ROMANLAR VE SOSYO-EKONOMİK YAŞAM KOŞULLARI: AYDIN İLİ ÖRNEĞİNDE BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Dünyada ve Türkiye’de yerleşim bölgelerine göre ayrımcılık ve sosyal dışlanmadan en çok etkilenen etnik gruplardan birisi de Romanlardır. Romanların çok boyutlu dışlanmaları, kendini, işgücü piyasasına, düzgün iş ve gelir imkânlarına, eğitim fırsatlarına, sağlıklı konut ve yaşam mekânlarına ve sosyal hizmetlere erişim süreçlerinde göstermektedir. Bu çalışmada Romanların sosyo-ekonomik dışlanma süreçlerini ortaya koymaya dönük olarak, Aydın ili Merkez Ilıcabaşı Mahallesinde, kendilerini ‘Roman’ olarak tanımlayan kırk iki kişiyle yapılandırılmış ve yarı yapılandırılmış soru formu eşliğinde gerçekleştirilen görüşmelerden elde edilen bulgular ele alınacak ve değerlendirilecektir. Empirik araştırmanın sonuçlarına göre, katılımcıların önemli kısmı babadan kalma geleneksel bir zanaat olan sepet örmeciliği işi ile uğraşmaktadır. Geri kalan kesim enformel nitelikte işlerle meşgul olmakta ancak bu işler istikrar arz etmemektedir. Katılımcıların eğitim düzeyi düşüktür ve eğitime devam edememelerinin esas sebebini maddi imkânsızlıklar ve çalışma zorunluluğu oluşturmaktadır. Önemli bir kesim sıkı komşuluk ilişkileri içindedir ve aynı etnik kökenden insanlarla bir arada bulundukları için aynı mahallede yaşamaktan memnundur. Katılımcıların mahalle ve il dışına çıkma oranları ise düşüktür

The Roma and Their Socio-Economic Life Conditions: A Fieldwork Carried Out in the Province of Aydın

Both in Turkey and the world, Roma are among the ethnic groups which are most widely affected from social exclusion and discrimination based on the regions they have settled. The multidimensional exclusion faced by Roma is displayed in their access to the labor market, proper means of work and income, education opportunities, healthy housing and areas of living and to social services. In this study, which aims to demonstrate the socio-economic exclusion processes of Roma, the data and findings of an interview made with 42 persons who live in the Ilıcabaşı neighborhood of Aydın province and identify themselves as “Roma”, using structured and semi-structured questionnaire forms will be analyzed and evaluated. According to the results of the empirical research, a significant section of the participants are engaged in basket weaving, which is a traditional handcraft carried on from generation to generation. The remaining section engages in informal jobs which are not of stable nature. The level of education remains low among the participants and the main reasons why they were unable to continue their education are financial shortcomings and their obligation to work. A significant section is in good relations with their neighbors and happy to live in the neighborhood with people from the same ethnic origin. Incidents of moving outside the neighborhood and the province remain low

Keywords:

Roma Social Exclusion, Labour Market Discrimination,

PDF

___

ALTHUSSER, L., 2003, İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. (Çev. Alp Tümertekin). İstanbul: İthaki Yayınları.

ALTINÖZ, İ., 2013, Osmanlı Toplumunda Çingeneler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.

AKKAN, B.E.,VD., 2011, Sosyal Dışlanmanın Roman Halleri, İstanbul: Punto.

ARAYICI, A., 2009, ‘Gypsies the Forgotten People of Turkey’, International Social Science Journal, 59 (193-194): 527-538.

ARAS, F.E., 2009, ‘Etnik (Çingene) İşgücünün Enformel İşgücü Piyasasına Katılım Biçimleri ve Bu Süreçte Etkili Olan Faktörler: İstanbul (Cankurtaran) ve Edirne (Menzilahır) Örnekleri, Gazi Üni. İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi Dergisi 11/1 s.75-100.

AŞKIN, U., 2011, Küreselleşme Sürecinde Türkiye’de Yaşayan Romanların Sosyo-Ekonomik Durumları ve Beklentileri: İzmir İli Örneğinde Bir Alan Araştırması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üni. Sos. Bil. Ens. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri ABD. Ankara.

BANCROFT, A., 2001, ‘Closed Spaces, Restricted Places: Marginalisation of Roma in Europe’, Space & Polity, 5 (2): 145-157.

BARANY, Z., 1998, ‘Orphans of Transition: Gypsies in Eastern Europe’ Journal of Democracy, 9 (3): 142-156. https://muse.jhu.edu/journal_of_democracy/v009/9.3barany.html#tab01. Erişim: 01.04.2014.

BARATA, P., 2000, ‘Social Exclusion In Europe Survey of Literature’, Prepared for The Laidlaw Foundation, 1–11. http://action.web.ca/home/narcc/attach/Social%5B1%5D.pdf.Erişim: 30.04.2014.

BHALA, A.; LAPEYRE, F., 1997, ‘Social Exclusion: Towards an Analytical and Operational Framework’, Development and Change, 28: .413-433.

CEYHAN, S., 2003, A Case Study of Gypsy/Roma Identıty Constructıon In Edirne, Yayınlanmamış Master Tezi, ODTÜ, Ankara.

ÇUBUKÇU, S.U., 2011, “Mekânın İzdüşümünde ‘Toplumsal Cinsiyet’: Sulukule Mahallesi ve Romanlar”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 44:.83-106.

ECRI Irkçılığa ve Hoşgörüsüzlüğe Karşı Avrupa Komisyonu Türkiye Raporu, 2011,http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/ecri/country-by- country/turkey/TUR-CBC-IV-2011-005-TUR.pdf. Erişim:27.06.2014.

