Manevi Yönelimli Psikoloji ve Danışma Bağlamında İbn Atâullah el-İskenderî ve el-Hikemü’l-Atâiyye

İbn Ataullah el-İskenderi, el-Hikemü’l-Atâiyye adlı eseriyle tanınan Şazelî sûfîdir. Döneminde kitleleri derinden etkileyen tesirli hitabet tarzı, vaaz ve sohbetleriyle tanınan İbn Atâullah’ın bu özellikleri başta el-Hikemü’l-’Atâiyye olmak üzere bütün eserlerine de yansımıştır. Bununla birlikte eserlerinde tasavvufun en derin konularına dair bilgiler bulmak mümkündür. Riya ve şöhretten uzak ibadet ve taat, tevekkül, teslimiyet, recâ ve ümit gibi tasavvufî düşüncenin temel kavramlarını eserlerinde ele almıştır. Bu çalışmada İskenderi’nin hayatı, eserleri, tasavvuf anlayışı, düşünce dünyasına katkısı ve eserlerinde özellikle ele aldığı riya ve şöhretten uzak ibadet ve taat, tevekkül, teslimiyet, recâ ve ümit gibi kavramlar açıklanmaya çalışılmıştır. Bununla birlikte İskenderi ve özellikle el-Hikemü’l-Atâiyye adlı eserinin psikoloji ve psikolojik danışma bağlamı ile manevi yönelimli psikoloji ve psikolojik danışma özelinde bir kaynak olarak ele alınabilme ihtimali üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

İbn Ataullah el-İskenderî, el-Hikemü’l-Atâiyye, maneviyat, psikoloji, psikolojik danışma

Ibn Ata Allah al-Iskandari and al-Hikam al-‘Ata’iyya in the Context of Spiritually-Oriented Psychology and Counseling

Ibn Ata Allah al-Iskandari was a Shadhili Sufi known for his work, al-Hikam al-‘Ata’iyya. Ibn Ata Allah, known for his influential oratorical style, sermons, and conversations, which deeply impacted the masses during his time, reflected these qualities in all his works, especially al-Hikam al-‘Ata’iyya. Along with this, finding information on the deepest topics of mysticism is possible in his works. His works address the basic concepts of mystical thinking, such as worship and obedience removed from hypocrisy and fame, resignation, surrender, limits, and hope. This study attempts to explain al-Iskandari’s life, works, mystical understanding, contribution to the world of thought, and concepts specifically addressed in his works, like worship and obedience apart from fame and hypocrisy, trust in God, surrender, limits, and hope. Together with this, the study focuses on the prospect of being able to address al-Iskandari and his work, al-Hikam al-‘Ata’iyya, in particular as a resource particular to spiritually-oriented psychology and psychological counseling through the context of psychology and psychological counseling.

Keywords:

Ibn Ata Allah al-Iskandari, Al-Hikam al-‘Ata’iyya, Spirituality, Psychology, Psychological counseling,

PDF

___

Al-Iskandari, Taj al-Din Abu-l-Fadl Ahmad ibn Muhammad ibn ‘Abd al-Karim ibn ‘Ata Allah. (2015). Tasavvufî hikmetler hikem-i atâiyye. M. Kara (Ed.). İstanbul. Baldwin, D. C. (2003). Spiritual identity: Evaluating a seminar on spiritual identity on spiritual wellness. (Unpublished doctoral dissertation). Southern Christian University, OK. Chapman, L. S. (1987). Developing a useful perspective on spiritual health: Love, joy, peace, and fulfillment. American Journal of Health Promotion, 1, 12–17. Frager, R. (2009). Manevi rehberlik ve benötesi psikolojisi üzerine yaklaşımlar. İstanbul: Kaknüs. Hill, P. C., & Pargament, K. I. (2003). Advances in the conceptualization and measurement of religion and spirituality: Implications for physical and mental health research. American Psychologist, 58(1), 64–74. Kara, M. (1981). Şazeliye tarikatı ve üç büyük şeyhi. Hareket, 186, 23–35. Kara, M. (1992). Şazeliye literatürü üzerine bir deneme. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4, 19–28 Kara, M. (2005). Dervişin hayatı Sufinin kelamı. İstanbul: Dergah Yayınları. Kara, M. (2014a). İbn Ataullah el-İskenderi. In Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi (pp.337– 338). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı. Kara, M. (2014b). el-Hikemü’l-Ataiyye. In Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi (pp.502– 503). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı. Kara, M. (2015). Giriş. M. Kara (Çev&Ed.). In Tasavvufi hikmetler: hikem-i ataiyye. (pp.11–16). İstanbul: Dergah. Karaırmak, Ö. (2004). Tinsel anlayışın psikolojik danışmadaki rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(22), 45–55. Kardaş, S. (2017). Sanal kimlik ve spiritüel iyi oluşun üniversite öğrencilerinin narsistik eğilimlerini yordayıcılığı. (Unpublished doctoral dissertation). Marmara University, İstanbul. Koenig, H. G., McCullough, M. E., & Larson, D. B. (2001). Handbook of religion and health. New York, NY: Oxford University Press. Maslow, A. H. (1971). The farther reaches of human nature. Arkana/Penguin Books. Merter, M. (2012). Dokuz yüz katlı insan. İstanbul: Kaknüs. Opatz, J. P. (1986). Stevens Point: A longstanding program for students at a Midwestern university. American Journal of Health Promotion, 1(1), 60–67. Özel, A. M. (2014). İbn Ataullah El-İskenderi Hayatı, Eserleri, Görüşleri. İstanbul: İnsan. Pargament, K. I., & Saunders, S. M. (2007). Introduction to the special issue on spirituality and psychotherapy. Journal of ClinicalPsychology, 63, 903–907. Richards, P. S., & Bergin, A. E. (2005). A spiritual strategy for counseling and psychotherapy (2nd ed.). Washington, DC: American Psychological Association Sayar, K. (2014). Sufi psikolojisi: Bilgeliğin ruhu, ruhun bilgeliği (9th ed.). İstanbul, Turkey: Timaş Yayınları. Shafranske, E. P., & Malony, H. N. (1990). Clinical psychologists’ religious and spiritual orientations and their practice of psychotherapy. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 27(1), 72–78.