ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN DÜZENLİ FİZİKSEL AKTİVİTEYE DAİR TUTUM VE DAVRANIŞLARI İLE VÜCUT KİTLE ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Bu çalışmanın amacı orta öğretimdeki öğrencilerin Fiziksel aktiviteye dair tutum ve davranışları (Öz düzenleme, sonuç beklentisi ve engeller) ile vücut kitle endeksleri arasındaki ilişkiyi cinsiyet değişkenini dikkate alarak incelemektir. Araştırmaya 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Ankara’nın Etimesgut ilçesinde 8. Sınıflarda öğrenim gören 957 öğrenci katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Bilişsel Davranışçı Fiziksel Aktivite Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda kız öğrencilerin fiziksel aktiviteye dair sonuç beklentileri erkek öğrencilere nazaran daha yüksek çıkmış ve özgüven, sosyal destek eksikliği gibi engellerin kız öğrenciler tarafından daha fazla hissedildiği belirlenmiştir (p=.000). Öz-düzenleme bağlamında ise erkek öğrencilerin ölçek puanları kız öğrencilere göre daha yüksek çıkmıştır (p=.035). Vücut kitle indeksi ile fiziksel aktiviteye dair tutum ve motivasyon arasındaki ilişkiye bakıldığında zayıf ve normal vücut kitle indeksine sahip öğrencilerin şişman öğrencilere nazaran fiziksel aktiviteye dair genel tutum motivasyon ve davranışlarının daha olumlu olduğu bulgusuna erişilmiştir (p=.033). Bu noktada şişman veya obez ergenlerin fiziksel aktivitelere katılmamalarında özellikle fiziksel görünümlerine dair özgüven eksikliğinin etkili olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Obezite, Fiziksel Aktivite, Vücut Kitle Endeksi, Özgüven, Sosyal Destek

