Türkiye’deki Üniversite Öğrencilerinin Kitap Okuma Profilleri

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki devlet üniversitelerinde lisans eğitimi alan öğrencilerin düzenli okuyucu olup olmadıkları, ne tür kitaplar okudukları, okudukları kitapların konusunun ne olduğu ve son bir yılda kaç kitap okudukları gibi özelliklerini ortaya çıkararak onların okuyucu profillerini belirlemektir. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama araştırması kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Türkiye’nin yedi bölgesinde ve farklı illerinde bulunan 19 devlet üniversitesinin 17 farklı fakültesinde eğitim alan 1580 lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada, verileri elde etmek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan ve 8 uzmandan (1 ölçme değerlendirme uzmanı, 4 Türkçe eğitimi uzmanı, 3 yeni Türk edebiyatı uzmanı) görüş alınarak son hâli verilmiş Kitap Okuma Profilleri Anketi kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistiksel analiz yöntemleri kullanılmış ve elde edilen verilerin yüzde (%) ve frekans (f) değerleri hesaplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda; üniversite öğrencilerinin genel olarak düzenli kitap okuyucusu olduğu, kitap okuma alışkanlığı kazanmada en önemli faktörün aile olduğu, öğrencilerin daha çok yerli eserleri tercih ettikleri, elektronik aletleri ve interneti genel anlamda kitap okuma amacıyla kullanmadıkları, daha çok macera ve bilim kurgu konulu eserleri tercih ettikleri, telefonun en büyük kitap okuma engeli olduğu, öğrencilerin kitaplarını genel olarak satın alarak temin ettikleri, kitap seçiminde en büyük faktörün kitabın konusu olduğu, öğrencilerin zengin bir kitaplığa sahip olmadıkları ve öğrencilerinin çoğunun orta düzey veya zayıf okuyucu profillerine uygun olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kitap, Okuma, Okuma profili, Üniversite Öğrencileri, Anket

Book Reading Profiles of University Students in Turkey

This study aims to determine the reading profiles of undergraduate students in public universities of Turkey by identifying whether they read regularly, what types of books or genres they read and how many books they read in the last year. Survey research, one of the quantitative research techniques, was employed in this study. 1580 undergraduate students studying in 17 different faculties of 19 public universities, which are located in seven regions and different provinces of Turkey, make up the sample of the study. In this study, researcher prepared Book Reading Profiles Questionnaire, which was finalized after receiving the opinions of 8 experts (1 assessment and evaluation expert, 4 Turkish education experts, 3 modern Turkish literature experts), was used in order to obtain the data. Descriptive and statistical analysis methods were used in the analysis of the data and the percentage (%) and frequency (f) values of the obtained data were calculated. It was found as a result of the analyses that: university students read books regularly, that the most important factor in gaining the habit of reading books is the family, that students prefer domestic works more, that they do not generally use electronic devices and internet to read books, that they prefer adventure and science fiction genres, that mobile phones are the biggest obstacle to reading books, that students usually obtain their books by buying, that the most important factor in choosing the books is the genre, that students do not have a rich library and most students are suitable to mid-level or weak reader profiles.

Keywords:

