Kentleşme ve Konut Politikaları Açısından Neo-Liberalizmin Eleştirel Bir Değerlendirmesi ve Sosyal Adalet Fikrinin Yeniden İnşası

Bu makale 1980’lerden bu yana egemenlik kazanan neo-liberal kentleşme ve konut politikalarının eleştirisini sunmakta ve kentleşme ve konut sorunu çerçevesinde sosyal adalet kavramını yeniden nasıl kurabileceğimiz sorusuna cevap aramaktadır. Genel olarak bilinmektedir ki, neo-liberal ekonomik ve siyasal stratejiler Türkiye’de kent yaşamındaki ve konut piyasasındaki adaletsizlikleri derinleştirmiştir. Bu makale, neo-liberal yaklaşıma karşı sosyal demokrasi kavramının ihtiyaç kavramıyla ilişki içerisinde yeniden inşaa edilebileceğini ileri sürmektedir. Harvey’in de belirttiği gibi ihtiyaç kavramı yeniden dağıtım süreçleriyle (örneğin konutun, kent topraklarının ve kentsel olanakların dağıtımıyla) doğrudan ilişkilidir. Fakat ihtiyaç aynı zamanda kültürel ve davranışsal olarak bireylerin tüketim kalıplarında görülen farklılıklarla da ilişkilidir. Kısacası, kapitalist sistemin ihtiyaçlarından çok, sadece ekonomik olarak değil, kültürel ve sosyal olarak da belirlenen ve değişkenlik gösteren insani ihtiyaçlara önem veren yeni ve alternatif stratejilerin inşaa edilmesi önemli bir meseledir. Bu şekilde kent ve konut politikalarının ihtiyaç çereçevesinde yeniden tanımlanması noktasından hareketle, kalkınma fikri kentsel sosyal demokrasi anlayışını içinde barındıran “sürdürülebilir kalkınma“ başlığı altında yeniden formule edilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye

A Critiacal Analysis of Neo-Liberalism and Reconstruction of the Notion of Social Democracy in Respect to the Problem of Urbanisation and Housing Policies

This article provides a criticism of neo-liberal urban and housing policies in Turkey and a reply to the question of how we can reconstruct the concept of social democracy within the context of urbanization and housing problem. As it is generally known, neo-liberal economic and political strategies have been resulted in an increase in inequalities in urban life and housing market in Turkey. The article argues that, as opposed to neo-liberal approach, it is possible to revaluate the concept of social democracy in line with the concept of “need”. As Harvey states, the question of the need is fundamentally related to the process of redistribution (i.e. that of houses, urban lands and facilities). But it is also connected to the issue of cultural and behavioral differences in consumption patterns of people. In short, it is important to construct new and alternative strategies that are paying attention not to the requirements of capitalist system, but to the needs of people, which are not only economically but also socially and culturally determined and various. Departing from this conception of urban and housing policies in line with the concept of the need, the notion of development can be reformulated under the heading of “sustainable development”, which contains the idea of urban social democracy as a fundamental part.

Keywords:

