Spor Seyircileri için Dışsal ve İçsel Güdü Ölçekleri Kısa Versiyon Uyarlaması ve Çok Değişkenli İlişkisel Bir Uygulama

Bu çalışmada, daha kısa ve kullanışlı olması için Spor Seyircileri İçin Dışsal Güdü Ölçeği (SSİDGÖ) ile Spor Seyircileri İçin İçsel Güdü Ölçeği’ne (SSİİGÖ) Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uygulanması ve bunun yanısıra ilişkilerin kanonik korelasyon analizi yöntemiyle incelenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeli uygulanarak gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubunu, spor müsabakalarını seyreden ve bir üniversitenin farklı bölümlerde okuyan 310 gönüllü öğrenciler oluşmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak Polat ve Yalçın (2014) tarafından geliştirilmiş olan, Spor Seyircileri İçin Dışsal Güdü Ölçeği (SSİDGÖ) ve Spor Seyircileri İçin İçsel Güdü Ölçeği (SSİİGÖ) kullanılmıştır. Geliştirilen ölçeklerin model yapısını test etmek amacıyla birinci düzey DFA ve sonrasında ise güvenilirlik analizleri yapılmıştır. Bu analizler için LISREL ve SPSS paket programı kullanılmıştır. Ayrıca NCSS istatistik programı kullanılarak ölçekler arası çoklu ilişkileri belirlemek amacıyla Kanonik Korelasyon analizi yapılmıştır. İki ölçek için de ilk yapılan DFA analizlerine göre; SSİDGÖ için 9 alt boyutlu yapı korunmuş, 34 olan madde sayısı ise 25’e düşürülmüştür. SSİİGÖ için ise yine 7 alt boyut değişmezken 40 maddeli ölçek 21’e düşürülmüştür. Kanonik korelasyon sonuçları incelendiğinde ilk dört değişken çiftinin anlamlı olduğu bulunmuştur. Anlamlı ilk iki değişken çiftine göre dışsal seyretme güdülerinden oluşan bağımsız değişkenlerin içsel seyretme güdülerinden oluşan bağımlı değişkenleri %71 oranında açıkladığı belirlenmiştir. İlk değişken çiftinde ise dışsal güdülerden Oyun Bilgisi boyutu, içsel güdülerden ise Beceri Düzeyi boyutu en çok ilişkisel katkıyı yapmıştır. Bu sonuca göre, seyircilerin spora ilişkin bilgi düzeyinin ve sporcuların yansıttığı sportif becerilerin diğer güdülerin gelişim ve etkileşiminde daha önemli etkilerinin olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

İçsel güdü, Spor seyircisi, İçsel güdü, Dışsal güdü, Geçerlik, Güvenirlik, Kanonik korelasyon

Short Version Adaptation of External and Internal Motivation Scales for Sport Spectators and A Multi Variable Relationship Implementation

In this study, in order to be shorter and more useful, it is aimed to apply confirmatory factor analysis to the External Motivations Scale for Sport Spectators (EMSSS) and the Internal Motivations Scale For Sport Spectators (IMSSS) as well as to analyze the relations with canonical correlation analysis method. The study group of the research carried out by applying the relational screening model consisted of 310 volunteer students watching sports competitions and studying in different departments of a university. In the study, the External Motivations Scale For Sport Spectators (EMSSS) and the Internal Motivations Scale For Sport Spectators (IMSSS) developed by Polat and Yalçın (2014) were used as data collection tools. In order to test the model structure of the developed scales, first level Confirmatory Factor Analysis (CFA) and then reliability analyzes were performed. LISREL and SPSS software were used for these analyzes. In addition, Canonical Correlation analysis was performed to determine multiple relationships between scales using NCSS statistics program. According to the initial DFA analysis for both scales; 9 sub-dimensional structures were preserved for EMSSS, and the number of items from 34 was reduced to 25. For IMSSS, while 7 sub-dimensions did not change, the 40-item scale was reduced to 21. When the canonical correlation results are examined, it is found that the first four variable pairs are significant. According to the meaningful first two pairs of variables, independent variables consisting of external watching motives explained 71% of the dependent variables consisting of internal watching motives. In the first pair of variables, the Game Knowledge dimension from the external motives and the Skill Level dimension from the internal motives made the most relational contribution. According to this result, it can be said that the knowledge level of the spectators and the sports skills reflected by the athletes have more important effects on the development and interaction of other motives.

Keywords:

Sports spectator, Internal motive, External motive, Validity, Reliability, Canonical correlation,

PDF

___

Alpar, R. (2010). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık.
Al-Thibiti, Y. (2004). A scale development for sport fan motivation. Doctorate Thesis, Florida: The Florida State University, College of Education, Department of Sport Management, Recreation Management and Physical Education.
Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 6. Baskı, Ankara: Pagem Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. 23.Baskı, Ankara: Pagem Akademi.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem.
Devellis, R.F. (1991). Scale development theory and applications. applied social research series V26. California: Sage Publications.
Eren, E. (2015). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. 15.Baskı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım. Eubank, R.L. & Hsing, T. (2008). Canonical correlation for stochastic processes. Stochastic Processes and Their Applications, 118(9),1634-1661. https://doi.org/10.1016/j.spa.2007.10.006.
Funk, D. C. (2008). Consumer behavior in sport and events: Marketing action. Oxford: Elsevier.
Funk, D.C., Ridinger L.L. & Moorman A.M. (2003). Understanding consumer support: Extending the Sport Interest Inventory (SII) to examine individual differences among women’s professional sport consumers. Sport Management Review, 6, 1-32. https://doi.org/10.1016/S1441-3523(03)70051-5.
Gencer, R.T. (2015). Spectator motives and points of attachment: Gender differences in professional football. Anthropologist, 19(1), 77-85. https://doi.org/10.1080/09720073.2015.11891641.
Gencer, R.T., Kiremitçi, O., Aycan, A., Demiray, E. ve Unutmaz V. (2012). Profesyonel futbol takımı seyircilerinin spor tüketimine yönelik güdüleri ve bağlılık noktaları arasındaki ilişki. Ege Akademik Bakış, 12(Özel Sayı), 41-53.
Gencer, R.T., Kiremitçi, O. & Boyacıoğlu, H. (2011). Spectator motives and points of attachment: An investigation on professional basketball. Journal of Human Kinetics, 30(2011), 189-196.
Gray, J.L. & Starke, F.A. (1988). Organizational behavior: Concepts and applications. 4th Ed., New York, Macmillan Publishing Company.
Harris, R.J. (2001). Canonical correlation. A primer of multvariate statistics. 3rd Ed. New Jersey: Lawrence Erlbaum.
James, J.D. & Ross, S.D. (2004). Comparing sport consumer motivations across multiple sports. Sport Marketing Quarterly, 13(1), 17-25. Jöreskog, K.G. & Sörbom, D. (2001). Lisrel 8: Users reference guide. Chicago: Scientific Software International.
Kast, F. E. & Rosenzweig, J. E. (1985). Organization and management: A systems and contingency approach. 4th. Ed. New York: McGraw-Hill International Edition.
Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
Mahony, D.F., Nakazawa, M., Funk, D.C., James, J.D. & Gladden, J.D. (2002). Motivational factors influencing the behaviour of J. league spectators. Sports Management Review, 5(1), 1-24. https://doi.org/10.1016/S1441-3523(02)70059-4.
McDonald, M.A., Milne, G.R. & Hong, J. (2002). Motivational factors for evaluating sport spectator and participant markets. Sport Marketing Quarterly, 11(2), 100-113.
Mullin, B. J., Hardy, S. & Sutton, W. A. (2007). Sport marketing, 3th. Ed. Illinois: Human Kinetics.
Polat, E. & Yalçın, H.B. (2014). External Motivations Scale for Sport Spectators (EMSSS) and Internal Motivations Scale for Sport Spectators (IMSSS) validity and reliability study. International Journal of Human Sciences, 11(1), 105-127.
Pons, F., Mourali, M. & Nyeck, S. (2006). Consumer orientation toward sporting events: scale development and validation. Journal of Service Research, 8(3), 276-287. https://doi.org/10.1177/1094670505283931.
Pugh, R. C. & Hu, Y. (1991). Use and interpretation of canonical correlation analysis in Journal of Educational Research articles: 1978-1989. Journal of Educational Research, 84(3), 147-152. https://doi.org/10.1080/00220671.1991.10886008.
Robbins, S.P. (1992). Essentials of organizational behaviour. 3rd Ed., New Jersey: Prentice Hall.
Rowan, N. & Wulff, D. (2007). Using qualitative methods to inform scale development. The Qualitative Reports, 12(3), 450-466.
Ryan, R. M. (1995). Psychological needs and the facilitation of integrative processes. Journal of Personality, 63(3), 397-427. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.1995.tb00501.x.
Ryan, R. M. & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development and well-being. American Psychologist, 55(1), 68-78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68 .
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74.
Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. 2nd. Ed. New York: Psychology Press.
Schwarz, E.C. & Hunter, J.D. (2008). Advanced theory and practice in sport marketing. San Diego: Elsevier Inc.
Shank, M. D. (2005). Sport marketing: A strategic perspective. 3rd. Ed. New Jersey: Prentice Hall Inc.
Silah, M. (2000). Sosyal psikoloji (Davranış bilimi). Ankara: Gazi Kitabevi.
Smith, A.C.T. (2008). Introduction to sport marketing. Oxford: Elsevier Inc.
Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. & Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis. 5th. Ed. New Jersey: Prentice-Hall.
Trail, G.T. & James, J.D. (2001). The motivation scale for sport consumption: Assessment of the scales psychometric properties. Journal of Sport Behavior, 24(1), 108-127.
Trail, G.T., Robinson, M., Dick, R. & Gillintine, A. (2003). Motives and points of attachment: Fans versus spectators in intercollegiate athletics. Sport Marketing Quarterly, 12(4), 217-227.
Türkiye İstatistik Kurumu-TUİK. (2008). Spor istatistikleri-Sport statistics 2007. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
Wann, D.L. (1995). Preliminary validation of the sport fan motivation scale. Journal of Sport and Social Issues, 19, 377-396.
Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 6. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, V. ve Çelik, H. E. (2009). Lisrel ile yapısal eşitlik modellemesi–I: Temel kavramlar, uygulamalar, proglamlama. Ankara: Pegem Akademi.
Zhang, J.J., Lam, E.T.C., Bennett, G. & Connaughton, D.P. (2003). Confirmatory factor analysis of the Spectator Decision-Making Inventory (SDMI). Measurement in Physical Education and Exercise Science 7(3), 57-70. https://doi.org/10.1207/S15327841MPEE0702_1.