Book, Reading, Reading Profile, University Students, Survey,

PDF

___

Adalı, Oya (2010). Etkileşimli ve eleştirel okuma teknikleri (1. bs.). Ankara: Toroslu.
Akçamete, Gönül (1991). Okuma akıcılığı ve anlama. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23(2), 435-440.
Akyol, Hayati (2005). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
Applegate, Anthony. J. vd. (2014). The peter effect revisited: reading habits and attitudes of college students. Literacy Research and Instruction, 53(3), 188-204. doi:10.1080/19388071.2014.898719
Arıcı, Ali Fuat (2008). Okumayı niye sevmiyoruz? Üniversite öğrenceleriyle mülakatlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 91-100.
Bamberger, Richard (1990). Okuma alışkanlığını geliştirme. (B. Çapar, Çev.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Batur, Zekerya vd. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Uşak Eğitim Fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 32-49.
Büyüköztürk, Şener vd. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
Camp, Deanne (2007). Who’s reading and why: reading habits of lst grade through graduate students. Reading Horizons Journal, 47(3), 251-268.
Demir, Sezgin (2015). Üniversite öğrencilerinin okuma tutum ve alışkanlıkları üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(4), 1657-1671.
Göğüş, Beşir (1978). Orta dereceli okullarımızda Türkçe ve yazın öğretimi. Ankara: Gül Yayınevi.
Gömleksiz, Mehmet Nuri (2004). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okumaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-21.
Güneş, Firdevs (1999). Hızlı okuma teknikleri. Ankara: Ocak Yayınları.
Janes, Jill L. (2008). Families, motivation, and reading: pre-adolescent students. Iowa: Iowa State Unıversity Pres.
Karatay, Halit (2011). Karakter eğitiminde edebi eserlerin kullanımı. Turkish Studies, 6(1), 1398-1412. doi:10.7827/TurkishStudies.2191
Kartal, Erdoğan ve Çağlar Özteke, Hatice (2010). İlköğretim öğrencilerinin okuduklarını anlama ve anlatma düzeylerinin belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11), 372-380.
Keklik, Sadettin ve Çakmakçı, Celal Can (2013). Bülent Ecevit Üniversitesi örnekleminde meslek yüksekokulu birinci sınıf öğrencilerinin okuma düzeylerinin belirlenmesi. GEFAD / GUJGEF, 33(2), 245-268.
Kelley, Kate vd. (2003). Good practice in the conduct and reporting of survey research. International Journal for Quality in Health Care, 15(3), 261-266.
Koç, Sabri ve Müftüoğlu, Güneş (2008). Dinleme ve okuma öğretimi. 9 Mart 2020 tarihinde http://w2.anadolu.edu.tr/aos/ kitap/IOLTP/2277/unite04.pdf adresinden erişildi.
Kolaç, Emine (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının okuyucu profilleri. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu 27-29 Nisan 2007, sunulmuş bildiri, Anadolu Üniversitesi.
Kolers, Paul (1973). Three stages of reading. F. Smith (Ed.), Psycholinguistics and Reading içinde (ss. 28-50). New York: Rinehart and Winston Press.
Krejcie, Robert V. ve Morgan, Daryle W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
Kurulgan, Mesut. ve Çekerol, G. Serap (2008). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 237-258.
Kuş, Zafer ve Türkyılmaz, Mustafa (2010). Sosyal bilgiler ve Türkçe öğretmeni adaylarının okuma durumları: (ilgi, alışkanlık ve okuma stratejilerini kullanım düzeyleri). Türk Kütüphaneciliği, 24(1), 11-32.
Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2011). Türkiye okuma kültürü haritası. https://kygm.ktb.gov.tr/Eklenti/55,yonetici-ozetipdf.pdf?0 adresinden erişildi.
Odabaş, Hüseyin vd. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
Ogunrombi, S. A. ve Adio, Gboyega (1995). Factors affecting the reading habits of secondary schoolstudents. Library Review, 44(2), 50-57.
Onan, Bilginer (2013). Dil eğitiminin temel kavramları (2. bs.). Ankara: Nobel.
Özbay, Murat (2006). Okuma eğitiminde çevre faktörü. EJER, (24), 160-171.
Özbay, Murat vd. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 117-136.
Papadopoulos, Irene C. (2009). Effects of a book club ınterventıon on fıfth graders’ vocabulary, readıng habıt and attıtude. (Boston.). Boston University School Of Education Submitted In Partial Fulfillment of the Requirements For The Degree of Doctor of Education.
Phillip, Angela (2020). The readıng habıt a mıssıng lınk between lıteracy and lıbrarıes. 8 Mart 2020 tarihinde http://www.pngbuai.com/000general/libraries/literacy-services/READRAB.pdf adresinden erişildi.
Punch, Keith F. (2003). Survey research: The basics. London: Sage Publication.
Saracaloğlu, Asuman Seda vd. (2009). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerileri ile okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 187-206.
Sever, Sedat (2004). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
Şengül Bircan, Tuba (2017). Tarih öğretmeni adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir inceleme. ZfWT, 9(1), 25-40.
TDK. (2011). Türkçe Sözlük (11. bs.). Ankara: Türk Dil Kurumu.
Temizkan, Mehmet ve Sallabaş, M. Eyyüp (2009). Öğretmen adaylarının okuma ve yazmaya yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(27), 155-176.
Thomas, Robert Murray (1998). Conducting educational research: A comparative view. West Port, Conn: Bergin And Garvey.
Uzun, Halil ve Hüküm, Muhammed (2014). Öğretmen adaylarının çağdaş Türk edebiyatına yönelik ilgilerinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), 77-93.
Wellington, Jerry (2006). Educational research: Contemporary issues and practical approaches. London: Continnuum.
Yalman, Murat vd. (2015). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okuma alışkanlıklarının incelenmesi: Dicle Üniversitesi örneği. EKEV Akademi Dergisi, 19(61), 441-456.
Yıldız, Derya vd. (2015). Eğitim fakültesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları profili. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), 141-166. doi:10.12780/uusbd.42426
Yılmaz, Bülent (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynlerin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.
Yılmaz, Bülent vd. (2009). Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 23(1), 22-51.
Yılmaz, Muamber ve Benli, Nurtaç (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 281-291.
YÖK. (2020). Öğrenci Sayıları Raporu. Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. 1 Nisan 2020 tarihinde https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden erişildi.
Yurdagül, Halil (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi 28-30 Eylül 2005, sunulmuş bildiri, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi.