Türkiye'de Bir Etnik Grup ve Oy Davranışı Üzerine İnceleme

Bu çalışmada, 1990 yılında Halkın Emek Partisi"nin (HEP) kurulmasından sonra, Türkiye'deki Kürt etnik grubunun oy verme tutum ve davranışları incelenmiştir. Bunun için öncelikle aşiret yapısı ve dinin etkinliği gibi Kürtlerin kültürel yapı özelliklerinden hareket edilmiş daha sonra örgütsel oluşumlar ve PKK ile iç göç ve kentleşme gibi son zamanlarda önemli olduğu düşünülen gelişmeler değerlendirilmiştir. Söz konusu gelişmeler çerçevesinde, 1991 yılından itibaren yapılan seçimler 2004 yerel seçimlerini de kapsayacak şekilde değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre, Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı yerlerde inanç ve etnik kimlik (Kürt) temelli politikalar destek bulmakta ve her iki eğilim birbirine alternatif oluşturmaktadır. Söz konusu yerlerde, önceleri etnik kimliği temel alan partiler ilk sırada yer alırken, son genel (2002) ve yerel (2004) seçimlerde inanç temelli politikaların daha yüksek oy oranları alarak ülke genelinde gözlenen eğilimi verdiği görülmektedir. Böylece zamanla etnik temelli politikaların yerini ülkenin genel siyasal eğilimlerine bıraktığı düşünülmektedir.

An Investigation on the Voting Attitudes of an Ethnic Group in Turkey

This study aims to investigate the voting attitudes of Kurds in Turkey after People's Labour Party (HEP) which was established in 1990. In the article, Kurdish cultural structure that is mainly feudal and the affecacy of religion and internal migration and urbanisation were evaluated. The elections from general election 1991 to local election 2004 were investigated. As a result, policies which have religious and ethnical identity basis are supported by Kurds and these policies are alternative each other. At the first, while political parties based on ethnic identity are in the first row among Kurds then at the last general election 2002 and at the last local election 2004 parties based with religious identity take more votes and it is observed to reach general political attitude of country. It is thought that policies based on ethnic identity will leave its place to general political tendency of country in the course of time among Kurds.