ERBAY, H., 2009s, ‘Bu iş Kimliksizlerin İşi’ Feminist Politika, 3, http://www.sosyalistfeministkolektif.org/emegimiz/37-kadin-emegi/676-qbu- is-kimliksizlerin-isiq.html Erişim: 26.03.2014.

ERYILMAZ, S.; YEŞİLADALI, B.; GÖKÇEÇİÇEK, A., 2009, ‘Bir Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma Örneği: Roman Kadınlar’, Gender at The Crossroads: Multi-disciplinary Perspectives, 3 rd. International Conference on Women Studies, Eastern Mediterranean University, Ed. Nurten Kara, North Cyprus: EMU Press.

FRA-EUROPEAN UNION AGENCY FOR FUNDAMENTAL RIGHTS, 2010, The Impact of the Racial Equalıty Directive, Luxembourg: Publications Office of European Union.

GÖKÇE, D.Ç., 2013, ‘Sosyal Dışlanmanın Mekânsal İzdüşümü’, VII. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiri Kitabı III, Ed. Muammer Tuna, Muğla: s.565-573.

KOLUKIRIK, S., 2009, Dünden Bugüne Çingeneler, İstanbul: Ozan Yayıncılık.

KOLUKIRIK, S., 2005. ‘Türk Toplumunda Çingene İmgesi ve Önyargısı’, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 8 (2): 52-71.

LORDOĞLU, K., 2012, ‘Türkiye İşgücü Piyasalarında Etnik Bir Ayrımcılık Var mıdır?’ Çalışma ve Toplum, 2 (33): 117-145.

MARSH, A., 2008, ‘Ethnicity and Identity: Who Are the Gypsies?’ We Are Here Discriminatory Exclusion and Struggle for Rights of Roma in Turkey (içinde), Uzpeder,E. vd., (der.) İstanbul: Mart Matbaacılık.

MARSH, A.,2010, ‘The Gypsies in Turkey: History, Ethnicity and Identity- An Action Research Strategy in Practice’ All Change Romani Studies Through Romani Eyes (içinde), Le Bas D., Acton T. (der.) Hertfordshire: University of Hertfordshire Press.

MARSH, A.; STRAND, E., 2005, Reaching The Romanlar, A Report on the Feasibility Studies “Mapping” a Number of Roman (Gypsy) Communities in İstanbul, International Romani Studies Network, İstanbul.

MISCHEK, U., 2002, ‘The Professional Skills of Gypsies in İstanbul’ 1(7), Fall/Winter,http://www.domresearchcenter.com/journal/17/skills7.html Erişim: 26.02.2014.

O’NIONS, H., 1995, ‘The Marginalisation of Gypsies’, Web Journal of Current Legal Issues, Blackstone Press, http://www.ncl.ac.uk/~nlawwww/articles3/onions3.html Erişim: 31.01.2014.

ÖZDEMİR, G.Y., 2007, “‘Sosyal Dışlanma’ Kavramı Masum Değildir: İnsandışılaşmanın Reddi ve İnsanlaşmaya Dair”, Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma, Tes-İş Sosyal Dışlanma Dosyası (içinde), Atılgan G., Çakar, B.Y. (der.) s. 100-103.

ÖZKAN, A.R., 2000, Türkiye Çingeneleri, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.

RODGERS, G; GORE, C; FIGUEIREDO, J.B., 1995, ‘Introduction: Markets, Citizenship and Social Exclusion’, Social Exclusion Rhetoric, Reality, Responses,(içinde) Rodgers, G; Gore, C; Fıgueıredo, J.B. (der.) Geneva: ILO.

RODGERS, G., 1995, ‘What is Special About a ‘Social Exclusion’ Approach’ Social Exclusion Rhetoric, Reality, Responses (içinde) Rodgers, G; Gore, C; Fıgueıredo, J.B. (der.) Geneva: ILO.

ROUSSINOVA, D.S., 2008, ‘Preface’, We Are Here Discriminatory Exclusion and Struggle for Rights of Roma in Turkey (içinde), Uzpeder, E. vd., (der.) İstanbul: Mart Matbaacılık.

SEN, A.,1999, Özgürlükle Kalkınma, Çev. Yavuz Alogan, İstanbul: Ayrıntı Yay.

SIBLEY, D.,1995, Geographies of Exclusion, Society and Difference in the West,London: Routledge.

TÜRKİYE’DE ROMANLARIN DURUMU, TÜRKİYE’DE ÇALIŞMA VE İNSANA YAKIŞIR İŞ KOŞULLARI SORUNLARI (2010), Son Rapor, AB Çalışma ve Sosyal Yardımlaşma Programı Tarafından Desteklenen Proje.

WILSON, W.J., 1998,‘ When Work Disappears: New Implications for Race and Urban Poverty in the Global Economy’, CASE paper/17, London: Centre for Analysis of Social Exclusion http://sticerd.lse.ac.uk/dps/case/cp/paper17.pdf, Erişim: 24.03.2014 İnternet Kaynakları

Ilıcabaşı Mahalle Muhtarı ile Ropörtaj,

http://www.mucadele.com.tr/haber/aydin/mahalle-muhtariniz-ne-diyor-17

ilicabasi-muhtari-alim-tarim-kanayan-yaramiz-uyusturucu-issizlik-ve onyargi

/40043. Erişim: 12.04.2014.

Türk-İş Haber Bülteni,

http://www.turkis.org.tr/index.snet?wapp=52521E5F-FCA5-4BDD-940D- A284DA6F151D&catCode=gida Erişim: 11.05.2014