Turkey,

PDF

___

AYDIN, Saadet 2003 Türkiye’de Konut Sorununun Ekonomik Boyutları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset (Kent ve Çevre Bilimleri) Anabilim Dalı, Ankara.
BARKEY, Henri J. 1990 The State and the Industrialization Crisis in Turkey, Oxford: West View Press.
BARTELMUS, P. 1994 Environment, Growth and Development, London, Newyork: Routledge.
BORATAV, Korkut 1990 “Inter-class and Intra-class Relations of Distribution under Structurel Adjusment: Turkey During the 1980’s”, in The Politics Economy of Turkey.
BORATAV, Korkut 1991 Türkiye’de Sosyal Sınıflar ve Bölüşüm, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
BUĞRA, A. 2000a “Türkiye’nin Ahlaksız Konut Ekonomisi”, Devlet-Piyasa Karşıtlığı Ötesinde, Ayşe Buğra (ed.) içinde, İstanbul: İletişim Yayınevi, ss. 97-127.
BUĞRA, A. 2000b “İnsan İhtiyaçları, Tüketim ve Sosyal Politika”, Devlet-Piyasa Karşıtlığı Ötesinde, Ayşe Buğra (ed.) içinde, İstanbul: İletişim Yayınevi, ss. 27-58.
DANDEKAR, Hemalata C. 1996 “Kadın ve İskan: Geçmişteki Düşünceler, Gelecekteki Yönelimler” Diğerlerinin Konut Sorunları (Der. Emine Komut), Ankara: TMMOB Mimarlar Odası, ss: 33-51.
DRAKAKIS-SMITH, David 1990 Third World Cities, London: Routledge.
ERALP, A., M. TÜNAY ve B. YEŞILADA 1993 “Introduction”, The Political and Socioeconomic Transformation of Turkey, London: Praeger.
ERDER, Sema 1996 Ümraniye İstanbul’a Bir Kent Kondu, İstanbul: İletişim.
GÜLER, Birgül Ayman 1996 Yeni Sağ ve Devletin Değişimi Yapısal Uyarlama Politikaları, Ankara: TODAİE.
HARVEY, David 2003 Sosyal Adalet ve Şehir, Metis Yayınları, İstanbul.
HELLER, Agnes 2004 Biçimsel Demokrasi Üzerine, Sivil Toplum ve Devlet, İstanbul: İletişim.
KAZGAN, Gülten 1999 Tanzimattan XXI.Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, Altın Kitaplar Yayınevi, İstabul.
KELEŞ, Ruşen 2004 Kentleşme Politikası, Ankara: İmge.
KEYDER, Ç. ve A. ÖNCÜ 1993 “Istanbul and the Concept of World Cities”, Economy and Society, Friedrich Ebert Vakfı Yayınları.
KEYDER, Çağlar 1996 Ulusal Kalkınmacılığın İflası, İstanbul: Metis Yayınları.
KEYDER, Çağlar 1999 “Konut Piyasası: İnformelden Küresele”, Defter, Yıl 12, Sayı 35, ss:73-93.
KOMUT, Emine (der.) 1996 Diğerlerinin Konut Sorunları, Ankara: TMMOB Mimarlar Odası.
MUTLU, Erol 1995 “Özal ve Özalcılık”, Mürekkep, Kış/Bahar, 49-60.
ŞENYAPILI, Tansı 1998 “Cumhuriyet’in 75. Yılı Gecekondunun 50.Yılı”, 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, ss:301-316.
TEKELİ, İlhan 1982 ’’Türkiye’de Konut Sorununun Davranışsal Nitelikleri ve Konut Kesiminde Bunalım’’, Konut 81, Kent Koop, ss:59-143.
TEKELİ, İlhan 1996 Türkiye’de Yaşamda ve Yazında Konut Sorununun Gelişimi, T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Konut Araştırmaları Dizisi 2.
TÜREL, Ali 1996 Konut Üreticileri Mülk Konut Kiralık Konut, T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Konut Araştırmaları Dizisi 14.
TÜNAY, Muharrem 1993 “The Turkish New Right’s Attempt at Hegemony”,in The Political and Socioeconomic Transformation of Turkey, London: Proeger, s:11-30.
TÜRKIYE İSTATISTIK KURUMU 2006 www.tüik.gov.tr, 19.09.2006 tarihinde ziyaret edildi.
TÜRKKENT 2003 15. Olağan Genel Kurul Toplantısı, İstanbul: 28 Haziran 2003.
YARAR, Betül 2000 Politics of Popular Culture: A Case Study on the Relationship Between the Rise of the New Right, Football, and Arabesk Music in the 1980s in Turkey, yayınlanmamış doktora tezi, Sosyoloji Bölümü, Lancaster, UK.
YARAR, B. ve S.AYDIN 2005 “Changing Housing Policy of the State and Its Impacts on Public Health and Enviornment in Turkey”, The International Forum for Social Sciences and Health (IFSSH) Dünya Kongresi’nde sunulan bildiri. in İstanbul, August 2005.