Postmodern dönemde farklılığın kutsanması ve toplumun parçacıllaştırılması: “Öteki” ve “ötekileştirme”

Aynı ‘kimlik’ gibi; farklılık, çeşitlilik ve parçalanma da, postmodern sözcük dağarcığı içindeki, çekici çağrışımlar yüklenen anahtar sözcüklerdir. Postmodern dönemde kimlik olgusunda yapısal bir dönüşümün gözlemlendiği, tikel ve marjinal kimliklere doğru bir eğilimin oluştuğu söylenebilir. Postmodern söylem, öznelerin evrensel ortak kimliklerinin artık mümkün olmadığını ileri sürmekte; toplumsal aktörler kimliklerini evrensel değerler üzerinden değil, tikellikleri üzerinden inşa etmektedir. Ne var ki postmodernizmin, evrenselci modernite karşısında, hoşgörü ve toleransın hâkim olduğu çokkültürlü toplumsal yaşam vaadi, aslında kendi içinde bölünmeyi, kutuplaşmayı ve eskisine nazaran çok daha şiddetli bir şekilde “biz” ve “öteki” ayrımını getirmiştir. Böylece, postmodernizm sözüm ona marjinalleştirilmiş kimliklere ses verme kisvesi altında, zaten dengesiz iktidar ilişkilerinin hâkim olduğu dünyada, bu farklı sesleri (kadınların, etnik ve ırksal azınlıkların, sömürgeleştirilmiş halkların, vb. seslerini) güçten yoksun kılmıştır. Kapitalizme değil, onun modernist ideolojisine karşı olan postmodernizmin, modernizmin ortaya çıkardığı evrensel kimlikler üzerindeki parçacıllaştırıcı etkisi ve bu etki altında kalan kimliklerin farklılıklar / tikellikler ekseninde yeniden inşası çalışmanın temel tartışmasını oluşturmaktadır.

Blessing the difference in the postmodern age and the fragmentation of the society: “Other” and “otherisation”

Just like the ‘identity’; difference, diversity and fragmentation are the keywords in the postmodern vocabulary loaded with attractive connotations. It can be said that a structural transformation at the identity phenomenon is observed, a tendency towards particular and marginal identities developed in the postmodern era. Postmodern discourse asserts that the universal common identity of the subjects is no more possible; the social actors construct their identities through not the universal values, but their particularity. However the multicultural social life commitment of the postmodernism against the universal modernity dominated by forbearance and tolerance indeed bring separation in itself, polarization and the distinction of “we” and “other” in a more rigorous manner compared to before. In this manner under the cover of giving voice to the marginalized identities, postmodernism bereaved of these different voices (the voices of women, ethnic and racial minorities, colonized communities, etc.) from the power in a world of unbalanced power relations. The fragmenting effect of postmodernism –which is opposed to the modernist ideology of the capitalism, but not the capitalism itself– on the universal identities constituted by modernism and the reconstruction of identities through differences/particularities under this effect is the main argument of the study.