___

  • ALPAY, Şahin Radikal 27.07.1995.
  • BARKEY, HJ.-G. H. FULLER (1998) Turkey's Kurdish Question, New York: Rowman & Littlefield Publishers, Inc.
  • BAYART, Jean-François (1999) Kimlik Yanılması, (Çev. Mehmet Morali), 1. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
  • BAYRAK, Mehmet (1997) Alevilik ve Kürtler, Ankara: Özge Yayınları.
  • BAŞKAYA, Fikret (2001) Paradigmanın İflası, 7. Baskı, Ankara: Özgür Üniversite Kitaplığı: 32.
  • BEŞİKÇİ, İsmail (1970) Doğu Anadolu'nun Düzeni: Sosyo-Ekonomik ve Etnik Temelleri, İstanbul: E Yayınları.
  • BOIS, Thomas (1991) "Folklarları Işığında Kürtler'in Ruhu", iç.Hasan ARFA vd., Kürtler Üzerine, Ankara: Özge Yayınları.
  • BORA, Tanıl-Mithat SANCAR (2000) "Şerafettin Elçi İle Söyleşi", Birikim, 134/135, Haziran-Temmuz 2000, s.111-117
  • BOZARSLAN, Hamit (1992) "Political Aspect of Kurdish Problem in Contemporary Turkey", in Kreyenboek, S. Sperl, The Kurds, New York: Cahpman and Hall, Inc., pp.95-114
  • BRUINESSEN, Martin van (1995) Kurdistan Üzerine Yazılar, (Çev. N. Kıraç, B. Peker, H. Turansal, S. Somuncuoğlu, L. Kafadar), İstanbul: İletişim Yayınları.
  • BUMKE, Peter (1991) "Dersim'deki Kızılbaş Kürtler", Kürtler Üzerine, Arfa H, vd. Ankara: Öz-Ge Yayınları.
  • ÇİÇEK; Hikmet (2000) Hangi Hizbullah, İstanbul: Kaynak Yayınları.
  • ÇAKIR, Ruşen (1992) "İslamcıların Gündemini de PKK Belirliyor", Birikim, S:33, Ocak, s. 27-31.
  • ÇAKIR, R.- ÇALMUK Fehmi (2001) Milli Görüş'ün Güneydoğu Politikası, İstanbul: Metis Yayınları.
  • ÇALMUK, Fehmi (2001) Erbakan'ın Kürtleri Milli Görüş'ün Güneydoğu Politikası, İstanbul: Metis Yayınları.
  • DİE (1996) İstatistik Göstergeler 1923-1995, Ankara: DİE Yayınları.
  • DİE (2001) Milletvekili Genel Seçimleri Sonuçları (Özet Tablolar), Ankara: DİE Yayınları.
  • TOKİN, Füruzan H. (1965) Türkiye'de Siyasi Partiler ve Siyasi Düşüncenin Gelişimi 1839-1965, İstanbul: Elif Yayınları.
  • GÖKTÜRK, Atilla (1997) "Zorunlu Göç ve bir Kent: Diyarbakır", Toplum ve Göç, II. Sosyoloji Kongresi, Ankara: Sosyoloji Derneği Yayınları No: 5, s. 356-367.
  • GÜNEŞ-AYATA, Ayşe (1997) "The Emergence of Identity Politics in Turkey", New Perspectives on Turkey, pp. 59-73.
  • HEPER, Metin (1986) "Türkiye'de İslam, Siyasal Sistem ve Toplum: Orta Doğu'daki Bazı Ülkelerle Bir Kanlaştırma", iç. E.KALAYCIOĞLU, A. Y. SARIBAY, Türk Siyasal Hayatının Gelişimi, İstanbul: Beta Yayınları, s. 369-387.
  • KİRİŞÇİ, K.- G, M. WINROW (1997) Kürt Sorunu Kökeni ve Gelişimi, (Çev. Ahmet Fethi), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
  • LAÇİNER, Ömer (2000) "Milli Sorunla-Millet Sorunumuz", Birikim, 134/135, Haziran/Temmuz 2000 s. 36-45.
  • LEWIS, Bernard (1988) Modern Türkiye'nin Doğuşu, (Çev. Metin Kıratlı), 3. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını.
  • MAHÇUPYAN, Etyen (1996) Osmanlı'dan Postmoderniteye, İstanbul: Yol Yayınları.
  • MARDİN, Şerif (1995a) Din ve İdeoloji Toplu Eserleri 2, 7. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • MANGO, Andrew (1999) "Atatürk and the Kurds", Middle Eastern - Studies, Vol: 31, pp. 631-656.
  • MCDOWALL, David (2000) Kürtler, İstanbul: Avesta Yayınları.
  • MELİKOFF, Irene (1993) Uyur İdik Uyardılar, İstanbul: Cem Yayınları.
  • MILBRATH, Lester (1982) Political Participation: How and Why Do People Get involved in Politics?, New York: Satate Universitu of New York.
  • MUMCU, Uğur (1991) "Kürt-İslam Sentezi", Cumhuriyet, 15 Mart 1991
  • NIE, N., S. VERBA ve P. E. CONVERSE (1969) Siyasal Katılma, Kamuoyu ve Oy Verme Davranışı, (Çev. İ. Turan ve T. Karamustafaoğlu).
  • NIGOSIAN, Aram (1996) "Turkey's Kurdish Problem: Recent Trends", in Robert OLSON, The Kurdish Nationalist Movement in The 1990's,The University Press of Kentucky, pp. 38-49
  • ÖZBUDUN,. Ergun (1975) Türkiye'de Sosyal Değişme ve Siyasal Katılma-, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
  • ÖZDAĞ, Ümit (1995) Kültürel Yapı ve Kültürel Kimlik Sorunu, Ankara: Türk Metal İş Sendikası. Yayını.
  • PERİNÇEK, Doğu (1991) "Kürdistan Sömürgedir Tezi Çıkmazda", Teori, Kasım 1991 s. 9-27
  • POWELL, G. Bingham (1990) Katılma ve Karışıklık, (Çev. Mehmet Turan), Ankara: S Yayınları.
  • SENCER, Muzaffer (1971) Türkiye'de Siyasal Partilerin Sosyal Temelleri, İstanbul: Geçiş Yayınları.
  • TİMUR, Taner (1996) Küreselleşme ve Demokrasi Krizi, Ankara: İmge Yayınevi.
  • TOROS, A ve A.Y. CİVELEK (2001) Nüfus ve Kalkınma, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü.
  • TÜSES (1999) Türkiye'de Siyasi Parti Seçmenleri ve Toplum Düzeni, İstanbul: TÜSES Yayınları.
  • YALÇIN-HECKMAN Lale (2002) Kürtlerde Aşiret ve Akrabalık İlişkileri, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • YÜCEKÖK, Ahmet (1987) Siyasetin Toplumsal Tabanı (Siyaset Sosyolojisi), Ankara: A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Basın Yayın Yüksekokulu Basımevi.
  • XEMGİN, Etem (1997) Osmanlı Safevi Döneminde Kürdistan Tarihi,Cilt III, İstanbul: Doz Yayınları.