Sarıkamış/Beyaz Hüzün Romanında Savaş Ortamının Duygular Üzerinden Aktarımı

Bağrında doksan bin şehidi ağırlayan Sarıkamış hem kahramanlığın hem de hüznün abidesidir. Büyük acıların yaşandığı bu mekân, bugüne kadar birçok şiire, türküye, ağıta, tiyatroya veya romana konu olmuştur. Fakat bu edebî türler arasında romanlar ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Çünkü kurmaca dünyanın imkânlarından da faydalanan bu eserlerin, tasvir ve tahliller yaparak olayları daha detaylı, daha etkili anlatma güçleri vardır. Üzerinde durulması gereken husus, bu eserlerin savaşla ilgili duygu ve düşünceleri okura nasıl yansıttıklarıdır. Bu bakış açısıyla incelenebilecek eserlerden biri, İsmail Bilgin’in Sarıkamış / Beyaz Hüzün adlı romanıdır. Sarıkamış Harekâtı’nı ve bu harekât sırasında şehit olan askerleri hatırlatma hedefiyle kaleme alınan Sarıkamış / Beyaz Hüzün romanında, ana olay çevresinde değişik birçok olay kesitler hâlinde sunulmuştur. Böylece hem cepheye giden askerlerin hem de bu seferberlikten etkilenen halkın duygularına yer verilmiş ve okurun oradaki çetin savaş ortamını ve mücadele eden askerlerin ruh hâllerini hissetmesi istenmiştir. Bu çalışmada, romanda öne çıkarılan duygular üzerinden okura verilmek istenen mesajların tespit edilmesi amaçlanmıştır.

The Transmisson of War Atmosphere through Emotions in The Novel Sarıkamış/Beyaz Hüzün

Sarıkamış, which hosts ninety thousand martyrs, is the monument of both heroism and sorrow. This place where considerable griefs were experienced has become the topic of many poems, folk songs, laments, plays or novels. However, novels have a privileged place among these literary genres. Because these works, which also benefit from the opportunities of fictional world, have the power of narrating the event in a more detailed and effective way through making depictions and analyses. The point which should be discussed here is whether narrating war scenes or griefs experienced in these works is beneficial for readers or not. One of the novels that can be evaluated with this point of view is Sarıkamış / Beyaz Hüzün by İsmail Bilgin. The novel aims to remind the Sarıkamış operation and the soldiers who were martyred during this operation. The novel in which many different incidents are presented as sections around the main plot includes the emotions of both soldiers who went front line and people who were effected by mobilizations. Accordingly, the readers are expected to feel the harsh war atmosphere and the mood of struggling soldiers. The aim of the present study is to determine the emotions, which came to the fore in the novel, which the writer expected to convey to the reader. 

___

  • AKÇA, Hilal (2016). “Tarihi Romandan Millî Kimliğe: Sarıkamış/Beyaz Hüzün”, Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, 2(4):66-87.
  • ARGUNŞAH, Hülya (1990). Türk Edebiyatında Tarihi Roman (Türk Tarihiyle İlgili), Doktora Tezi, İstanbul Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • BELGE, Murat (15 Ekim 1980). “Savaş ve Edebiyat”, Milliyet Sanat Dergisi, Yeni Dizi Sayı 10.
  • BİLGİN, İsmail (2006). Sarıkamış/Beyaz Hüzün, İstanbul: Timaş Yayıncılık.
  • BİRİCİK, İbrahim (2016). “‘Çanakkale Mahşeri’ ve ‘Sarıkamış/Beyaz Hüzün’ Romanlarında Türklerin Kimliksel Bellek Mekânları”, Türkiyat Mecmuası, 26(2):95-111.
  • COŞKUN, Sezai (2011). “Savaş-Edebiyat İlişkisi Bağlamında Bosna Savaşı’nın Türk Şiirine Yansıması”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, y.3, S.5, Ocak-Haziran, ss.29-52.
  • DUMAN, Harun (2018). “Savaş Edebiyatı”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Cilt: 58, Sayı: 1, ss. 99-110.
  • GÜVENÇ, Bozkurt (2010). Türk Kimliği, İstanbul: Boyut Yayınları.
  • ERSOY, M. Akif (2011). Safahat, hzl. A. Vahap Akbaş, İstanbul: Beyan Yayınları.
  • SINAR ÇILGIN, Alev (2003). Türk Roman ve Hikâyesinde İkinci Dünya Savaşı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • TANPINAR, A. Hamdi (2012). On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • YILDIRIM, Yunus (2015). “Sarıkamış Harekâtı’nın İsmail Bilgin’in Sarıkamış-Beyaz Hüzün İsimli Romanına Yansıması”, Savaş Tarihi Araştırmaları Uluslararası Kongresi 100. Yılında 1. Dünya Savaşı ve Mirası Bildiri Kitabı, 2. Cilt, (ed. Halil Çetin, Lokman Erdemir), 6-8 Kasım 2014, Çanakkale, ss. 137-148.