Beden Eğitimi ve Öğretim Temalı Doktora Tezlerine İlişkin Bibliyometrik Analiz

Günümüzde üniversiteler bilimsel faaliyetlerin merkezi olarak görülmekte ve bilimsel alandaki gelişmeler sonucunda multidisipliner bilim dalları ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı ise tarihi uzun yıllara dayanmasına rağmen gelişimini sürdüren ve pek çok disiplinden etkilenerek alt disiplinlere ayrılan Beden Eğitimi ve Spora ilişkin doktora tezlerini bibliyometrik analiz ile değerlendirmektir. Çalışma kapsamında; beden eğitimi ve öğretim kelimelerini tez başlığında içeren araştırmalara ulaşmak için veri toplama aracı olarak Ulusal Tez Merkezi kullanılmıştır. Bu kapsamda 2007-2020 yılları arasında beden eğitimi ve öğretim anahtar kelimelerini tez başlığında içeren 26 doktora tezi araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Tezlerin yıllara göre dağılımı, cinsiyet dağılımı, danışman unvanları, kullanılan kaynakça sayısı ve türü, anahtar kelimelerin analizi, tezlerin yapıldığı üniversiteler, enstitüler, ana bilim dalları ve konu alanları, katılımcı türleri ve özellikleri araştırmanın değişkenlerini oluşturmuş; araştırmanın veri analizi için ise tanımlayıcı istatistiklerden yüzde ve frekans kullanılmıştır. Araştırma sonucunda doktora tezlerinin ağırlıklı olarak erkekler tarafından yapıldığı (n=18, 69,2%), en çok doktora tezinin Gazi Üniversitesinde yapıldığı, enstitü bazında en fazla doktora tezinin Sağlık Bilimleri Enstitüsünde (n=11, 42,3%) yapıldığı ve anabilim dalı olarak da en fazla doktora tezinin Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı’nda (n=11, 38,5%) yapıldığı saptanmıştır. Ayrıca çalışmanın bulgularından hareketle, beden eğitimi ve spor alanındaki araştırmacıların nicel analiz yapmaya eğilimli oldukları (%71,3) ve bilim dalının multidisipliner yapısından dolayı beden eğitimi ve öğretimi anahtar kelimeleri ile eğitim biliminden spor yönetimine kadar geniş kapsamda çalışmalar yapılabildiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Beden eğitimi, Spor bilimi, Lisansüstü eğitim, Bibliyometrik analiz, Döküman incelemesi

Bibliometric Analysis of Physical Education and Instruction-Themed PhD Theses

Nowadays, universities are seen as the centre of scientific activities and multidisciplinary branches of science emerge as a result of the developments in the scientific field. This study aims to evaluate the doctoral theses on Physical Education and Sports, which have been developing and divided into sub-disciplines by being influenced by many disciplines, with bibliometric analysis. Scope of work; The National Thesis Center was used as a data collection tool to reach studies that include physical education and teaching words in the thesis title. In this context, 26 doctoral dissertations that include the keywords of physical education and teaching in the thesis title between 2007 and 2020 constituted the sample of the study. The distribution of theses by years, gender distribution, advisor titles, number and type of bibliography used, analysis of keywords, universities, institutes, departments and subject areas, participant types and characteristics constituted the variables of the study; Percentage and frequency from descriptive statistics were used for data analysis of the study. As a result of the research, it was found that doctoral dissertations were mainly made by men (n = 18, 69.2%), most doctoral dissertations were made at Gazi University, the highest number of doctoral dissertations on an institute basis was made in the Institute of Health Sciences (n = 11, 42.3%) and the department It was determined that most of the doctoral dissertations were made in the Department of Physical Education and Sports (n = 11, 38,5%). In addition, based on the findings of the study, it was concluded that researchers in the field of physical education and sports tend to do quantitative analysis (71.3%) and that due to the multidisciplinary nature of the branch of science, a wide range of studies from educational science to sports management can be done with the keywords of physical education and training.

Keywords:

Physical education, Sport science, Postgraduate education, Bibliometric analysis, Document analysis,

