Ayça Gelgeç BAKACAK, Aslıhan Öğün BOYACIOĞLU

BİREYLERİN AKIL/RUH SAĞLIĞI TANIMLAMALARINA İLİŞKİN NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Bu çalışmanın konusu, akıl hastalığı kavramının toplumun üyelerince nasıl tanımlandığıdır. Çalışmanın temel amacı, kişilerin yaşam deneyimlerinden hareketle akıl ve ruh hastalığı kavramlarını nasıl tanımladıklarını ortaya koyabilmektir. Bu çerçevede araştırmada farklı cinsiyet, yaş ve eğitim düzeyinden kişilerin akıl hastalığını nasıl tanımladıklarının araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmamızda nitel bilgi toplama tekniklerinden derinlemesine mülakat tekniği kullanılmıştır. Yapılan görüşmelerde bireylerin akıl kavramını “düşünme”, “zekâ”, “beyin”, “bilinç” gibi kavramlarla eşleştirdiği, ruh kavramını ise daha çok “duygu”, “sinir”, “denge”, “moral” gibi kavramlarla eşleştirdikleri görülmüştür. Çalışmada bireylerin akıl ve ruh hastalığı kavramlarına biyomedikal model anlayış çerçevesinde anlam atfettikleri sonucuna ulaşılmıştır

Qualitative Study of the Definition of Mental Illness

Based on the assumption that both the concepts of illness and health implicate definitional processes, this study is concerned with lay definitions of mental illness. In this context our study tries to explore how individuals construct meanings attached to mental illness via their personal experiences. Within this framework, 45 in-depth interviews were conducted to respondents of different ages, sexes and educational backgrounds. According to the results, while the concept of mind is matched with the concepts of “thinking”, intelligence”, “brain” and “conscience”, the concept of soul is matched with the concepts of “emotions”, nerves”, “balance” and “mood”. Finally, according to the results it is seen that respondents define mental and psychological health within thef ramework of bio-medical model

Keywords:

Mental illness, Normal, Pathological Health, Illness,

PDF

___

BHUGRA, D., 1989, “Attitudes towards mental illness”, ActaPsychiatrScand, 80, 1-12.

COCKERHAM, William., 2007, Medical Sociology, New Jersey: Pearson Prentice Hall.

ÇIRAKOĞLU, C., KÖKDEMİR, D., DEMİRUTKU, K., 2003, “Lay Theories of Causes of And Cures For Depression in a Turkish University Sample”, Social Behavior and Personality, 31 (8), 795-806.

ERGİN, M., 2008, “Ruh ve Sinir Hastalıklarına Sosyolojik Bir Bakış”, Akıl ve Ruh Sağlığı Alanında İnsan Hakları 2008 Türkiye Raporu (içinde), İstanbul: Rusihak.

FOUCAULT, Michel.,2003, İktidarın Gözü, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

GOFFMAN, Erving., 1961, Asylums, New York: Doubleday and Comp. Inc.

HOLLINGSHEAD, B. ve REDLICH,F., 1958, Social Class and Mental Illness: A Community Study, New York: Wiley.

HORWITZ, A., 1982, “There action to mental illness”, The Social Control of Mental Illness(içinde), HORWITZ, A. (ed.), New York: John Wiley.

ILLICH, Ivan.,1995, Sağlığın Gaspı, (Çev. Süha Sertabiboğlu), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

KIRMAYER, Laurence., 2003, “Kültürel Psikiyatrinin Geleceği: Uluslararası Bir Bakış”, Kültür ve Ruh Sağlığı:Küreselleşme Koşullarında Kültürel Psikiyatri(içinde), SAYAR, Kemal (der.), İstanbul: Metis Yayınları.

LITTLEWOOD, Roland., 2000, “Cultural and National Aspects of Stigmatization”, Every Family in The Land (içinde), Grips, A.H. (der.), http://stigma.org/everyfamily/rlittlewood.html, 13 Mayıs 2002.

LOCK, Margaret., 2000, “Accounting for Disease and Distress: Morals of the Normal and Abnormal”, Handbook of Social Studies in Health and Medicine(içinde), Albrecht, G., v.d. (der.), London: SagePub.

LOUSTAUNAU, M., ve SOBO, E.J. 1997, The Cultural Context of Health, Illness and Medicine, Westport: Bergin&Garvey.

NAZLI, A., 2005, “Sapmanın Tıplaştırılması ve Tıbbın Toplumsal Normaliteyi Sağlama İşlevi”, Sosyoloji Dergisi, sayı:14, 115-130.

NYE, Robert A.,2003, “The Evolution of The Concept of Medicalization in The Late Twentieth Century”, Journal of History of the Behavioral Sciences, vol:39 (2).

ÖZMEN, E. ve diğerleri.,2004, “Hangi etiket daha damgalayıcı: Ruhsal hastalık mı? Akıl hastalığı mı?”, Türk Psikiyatri Dergisi,15: 47-55.

ÖZTÜRK Orhan.,2004, Ruh Sağlığı Ve Bozuklukları, Ankara: Nobel Tıp Kitabevi 10. Basım.

PHELAN, Jo C. ve diğerleri, 2000, “Public Conceptions of Mental Illness in 1950 and 1996: What is Mental Illness and Is It to be Feared?”, Journal of Health and Social Behavior, vol:41, No:2 (June), p: 188-207.

RABKIN, J.G., 1979, “Who is Called Mentally Ill: Public and Professional Views”, Journal of Community Psychology, 7, 253- 258.

SAYAR, Kemal., 2003, Kültür ve Ruh Sağlığı: Küreselleşme Koşullarında Kültürel Psikiyatri, İstanbul: Metis Yayınları.

SCOTT, G. Ryley., 2003, İşkencenin Tarihi, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları

STERN, Bernard, 1941, Society and Medical Progress, Princeton: Princeton University Press.

SZASZ, Thomas, 2007, Deliliğin İmalatı, (çev. Gözde Genç),İstanbul: Yerdeniz.

TÜRKDOĞAN, Orhan, 1991, Kültür ve Sağlık-Hastalık Sistemi, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.

WEISS, G. Ve LONNQUIST, L., 1994, The Sociology of Health, Healing and Illness, New Jersey: Prentice Hall.

WOLFF, G., PATHARE,S., CRAIG, T., ve LEFF, J., 1996, “Community Knowledge of Mental Illness and Reaction to Mentally Ill People”, British Journal of Psychiatry, 168, 191-198.