and the related factors among women who have breast cancer family history. Material and Methodology: The sample of this cross sectional study was consisted of 316 women who have relatives of breast cancer patients with a diagnosis from an oncology clinic of a city hospital in Istanbul between March 2016 and March 2017. Data were collected with Individual Information Form, Champion’s Health Belief Model Scale, Mammography Self-Efficacy Scale and Breast Cancer Fear Scale. Data were analyzed with descriptive statistics, one-way anova test, student’s t-test, and logistic regression analysis. Findings: Women with a mean age of 36.91±13.12 and most of them were in the age of 20-39 years (%65), being married (%61) and had children (%65) participated in the study. In the study, 29% of the women reported performing BSE and 28% of them reported CBE on a regular basis. Women, over the age of 40, 23% reported mammography. Education level, income, presence of breast problem issues, BSE benefits, confidence for BSE, BSE barriers, and breast cancer fear were significantly associated factors with performing BSE (p

PDF

___

1. GLOBOCAN 2020: New Global Cancer Data. Erişim Tarihi Mart 10, 2021, https://www.uicc. org/news/globocan-2020-new-global-cancer-data
2. Breast Cancer Facts & Figures. Amerikan Kanser Birliği. Erişim Tarihi Aralık 24, 2020, https://www.cancer.org/content/dam/cancerorg/ research/cancer-facts-and-statistics/annualcancer- facts-and-figures/2020/cancer-facts-andfigures- 2020.pdf.
3. Meme Kanseri Korunma, Tarama, Tanı, Tedavi ve İzlem Klinik Rehberi (Versiyon 1.0). T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Erişim Tarihi Mart 10, 2021, https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/ Eklenti/38131,memekanskr20200720pdf.pdf?0
4. Meme Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları. Türkiye Halk Sağlığı Müdürlüğü Kanser Daire Başkanlığı. Erişim Tarihi Mart 10, 2021, https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kansertarama- standartlari/listesi/meme-kanseri-taramaprogram% C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1. html.
5. Güllüoğlu BM. Meme hastalıklarına yaklaşım: Meme kanseri için risk değerlendirmesi ve tarama stratejileri. Türk Aile Hek Derg 2008; 12(1): 9-17.
6. Breast Cancer Facts and Figures 2017-2018. American Cancer Society. Erişim Tarihi Mart, 10, 2021, https://www.cancer.org/content/dam/ cancer-org/research/cancer-facts-and-statistics/ breast-cancer-facts-and-figures/breast-cancerfacts- and-figures-2017-2018.pdf
7. Norman P. Brain K. An application of an extended health belief model to the prediction of breast self-examination among women with a family history of breast cancer. J Health Psychol. 2005; 10, 1-16.
8. Subramanian, P. ve ark. Breast cancer knowledge and screening behavior among women with a positive family history: A cross sectional study. Asian Pac J Cancer Prev. 2013; 14(11), 6783.
9. Kırca N, Tuzcu A, Gozum S. Breast cancer screening behaviors of first degree relatives of women receiving breast cancer treatment and the affecting factors. Eur J Breast Health 2018; 14(1), 23–28.
10. Duman NB, Koçak DY, Albayrak SA. Kırk yaş üstü kadınların meme ve serviks kanseri taramalarına yönelik bilgi ve uygulamaları G.O.P. Taksim E.A.H. JAREN 2015;1(1):30-38.
11. Karayurt Ö, Coşkun A, Cerit K. Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. J Breast Health 2008; 4: 16-20.
12. Kersu Ö. Meme kanserinin erken tanısına yönelik eğitim verilen kadınlarda, KKMM yapma durumunun değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. T.C Osmangazi Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2010, Eskişehir.
13. Çopurlar KC. Kadınların sağlık okuryazarlık düzeyi ile meme kanseri bilgi ve tarama davranışının incelenmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi. T.C Dokuz Eylül Üniversitesi. Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı. 2016, İzmir.