PDF

___

Alhas, A. (2006). Lisansüstü eğitim yapmakta olan millî eğitim bakanlığı öğretmenlerinin lisansüstü eğitime bakış açıları (Ankara ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri anabilim Dalı, Ankara.
Altınkök, M. (2012). İşbirliği ile öğretim yöntemine dayalı beden eğitimi derslerinin 9–10 yaş grubu çocukların temel motor becerileri ile problem çözme becerilerinin gelişimine etkisinin araştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabilim Dalı, İstanbul.
Andrade, A., Dominski, F. H. & Coimbra, D. R. (2017). Scientific production on indoor air quality of environments used for physical exercise and sports practice: Bibliometric analysis. Journal of Environmental Management, 196, 188-200. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2017.03.001.
Beşel, F. (2017). Türkiye’de maliye alanında yapılmış lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi (2003-2017). International Journal of Public Finance, 2(1), 27-62. https://doi.org/10.30927/ijpf.327823.
Gümüs, H., Gençoglu, C. & Sahin, T. (2020). Physical education and sports: bibliometric analysis of the eric database. International Online Journal of Education and Teaching, 7(4), 1823-1837.
Güven, Ö. (1996). Türkiye’de cumhuriyet döneminde beden eğitimi ve spor öğretmeni yetiştiren okulların eğitimini hazırlayıcı çalışmalar. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 70-82.
Heberger, A. E., Christie, C. A. & Alkin, M. C. (2010). Bibliometric analysis of the academic influences and on evaluation theorists’ published works. American Journal of Evaluation, 31(1), 24-44. https://doi.org/10.1177/1098214009354120.
Hernández-González, V., De Pano-Rodríguez, A. & Reverter-Masia, J. (2020). Spanish doctoral theses in physical activity and sports sciences and authors’ scientific publications (lustrum 2013–2017). Scientometrics, 122(1), 661-679. https://doi.org/10.1007/s11192-019-03295-6.
Hotamışlı, M. ve Erem, I. (2014). Muhasebe ve finansman dergisi’nde yayınlanan makalelerin bibliyometrik analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 63, 1-20. https://doi.org/10.25095/mufad.396474.
Karadağ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan incelemesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
Karakaya, Y, E. ve Karataş, B. (2017). Spor bilimlerinde lisansüstü öğretimin mevcut durumu ve ihtiyaçları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1469-1482.
Konar, N. ve Şanal, A. (2019). Bedensel engellilik, egzersiz, fiziksel aktivite, hareketlilik, oyun ve sporla ilgili lisansüstü çalışmaların anabilim dallarına göre çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. M. Talaş ve A. Söylemez (Ed.), 3. Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Kongresi tam metin bildiri kitabı içinde (ss. 8-23) Malatya.
Lapa, T. Y. ve Köse, E. (2021) Geçmişten günümüze serbest zaman çalışmalarının bibliyometrik analizi: journal of leisure research örneği. Spor Bilimleri Dergisi, 32(1), 38-52. https://doi.org/10.17644/sbd.790765.
Mirzeoğlu, A., D. (2017). Temel kavramlar. A.D. Mirzeoğlu (Ed.), Model temelli beden eğitimi öğretimi içinde (ss. 10). Ankara: Spor Yayınevi.
Murathan, G., Bozyılan, E. & Murathan, F. (2020). “Fiziksel aktivite” konulu tezlerin bibliyometrik analizi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 158-167.
Önal, G. F. (2017). Bildirilerin bibliyometrik profili: 9. ulusal müzik eğitimi sempozyumu. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1079-1097.
Özkaya, Ö., Bingöl, D., Üsçetin, İ., Aksan, T., Karahangil, M. & Akan, M. (2012). Tıbbi bilimsel makale yazımında temel kurallar, tercihler ve seçenekler nelerdir? Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2), 65-71. https://doi:10.5222/otd.2012.065.
Polat, Z. A., Saraçoğlu, A. & Duman, H. (2019). Harita Dergisi’nin bibliyometrik analizi. Harita Dergisi, 161, 46-56.
Serin, S. (2020). Beden eğitimi öğretmen adaylarının yeterlikleri ve akademik öğrenme zamanına etkisinin incelenmesi (özel öğretim yöntemleri uygulaması). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Manisa.
Sezgin, F., Sart, G. & Dalyancı, L. (2018). Türkiye’de yükseköğretime kayıt oranı için cinsiyet eşitsizliğinin istatistiksel analizi. Ekonomi, Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 81-92.
Shilbury, D. (2011). Bibliometric analysis of four sport management journals. Sport Management Review, 14(4), 434-452. https://doi.org/10.1016/j.smr.2010.11.005.
Smolina, S. G., Khafizov, D. M. & Erlikh, V. V. (2020). Bibliometric analysis of the publication activity of Russian scientific institutions in sports science for 2008-2018. Journal of Physical Education and Sport, 20(2), 783-790. https://doi.org/10.7752/jpes.2020.02112.
Tayfun, A., Ülker, M., Gökçe, Y., Tengilimoğlu, E., Sürücü, Ç. & Durmaz, M. (2018). Turizm alanında yiyecek ve içecek ile ilgili lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(2), 523-547. https://doi.org/10.21325/jotags.2018.227.
Tekneci, P. D. (2013). Türkiye adresli spor alanındaki bilimsel yayınların bibliyometrik analizi. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(3), 76-91.
Temel, C., Kartal, M., Pehlevan, Z. & Namlı, A. (2016). Research on the methods and analysis techniques of the postgraduate theses and dissertations on sports in turkey. International Online Journal of Educational Sciences, 8(1), 78-86.
Tomanek, M. & Lis, A. (2020). Managing information on the physical education research field: bibliometric analysis. Physical Education of Students, 24(4), 213-226. https://doi.org/10.15561/20755279.2020.0404.
Yaman, H. & Atay, E. (2007). Phd theses in Turkish sports sciences: a study covering the years 1988–2002. Scientometrics, 71(3), 415-421. https://doi.org/10.1007/s11192-007-1679-y.
Yersüren, S. ve Özel, Ç. H. (2020). Boş zaman ve rekreasyon konulu tezler üzerine bibliyometrik bir çalışma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(2), 1139-1159. https://doi.org/10.26677/TR1010.2020.387.
Yükseköğretim Kurumu. (2018). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları: Programların güncelleme gerekçeleri, getirdiği yenilikler ve uygulama esasları. 20.09.2020, https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme lisans-programlari
Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. (Tarihsiz). İstatistikler. 20.09.2020, https://istatistik.yok.gov.tr/
Xianliang, L. & Hongying, Y. (2012). Bibliometric analysis on china sport science (2001-2010) based on cssci literature. Physics Procedia, 33, 2045-2054. https://doi.org/10.1016/j.phpro.2012.05.322.