Hüseyin GÜMÜŞ, Sema ALAY ÖZGÜL, Mehmet KARAKILIÇ

Fiziksel Aktivite Mekânı Değerlendirme Ölçeği (FAMDÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Bu çalışmanın amacı, Stanis, Schneider, Chavez ve Shinew (2009) tarafından geliştirilmiş, Fiziksel Aktivite Mekânı Değerlendirme Ölçeği (FAMDÖ)’nin geçerlik ve güvenirliğinin Türkiye için sınanmasıdır. Ölçme aracı, Ankara’da bulunan 6 farklı park ve rekreasyon alanı kullanıcılarına uygulanmıştır. Araştırmaya gönüllü olarak katılan, rastgele örneklem yoluyla seçilmiş 16 yaş üstü 603 işiden elde edilen verilerin 412 tanesi [16-63 yaş (x=26.80, ss=7.609), %59.5 (245)’i erkek, %40.5 (167)’si kadın] araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmada kullanılan ölçme aracının Türkiye’ye uyarlanması sürecinde, ölçekten elde edilen verilerin faktörleşmeye uygun olup olmadığını sınamak için Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ve evrenden alınan örneklem sayısının faktör analizi için yeterli olup olmadığını sınamak için de Bartlett testi yapılmıştır. Ölçek için görünürlük geçerliği (face-validity) süreci sonrası, ölçeğin yapı geçerliği ve güvenirliği sınamak için Temel Bileşenler Faktör Analizi (Principial Component Analysis) yapılmıştır. Madde yükleri .40 ve üzeri olan maddeler değerlendirmeye alınmıştır. Analiz sonuçları, FAMDÖ’nün iki alt boyutlu ve 26 maddeden oluştuğunu sergilemiştir. Bu iki alt boyut, varyansın %42.2’sini açıklamaktadır. Ölçme aracının, ölçmeyi hedeflediği özelliği ne kadar doğru ölçtüğünü ve ölçeklerde bulunan boyutların güvenirliğini sınamak için, iç tutarlılık cronbach alfa değerine bakılmıştır. Ölçeğin cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı ise .85 olarak saptanmıştır. Bulgulara göre, “Fiziksel Aktivite Mekânı Değerlendirme Ölçeğinin” Türkiye’deki park ve rekreasyon alanı kullanıcılarının, fiziksel aktivite mekânı seçimi ve fiziksel aktiviteye katılımlarını engelleyen unsurlar hususlarında değerlendirmek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Fiziksel Aktivite Mekânı Değerlendirme Ölçeği

Physical Activity Venue Evaluation Scale (PAVES): A Validity and Reliability Study

The current study aimed at testing validity and reliability of the Physical Activity Venue Evaluation Scale (PAVES) designed by Stanis, Schneider, Chavez and Shinew (2009) for Turkish population. The scale was administered to those using six different parks and recreational sites located in Ankara. Among the 603 subjects who were over 16, voluntarily participated in the study and were selected using random sampling; 412 [16-63 age (x=26.80, sd=7.609), %59.5 (245) males, %40.5 (167) females] were included in the study. During the adaptation process of the scale used in the study; Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) was used in order to test whether or not the data obtained from the scale were suitable for factor analyses and Bartlett test was employed in order to test whether or not the number of the sample taken out of the population was enough for factor analyses. Principal Component Analysis was conducted in order to test structure validity and reliability of the scale after facevalidity process of the scale. Those items demonstrating item load values over .40 were assessed. Results of the analyses demonstrated that PAVES had two subscales and 26 items. These two subscales explained 42.2% of the variance. In order to test how accurately the scale measured the target groups and to test reliability of the subscales; Cronbach alpha internal consistency coefficient were examined and Cronbach alpha internal consistency coefficient of the scale was found as .85. In light of these findings; it may be argued that Physical Activity Venue Evaluation Scale (PAVES) can be used as a valid and reliable measurement scale by those using parks and recreational sites in Turkey in order to assess their choices for physical activity sites and the elements that may hinder their participation in physical activities.

Keywords:

Physical Activity Venue Evaluation Scale,

PDF

___

Alpar R. (2010). Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik- Güvenirlik, Ankara: Detay Yayıncılık.
Bakır M. (1990). Rekreasyon ve Turizm İlişkisinin Turizm Politikalarının Oluşturulmasındaki Önemi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bayram N. (2004). Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi, Bursa: Ezgi Kitapevi.
Büyüköztürk Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Demir C, Demir N. (2006). Bireylerin Boş Zaman Faaliyetlerine Katılmalarını Etkileyen Faktörler İle Cinsiyet Arasındaki İlişki: Lisans Öğrencilerine Yönelik Bir Uygulama, Ege AkademiBakış Dergisi, 6(1), 36-51.
Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve Lisrel Uygulamaları, Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
Kalaycı Ş. (2006). Faktör Analizi. SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (Ş Kalaycı Ed.). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kanbir O. (2001). Sporda Sağlık Bilinci ve İlkyardım. (2. Baskı.) Bursa: Ekin Kitabevi.
Karaküçük S. (2008). Rekreasyon Boş Zamanları Değerlendirme. (6.Baskı) Ankara: Gazi Kitabevi.
Kılbaş Ş. (2010). Rekreasyon Boş Zamanı Değerlendirme. (4.Baskı) Ankara: Gazi Kitabevi.
Kılıçlar A, Sarı Y, Seçilmiş C. (2012). “Türk Dünyasından Gelen Öğrencilerin Yaşadıkları Sorunların Akademik Başarılarına Etkisi: Turizm Öğrencileri Örneği”, Bilig, 61: 157-172.
Mengütay S, Demir A. Coşan F. (2002). Olimpiyatlar İçin Sporcu Kaynağı Projesi, Türkiye’de Çocukların Spora Yönlendirilmesinde Uygulama Modeli, Temel Spor Eğitimi. 1. Baskı. İstanbul Olimpiyat Oyunları Hazırlık ve Düzenleme Kurulu, Eğitim Yayınları No:2.
Mull RF, Bayless KG, Ross CM, Jamieson LM. (1997). Recreational Sport Management. (3th Edition) USA: Human Kinetics.
Özer K. (2010). Fiziksel Uygunluk. 3. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Pehlivan A. (2012). “Öğretmen Adaylarının Anadolu Ağızlarına Yönelik Tutum Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Bilig 63: 135-158.
Ragheb MG, Tate RL. (1993). A Behavioral Model Of Leisure Participation Based On Leisure attitude, Motivation And Satisfaction. Leisure Studies, 12, 61-70.
Stanis SAW, Schneider IE, Chavez DJ, Shinew KJ. (2009). Visitor Constraints to Physical Activity in Park and Recreation Areas: Difirences by Race and Ethnicity. Journal Of Park And Recreation Administration 27, 78- 95.
Torkildsen G. (2005). Leisure and Recreation Management. 5. Baskı. London: Routledge.
Yerlisu Lapa T, Ağyar E. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Serbest Zaman Katılımlarına Göre Algılanan Özgürlük. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi. 23(1), 24-33.
Yerlisu Lapa T, Varol R, Tuncel EF, Ağyar E, Certel Z. (2012). 1. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi: Belediye’ye Ait Park Alanlarını Sportif Amaçlı Kullanan Bireylerin Katılımlarının ve Beklentilerinin İncelenmesi: Bornova Örneği. Antalya
Yıldırım İ. (2012). “Developing A Scale For Self-Efficacy Of Physical Education Teachers”. Energy Education Science And Technology Part B-Social And Educational Studies, 4(3):1491-1500.