14. Brewer HR, Jones ME, Schoemaker MJ, Ashworth A, Swerdlow AJ. Family history and risk of breast cancer : an analysis accounting for family structure. Breast Cancer Res Treat. 2017; 165:193–200
15. Ahmadian M, Samah AA. A literature review of factors influencing breast cancer screening in Asian countries. Life Sci J. 2012; 9(2).
16. Secginli S, Nahcivan N. Factors associated with breast cancer screening behaviors in a sample of Turkish women: A questionnaire survey. Int J Nurs Stud. 2006; 43, 161–171.
17. Mikhail, B. The Health belief model: A review and critical evaluation of the model research and practice. In Chinn PL, ed. Developing substance mid-range theory in nursing. Advances in Nursing Science Series, An Aspen Publication. Maryland; 1994.
18. Cohen M, Azaiza F. Early breast cancer detection practices, health beliefs, and cancer worries in Jewish and Arab women. Preventive Medicine 2005.
19. Altunkan H, Akın B, Ege E. 20-60 yaş arası kadınların kendi kendine meme muayenesi (KKMM) uygulama davranışları ve farkındalık düzeyleri. J Breast Health. 2008; 84–91.
20. Champion V, Skinner CS, Menon U. Development of a self-efficacy scale for mammography. Res Nurs Health. 2005; 28: 329-336.
21. Secginli S. Mammography self-efficacy scale and breast cancer fear scale: psychometric testing of the Turkish versions. Cancer Nurs. 2012; 35(5):365-73.
22. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. Erişim Tarihi Mart 10, 2021, https://dosyasb.saglik.gov.tr/ Eklenti/36134,siy2018trpdf.pdf?0
23. Taylan S, Çelik GK. Ailesel meme kanseri öyküsü olan ve olmayan kadınlarda meme kanseri tanılama davranışları. Cukurova Med J 2020; 45(4):1467-1475
24. Aslan, G. Meme kanseri olan bireylerin birinci derece akrabalarının bilgi ve destek gereksinimlerinin saptanması. Yüksek Lisans Tezi. T.C. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2006, İzmir.
25. Andıç, S. Birinci derece yakınlarında meme kanseri olan kadınların bilgi ve destek gereksinimlerinin saptanması. Yüksek Lisans Tezi. T.C Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2011, İzmir.
26. Nahcivan N.O, Secginli S. Health beliefs related to breast self-examination in a sample of Turkish women. Oncol. Nurs. Forum, 2007; 34 (2), 425- 432.
27. Secginli S, Nahcivan NO. The effectiveness of a nurse-delivered breast health promotion program on breast cancer screening behaviours in nonadherent Turkish women: A randomized controlled trial. Int J Nurs Stud. 2011; 48(1):24-36.
28. Ghaffari M, Esfahani SN, Rakhshanderou S, Koukamari PH. Evaluation of health belief modelbased intervention on breast cancer screening behaviors among health volunteers. J Cancer Educ. 2019; 34(5):904-912.
29. Farajzadegan Z, Fathollahi-Dehkordi F, Hematti S, Sirous R, Tavakoli N, & Rouzbahani R. The transtheoretical model, health belief model, and breast cancer screening among Iranian women with a family history of breast cancer. J Res Med Sci. 2016; 21: 122.
30. Nahcivan N, Seçginli S. Kanserde tarama ve erken tanı. İçinde Can G, ed. Onkoloji Hemşireliği. 2. Baskı. Nobel Tıp Kitabevleri. İstanbul; 2020.
31. Ersin F, Gozukara F, Polat P, Ercetin G, Bozkurt ME. Determining the health beliefs and breast cancer fear levels of women regarding mammography. Turk J Med Sci. 2015; 45: 775-781.
32. Dewi TK, Massar K, Ruiter RAC, Leonardi T. (2019). Determinants of breast self-examination practice among women in Surabaya, Indonesia: An application of the health belief model. BMC Public Health. 2019; 19: 1581-1589.
33. Parsa P, Kandiah M. Predictors of adherence to clinical breast examination and mammography screening among Malaysian women. Asian Pac J Cancer Prev. 2010; 11(3):681-8.
34. Hajian-Tilaki K, Auladi S. (2014). Health belief model and practice of breast self-examination and breast cancer screening in Iranian women. Breast Cancer. 21(4):429-34.