Merak(ın) sosyolojisi psikolojik dürtü, sosyal uyaran, kültürel nosyon ve ideolojik bir konsept olarak “sosyal merak”

Problem Durumu: Bu güne kadar sosyal disiplinlerin ihmal ettiği sosyal merakın, özellikle sosyolojik açıdan yadsınmış (ilgili, bağlı bulunduğu bir şeye yabancı kalmak-TDK) olması çalışmanın temel problematiğidir. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın temel amacı, sosyal merak fenomenini, psikolojik bir dürtü, sosyal bir uyaran, kültürel bir nosyon ve inşa (imal) edilmiş ideolojik bir konsept olarak sosyolojik açıdan incelemektir. Yöntem, Evren ve Örneklem: Çalışmanın teorisine katkı sağlaması açısından 375 kişi ile yüz yüze görüşme yapılarak anket uygulanmıştır. Araştırmanın evren ve örneklemi, Ardahan il merkezinde yaşayan on üç yaş ve üstü katılımcıların basit tesadüfî örneklem yöntemiyle seçilmesi ile oluşturulmuştur. Elde edilen verilerin analizinde SPSS paket programı kullanılmış, değişkenler arasındaki ilişki Ki-Kare (chesquare), ANOVA (F Testi) ve T-Testleri ile test edilmiştir. Sonuç ve Bulgular: Çalışmada teorik çerçeve ve ampirik bulgular sosyal merakın toplumsallığın inşasında önemli bir enstrüman olduğunu bulgulamıştır. Buna göre merak, eylem için katalizör görevi gören psikolojik bir dürtü olduğu kadar, sosyal bir uyaran, kültürel bir nosyon ve egemen toplulukların çeşitli amaçlarına hizmet etmesi için imal (inşa) edilmiş, ideolojik bir konsepttir. Ayrıca elde edilen bulgu ve verilerin, sosyolojiden siyasete; pazarlamadan kamu yönetimine kadar birçok disipline katkı sağlayacağı öngörülmektedir.

The sociology of curiosity ‘‘Social curiosity” as psychological ımpulse, social stimulus, cultural notion and an ıdeological concept

Problem Situation: The fact that social curiosity which has been neglected by social disciplines until today has been ignored especially in terms of sociology (being strange to the related thing-Turkish Language Association) is the main problematic of the study. Purpose of the Study: The main purpose of this study is to examine social curiosity phenomenon as a psychological impulse, social stimulus, cultural notion and an ideological concept in terms of sociology. Method, Population and Sample: The survey was carried out by conducting face to face interview with 375 people for the purpose of contributing to the theory of the study. The population and sample of the research were constituted by selecting participants aged thirteen and above living in Ardahan city center with simple random sample method. For the analysis of the data SPSS was used, correlation was tested with chi square, ANOVA (F-Test) and T-Tests. Result and Findings: In the study, theoretical framework and empirical findings revealed that social curiosity was an important instrument in the construction of sociality. According to this, curiosity is a social stimulus, cultural notion and an ideological concept built for the purpose of serving to various aims of dominant communities as much as being a psychological impulse acting as catalyzator for action. Furthermore, it is anticipated that obtained findings and data will contribute to many disciplines from sociology to politics; from marketing to public administration.

___

  • Anderson Sandra, Bateman, Heather, Harris, Emma, McAdam, Katy 2006 Dictionary of Media Studies, A&C Black: London.
  • Budak, Selçuk 2005 Psikoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
  • Büyükkaragöz, Savaş ve Cuma, Çivi 1999 Genel Öğretim Metotları, Öğretimde Planlama Uygulama, Betaş Yayınları, İstanbul.
  • Castells, Manuel 2008 Ağ Toplumunun Yükselişi, Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür. Çev: Ebru Kılıç, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
  • Erdoğan, İrfan ve Alemdar, Korkmaz 2002 Öteki Kuram, Erk Yayınları, Ankara
  • Evrim, Sermin 1973 Psikososyolojinin İlkeleri, Genel Psikoloji ile Sosyal Psikolojinin İlkeleri Açısından, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
  • Geray, Haluk 2003 İletişim ve Teknoloji. Ütopya yayınları, Ankara
  • Goffman Erving 2009 Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu, Çev: Barış Cezar, Metis Yayınları, İstanbul.
  • Hartung, Freda, Marie 2010 Social Curiosity and Its Functions, Zur Erlangung des akademischen Grades des Doktors der Naturwissenschaften an der Universität Konstanz Mathematisch-Naturwissenschaftliche Sektion, Konstanz, URL: http://kops.ub.uni- konstanz.de/volltexte/2010/12463/
  • Haviland William 2002 Kültürel Antropoloji, Çev: Hüsamettin İnaç, Seda Çiftçi, Kaknüs Yayınları, İstanbul. http://www.tdk.gov.tr/TR/Genel/SozBul.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF437 6734BED947CDE&Kelime=merak, Erişim tarihi: 08 Mart 2009
  • İNAN İlhan 2012 The Philosophy of Curiosity, Roudledge Taylor & Francis Group, New York, London
  • Kapferer, Jean- Noél 1992 Dünyanın En Eski Medyası: Dedikodu ve Söylenti. İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Karahan, Firdevs 2005 Biçembilim ve Eleştirel Söylem Çözümlemesi Bağlamında Dedikodu Sütunlarına Yönelik Bir İnceleme, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1, ss. 125-154
  • Kashdan Todd 2009 Curious? Discover the Missing İngredient to a Fulfilling Life, HarperCollins Publishers Ltd. New York, NY 10022 (www.harpercollinsebook.com)
  • Kenny Neil 2004 The Uses Of Curiosity in Early Modern France and Germany, Oxford University Press, New York, ISBN 0199271364
  • Köknel Özcan, Özuğurlu Kurban, Aytar Güler, 1989 Davranış Bilimleri, Ruh Bilim, Bayraktar Matbaacılık, İstanbul,
  • Marshall, Gordon 1999 Sosyoloji Sözlüğü, Çev: Osman Akınhay, Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat Yayınları: Ankara.
  • Morgan, Clifford, 1981 Psikolojiye Giriş, Çev: Hüsnü Arıcı ve ard., Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları, Ankara.
  • Niedzviecki, Hal 2009 Dikizleme Günlüğü, Çev: Gökçe Gündüz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Renner Britta, 2006 Curiosity About People: The Development of a Social Curiosity Measure in Adults, Journal of Personality Assessment 83 (2006), 3, pp. 305-316, URN: http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:bsz:352-opus-72276, Erişim: 04.02.2009
  • Sarukkai Sundar 2009 Science and the ethics of curiosity, Current Science, Vol. 97, No. 6,25, September, http://www.ias.ac.in/currsci/sep252009/756.pdf
  • Senemoğlu, Nuray 2009 Gelişim, Öğrenme ve Öğretim, Kuramdan Uygulamaya, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
  • TOPRAK Ali, Yıldırım A., Aygül E., Binark M., Börekçi S., Çomu T. 2009 Toplumsal Paylaşım Ağı Facebook: “görülüyorum öyleyse varım”, Kalkedon Yayınları, İstanbul.