KIRSAL ALANDA YAŞAYAN ENGELLİ KADINLARIN TOPLUMSAL HAYATA KATILIMINDA TOPLUMSAL CİNSİYETE BAĞLI ETKİLER - BULANIK İLÇESİ ÖRNEĞİ
Engellilik, çoğu toplumda öne çıkan sosyal dışlanma faktörlerinden biridir. Engelliler tarih boyunca insanlık dışı yaşama zorlanmışlardır ve bugün bile engelli olmak çoğu ülkede dışlayıcı etkenlerden biridir. Engelli bireyler, çoğunlukla da engelli kadınlar zor koşullarda yaşamaktadırlar. Sosyal dışlanma ve yok sayma, engelli kadınların günlük yaşamlarını ve sosyal hayata katılımlarını zorlaştırmaktadır. Cinsiyet ayrımcılığı nedeniyle engelli kadınlar en zorlu hayatı yaşamakta ve Türkiye'de de şiddetle karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu araştırma, kırsal kesimdeki kadınlara ve kadınların engellilik deneyimlerine odaklanmaktadır. Araştırma, Doğu Anadolu'da bulunan Adıvar, Yoncalı, Değirmensuyu, Kotanlı ve Gölyanı adlarında beş Muş köyünü kapsamaktadır. Kırsal yaşam ve sosyal yapı bağlamında engellilik deneyimlerini ortaya koymaları için 13 kadın ile görüşülmüştür. Kadınların sosyal hayata ve karar almaya katılamadığı belirlenmiştir. Kadınlar kamusal alanda yok sayılmakta ve kamusal alanda eğitim, sağlık ve gıda güvenliği en önemli sorun alanları olarak görülmektedir. Özel alanda çoğunlukla psikolojik ve fiziksel şiddet ile karşılaşmaktadırlar. Kırsal yaşamın ana sınırlaması, kadınları diğer insanlara mecbur kılan altyapıdır.
Anahtar Kelimeler:
Kırsal, Engellilik, Kadın, Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Dışlanma, Muş
Gender And Disabled Women In Rural Areas: Sample of Bulanık Village
Disability is one of featured social exclusion factor in most societies. Throughout the history they were threated inhuman way an even today being disable is one of the exclusionary factor in most countries. Disabled people but mostly women lives in tough conditions. Exclusion and ignorance are still forcing their daily life and participation to social life. Because of gender discrimination disabled women live the most diffucult life and face violence and ignorance in Turkey too. This research focuses on rural women and their disability experiences. The research covers five villages of Muş, located in Eastern Anatolia naming Adıvar, Yoncalı, Değirmensuyu, Kontanlı and Gölyanı. 13 women were interviewed to lay out their disability experince in the context of rural life and its social structure. It was determined that women could not participate in social life and decision making. They are absent in public syphere and education, health and food security is most crucial problem areas in public sphere. In private sphere they face mostly with psychological and physical violence. Main limitation of rural life is infrastructure which makes women are obliged to other people.
Keywords:
Rural, Disability, Woman, Gender, Social Exclusion, Muş,
___
- ALTUNTAŞ, N., DOĞANAY, G., (2016),“Trabzon’da Engelli Kadın Profili”,KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 6/12. (s. 317).
- BORA, A., (2010), Kadınların Sınıfı Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası. İstanbul: İletişim Yayınları.
- BURCU, E., (2015),Engellilik Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık
- DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ., ÖZÜRLÜLER İDARESİ BAŞKANLIĞI, (2009),Türkiye Özürlüler Araştırması 2002. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası.
- DUMAN, N. A., DOĞANAY, G. (2017), “Toplumsal Dışlanma Pratikleri Üzerinden Trabzon’da Engelli Kadınlar”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 20/2. (s.6-7)
- EROĞLU, D., (2018), "Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği" Sürdürülebilir Yaşam Penceresinden Yerel ve Kırsal Kalkınma. Gür, F., Bayramoğlu, M. (der). İstanbul: Özyeğin Üniversitesi Yayınları
- EUROPEAN COMMİSSİON., (2002),Definitions Of Disability In Europe. London: European Commission Publications.
- KURT, M.,(2014),Katılım ve Otonomi Etki Anketi” nin (Ipaq-Impact On Participation And Autonomy Questionnaire) Türkçeye Adaptasyon, Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Uzmanlık Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
- NHRC., (2005), Disability Manual. New Delhi: Faridkot House
- OAKLEY, A., (2015), Sex, Gender and Society. England: Ashgate
- ÖZDEMİR, D. K., (2010),“Ortopedik Engelli Kadınların Sorun ve Beklentileri: Tuzla İlçesi Örneği”,Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- PURUTÇUOĞLU, E., AKSEL, C. (2017), “Engelli Kadınların Beden İmajı Algısı İle Yaşam Doyumunun Belirlenmesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 50/10. (s.428-430)
- SEÇGİN, F., TURAL, A., (2011), “Sınıf Öğretmenliği Bölümü Öğretmen Adaylarının Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları”. E- Journal of New World Sciences Academy, 6/4. (s. 2447).
- SHAKESPEARE, T., (1996), “Disability, Identity and Difference” Exploring the Divide. Barnes., C., Mercer., G. (der) Leeds: CDS Publications.
- YILDIRIM, A., ŞİMŞEK, H., (2016), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- WHO., (2011),Dünya Engellilik Raporu. Çev. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. Ankara: Anıl Group Matbaa
- ISSN: 1300-5642
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1987
- Yayıncı: Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Kadın Futbol Alanının İlişkisel Analizi
İşçilikten “Girişimciliğe” Türkiyeli Göçmenler: Paris Örneği
ÖLÜM MEKÂNINDAN HAYATA BAKIŞ: SİİRT KENT MEZARLIKLARI ÜZERİNDEN DEMOGRAFİYİ ANLAMAK
Geçmişi Tarihselleştirmenin Bir Aracı Olarak Tarih Dizileri: Diriliş, Payitaht, Kûtul’amâre