___

  • BAUMAN, Zygmunt (2003), Modernlik ve Müphemlik, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
  • BAUMAN, Zygmunt (2005), “Farklılık İçinde Birlik”, Bireyselleşmiş Toplum, Z. Bauman, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s. 106 - 122
  • BELEK, İlker (1999), “Postkapitalist” Paradigmalar, İstanbul: Sorun Yayınları
  • BERNASCONI, Robert (2007), Irk Kavramını Kim İcat Etti? Felsefi Düşüncede Irk ve Irkçılık, İstanbul: MetisYayınları
  • BHABHA, Homi K. (1996), “Culture’s In-Between”, Questions of Cultural Identity, Ed. Stuart Hall and Paul du Gay, London: Sage Publications, p. 53 - 60
  • BUCKINGHAM, David (2008), “Introducing Identity”, Youth, Identity, and Digital Media, Ed. David Buckingham, Cambridge: The MIT Press, p. 1 - 24
  • CONNOLLY, William E. (1995), Kimlik ve Farklılık: Siyasetin Açmazlarına Dair Demokratik Çözüm Önerileri, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
  • CONNOR, Steven (2001), Postmodernist Kültür, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
  • CULLER, Jonathan D. (2007), On Deconstruction: Theory and Criticism after Struc- turalism, New York: Cornell University Press
  • DERRIDA, Jacques (2001), Marx’ın Hayaletleri, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
  • FOUCALT, Michel (1980), Power / Knowledge: Selected Interviews Other Writings 1972-1977, Ed. C. Gordon, Brighton: Harvester Press
  • GÜLALP, Haldun (2003), Kimlikler Siyaseti – Türkiye’de Siyasal İslamın Temelleri, İstanbul: Metis Yayınları
  • HALL, Stuart (1990), “Cultural Identity and Diaspora”, Identitiy (Community, Culture, Difference), Ed. Jonathan Rutherford, London: Lawrence & Wishart, p. 222 - 237
  • HALL, Stuart (1995), “Yeni Zamanların Anlamı”, Yeni Zamanlar: 1990’larda Politikanın Değişen Çehresi, Der. Stuart Hall - Martin Jacques, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s. 105 - 124
  • HARVEY, David (2003), Postmodernliğin Durumu, İstanbul: Metis Yayınları
  • HOOKS, BELL (1996), Killing Rage: Ending Racism, New York: Holt Paperbacks
  • İNSEL, Ahmet (2003), “‘Tikelci Evrensellik’ Mümkün Mü?”, Evrensellik, Kimlik ve Özgürleşme, Ernesto Laclau, İstanbul: Birikim Yayınları, s. 7 - 14
  • KARADUMAN, Sibel (2010), “Modernizmden Postmodernizme Kimliğin Yapısal Dönüşümü”, KEYMAN, Journal of E.Yaşar Fuat (2000), University, Küreselleşme, 2010 17 (5), Devlet, s. 2886 Kimlik ‐ 2899 / Farklılık: Uluslararası İlişkiler Kuramını Yeniden Düşünmek, (Çev. Simten Coşar), İstanbul: Alfa Yayınları
  • KILIÇBAY, Mehmet Ali (2003), “Kimlikler Okyanusu”, Doğu-Batı, “Kimlikler”, Sayı: 23, Mayıs-Haziran-Temmuz 2003, Ankara: Doğu-Batı Yayınları, s. 155 - 159
  • KUMAR, Krishan (2004), Sanayi Sonrası Toplumdan Post-Modern Topluma Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramları, İstanbul: Dost Kitabevi
  • LYOTARD, Jean François (2000), Postmodern Durum, Ankara: Vadi Yayınları
  • MALIK, Kenan (2001), “Irkın Aynası: Postmodernizm ve Farklılığın Kutsanması”, Marksizm ve Postmodern Gündem, Der. Ellen Meiksins Wood – John Bellamy Foster, Ankara: Ütopya Yayınevi, s. 102 - 128
  • MILES, Robert (1997), “Günümüz Avrupa’sındaki Irkçılığı Açıklarken”, Batı Cephe- sinde Irkçılık, Modernite ve Kimlik, Yayına Haz. Ali Rattansi – Sallie Westwood, İstanbul: Sarmal Yayınevi, s. 231 - 268
  • OSKAY, Ünsal (2001), “Dünyanın Küreselleşmesi ve Olası Kimliklerimiz”, “Yıkanmak İstemeyen Çocuklar” Olalım, Ünsal Oskay, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 112 - 124
  • PIETSCH, Carl (2007), “Sınıf, Milliyetçilik ve Kimlik Politikaları”, Fark / Kimlik, Sınıf, Der. Hayriye Erbaş, Ankara: Eos Yayınevi, s. 335 - 346
  • SKOVER M. David and TESTY, Kellye Y. (2002), “LesBiGay Identity as Commodity”, California Law Review , Vol. 90, No. 1 (Jan., 2002), p. 223 - 255
  • SÖZEN, Edibe (1999), Demir Kafesten Plastiğe Kimliklerimiz, İstanbul: Birey Yayıncılık
  • STABILE, Carol A. (2001), “Postmodernizm, Feminizm ve Marx: Dipsiz Kuyudan Notlar”, Marksizm ve Postmodern Gündem, Der. Ellen Meiksins Wood – John Bellamy Foster, Ankara: Ütopya Yayınevi, s. 129 - 148
  • WAGNER, Peter (1996), Modernliğin Sosyolojisi - Özgürlük ve Cezalandırma, İstan- bul: Sarmal Yayınevi
  • WALLERSTEIN, Immanuel (2009), Liberalizmden Sonra, İstanbul: Metis Yayınları
  • WIEVIORKA, Michel (1997), “Avrupa’da Irkçılık: Birlik ve Farklılık”, Batı Cephesinde Irkçılık, Modernite ve Kimlik, Yayına Haz. Ali Rattansi – Sallie Westwood, İstanbul: Sarmal Yayınevi, s. 213 - 230
  • WOOD, Ellen Meiksins (2001), “Postmodern Gündem Nedir?”, Marksizm ve Postmodern Gündem, Der. Ellen Meiksins Wood – John Bellamy Foster, Ankara: Ütopya Yayınevi, s. 7 - 26
  • YOUNG, Robert J. C. (1990), White Mythologies: Writing History and the West, London: Routledge
  • ZARETSKY, Eli (1994), “Identity Theory, Identity Politics: Psychoanalysis, Marxism,Post-Structuralism”, Social Theory and the Politics of Identity, Ed. Craig Calhoun, Oxford:Blackwell, p. 198 - 215