PDF

___

1. Amling, C.L, Riffenburgh, R.H., Sun, L. Moul, J. W., Lance,R. S., Kusuda, L., . Sexton, W.J. ve Soderdahl, D. W. (2004).Pathologic Variables and Recurrence Rates As Related to Obesity and Race in Men With Prostate Cancer Undergoing Radical Prostat ectomy. Journal of Clinical Oncology, Vol 22, Number 3, 439-445.
2. Anderson, S.E.,Cohen, P., Naumova, E.N., Jacques, P.F ve Must. A. (2007). Adolsecent Obesity and Risk for Subsequent Major Depressive Disorder and Anxiety Disorder and Anxiety Disorder, Prospective Evidence, Psychomatic Medicine,69:740-747.
3. Armstrong, J., Reilly, J.J. ve Child Health Info Team (2002). Breast feding and lowering the risk of Childhood Obesity, TheLancet, Vol 359, 2003-2004.
4. Arslanoğlu, İ. (2009). Çocuk ve Ergenlerde Şişmanlık, Türk Pediatri Arşivi Dergisi, (44) 115-119.
5. Braet C.,Mervielde. I. Ve Vandereyken W. (1997). PsychologicalAspects of Childhood Obesity: A Controlled Study in a Clinical and Non clinical Sample. Journal of PediatricPsychology, (22) 59-71.
6. D.S.Ö. (2016) http://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight (Erişim tarihi 7 Mayıs 2018)
7. De Bourdeaudhuij I, Lefevre J, Deforche B, Wijndaele K, MattonL, Philippaerts R. (2005).Physical activity and psychosocial correlates in normal weight and overweight 11 to 19 year olds. Obes Res, 13:1097–1105.
8. De forche, B. (2004). Physical Activity and in overweight and obese youngsters. Thesis submitted in fulfilment of the requirements for the degree of Doctor of Physical Education. Faculty of Medicine and Health Sciences Department of Movement and Sports Sciences, Gent, 83-92.
9. Ebbeling, C.,Pawlak, D.B. ve Ludwig, D.S. (2002).Childhood obesity: public-health crisis, common sense cure. The Lancet, Vol 360, 470-483.
10. Eskiler, E.,Küçükibiş, F., Gülle, M. ve Soyer, F. (2016). Bilişsel Davranışcı Fiziksel Aktivite Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. International Journal of Human Sciences, Vol.13, Issue:2, 2577-2587.
11. Flodmark, C-E., Markus, C. ve Britton, M. (2006). Interventions to prevent obesity in children and adolescents: a systematic literature review. International Journal of Obesity,(30) 579–589.
12. Flodmark, C-E., Lissau, I., Moreno, L. A., Pietrobelli, A., &Widhalm, K. (2004). New insights in to the field of children and adolescents' obesity: the European perspective. International Journal of Obesity, 28(10), 1189-1196.
13. Fraenkel R.J. & Wallen E.N. (2006) How to Design and Evaluate Research in Education. McGraw-Hill, NewYork
14. Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel yayıncılık
15. Kaur, S.,Kapil, U. ve Singh, P. (2005).Pattern of chronic diseases among adolescent obese children in developing countries. Current Science, Vol 88, No:7, 1052-1055.
16. Kipke, M.D., Iverson, E., Moore, D. ,Booker, C., Ruelas, V., Peters, A.L. ve Kaufman, F. (2007). Food and Park Environments: Neighborhood-level Risks for Childhood Obesity in East Los Angeles. Journal of Adolescent Health, (40) 325–333.
17. Köksal, G. ve Özel, H.G. (2012). Çocukluk ve Ergenlik Döneminde Obezite, Sağlık bakanlığı Yayınları, Yayın No: 709, https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/t53.pdf (Erişim Tarihi 2 Mayıs 2018).
18. Meydanlıoğlu, A. (2015). Çocuklarda Fiziksel Aktivitenin Biyopsikososyal Yararları, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, (7) 2, 125-135.
19. Needham BL, Crosnoe R (2005).Overweight status and depressive symptoms during adolescence. J Adolesc Health, 36(1):48–55.
20. Neyzi, O.,Günez, H., Furman, A.,Bundak R., Gökçay, G. Darendeliler, F. Ve Baş, F. (2008) Türk çocuklarında vücut ağırlığı, boy uzunluğu, baş çevresi ve vücut kitle indeksi referans değerleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 51: 1-14.
21. Reilly, J.J. ve Dorosty, A. R. (1999). Epidemic of Obesity in UK Children. The Lancet, Vol 354, 1874-1875.
22. Reilly, J.J., Methven, E., McDowell Z.C., Hacing, B., Alexander, B., Stewart, B. ve Kelnar, C.J.H. (2003). Health Consequences of Obesity. Arch Dis Child, (88)748–752.
23. Schembre, S.M., Durand, C.P., Blissmer, B.J., &Greene, G.W. (2015). Development and validation of the cognitive behavioral physical activity questionnaire. American Journal of Health Promotion, 30(1), 58-65.
24. Spear, B. A., Barlow, S. E., Ervin, C., Ludwig, D.S. ve Saelens, B. E. (2007). Recommendations for Treatment of Child and Adolescent Overweight and Obesity. Pediatrics, 120;S254.
25. Stankov, I. Olds, T. ve Kargo, M. (2012). Overweight and obese adolescents: what turns them off physical activity? International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity.9:53.
26. Önal, Z. ve Adal, E. (2014). Çocukluk Çağında Obezite, Ok Meydanı Tıp Dergisi, 30, (Ek Sayı 1), 39-44.
27. Önder, A. (2015). Obezite Tanılı Çocuk ve Ergenlerde Psikopatoloji, Yaşam Kalitesi ve Ebeveyn Tutumlarının Değerlendirilmesi, T.C. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Antalya.
28. Pérez-Escamilla, R. (2016). Is breast feeding protective against childhood obesity? Discussion Paper, National Academy of Medicine, Washington, DC. https://nam.edu/wp-content/uploads/2016/08/Can-Breastfeeding-Protect-Against-Childhood-Obesity.pdf.
29. TBSA (2010). Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması Uygulama El Kitabı, http://ekutuphane.sagem.gov.tr/kitaplar/turkiye_beslenme_ve_saglik_arastirmasi_(tbsa)_2010_saha_uygulamasi_el_kitabi.pdf.
30. Yüceşir, İ. ve Bektaş, İ. (2014), 6-11 Yaş Arası Hareketli ve Hareketsiz Çocuklarda Obezite Prevelansının Belirlenmesi, İ.Ü. Spor Bilim Dergisi, Cilt 4, 2012-2014, syf. 9-12.
31. Wang, G. ve Dietz, G.H (2008). Economic Burden of Obesity in Youths Aged 6-17 Years: 1979-1999, Pediatrics, Vol. 109, No. 5, 1-6.
32. Wang, L. Y., Chyen, D., Lee, S. ve Lowry, R. (2007).The Association Between Body Mass Index in Adolescence and Obesity in Adulthood. Journal of Adolescent Health, 42, 512–518.