Kalkınmada Yeni Kavram ve Stratejiler

Bu makale, kalkınmanın kavramsal ve pratik sorunlarını ve bunların nedenlerini tartışmaktadır. Sürdürülebilir insani kalkınma ve onun merkezinde yer alan katılımcılık yaklaşımları egemen söyleme eklemlenirken, kalkınmanın çok boyutluluğu göz ardı edilmiş ve katılım salt işlevselci-araçsalcı açıdan kavramlaştırılmış, böylece kalkınma yönünde toplumsal dönüşüm gerçekleştirilememiştir. Bunun nedenleri olarak makalede, neo-liberal politikalar kadar kurumsal yapıların, politik kültürün ve aktörlerin ideoloji ve çıkarlarının da etkili olduğu vurgulanmaktadır. Bu makalede önerilen, eleştirel-etik bir yaklaşım benimseyerek kalkınmayı öncelikle eşitsizliklerle ve yoksulluklarla mücadele etme kapasitesiyle tanımlamak, kapasite geliştirme çalışmalarını da bu tanıma göre, karar ve uygulama düzeylerinde örgütlenme, güçlendirme/ yetkilendirme ve yönetişim kapasitelerini içererek tasarlamaktır. Makale, sosyoloji ve sosyologların bu sorunlu algı, yapı ve pratikleri belirlemesi, eleştirmesi ve dönüştürülmesine kendilerinden başlamak üzere katkıda bulunabilmeleri için bir dizi öneri sıralamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye

New Concepts and Strategies in Development

This article discusses the conceptual and practical problems observed about development, and the reasons thereof. It is argued that a multi-dimensional approach to development was ignored and participation was conceptualized only from a functionalist-instrumentalist perspective when these concepts were articulated within the dominant discourse; thus social transformation for development purposes was achieved insufficiently. It is emphasized that, institutonal structures, political culture and the ideologies and interests of the actors in addition to neo-liberal policies, play their part in producing these conceptual and practical problems. This article suggests to adopt a critical-ethical approach, in which the capacities of combating inequalities and poverty define development and comprehensive capacity building activities are designed accordingly, including organization, empowerment and governance capabilities at micro and macro decision making and implementation levels. A set of recommendations are made for sociology and sociologists to identify, criticize and transform these problematic perceptions, structures and practices, starting with themselves.

Keywords:

Turkey,

PDF

___

AÇIKALIN, Oya 2006 Doğu Anadolu Kalkınma Programı (DAKP) Kapsamında STK’larla İşbirlikleri”ww.ipc.sabanciuniv.edu/tr/?ArastırmaAlanlari Yönetişim - Yerel ve Bölgesel Kalkınma Konferansları Serisi içinde Yerel Kalkınmada Üçüncü Sektörün Yeri, 14-15 Ekim 2005, İstanbul: İstanbul Politika Merkezi.
AÇIKALIN, Oya 2002 “Kalkınma Projelerinde Katılım ve Organizasyon Sorunları,” Basılmamış Seminer Bildirisi, Erozyon Kontrolü, Doğal Kaynak Yönetimi ve Kırsal Kalkınma Semineri, TEMA-GTZ, Bayburt.
ATKINSON, Rob 1999 “Discourses of Partnership and Empowerment in Contemporary British Urban Regeneration,” Urban Studies, 36, pp. 59-72.
BUĞRA, Ayşe, Ç. KEYDER, U. B. BALABAN ve B. YAKUT 2003 Yeni Yoksulluk ve Türkiye’nin Değişen Refah Rejimi, Ankara: UNDP.
COUTO, Richard A. 1998 “Community Coalitions and Grassroots Policies of Empowerment,” Administration and Society, 30, pp. 569-594.
CHAMBERS, Robert 1983 Rural Development: Putting the Last First, New York: John Wiley.
COOKE, Bill ve Kothari, Uma (Editörler) 2001 Participation: The New Tyranny? London: Zed Books.
CORNAZ, Immita 1997 Social Development in North-South Relation, SDC Publication on Development, Berne, May.
DPT 2006 Sosyo-Ekonomik Göstergeler, 1950-2004, Ankara: DPT.
HÜNEE 2003 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, Ankara: Hacettepe Ünv. Nüfus Etütleri Enstitüsü.
IGOE, Jim 2003 ”Scaling up Civil Society: Donor Money, NGOs and the Pastoralist Land Rights Movement in Tanzania”, Developement and Change, 34, pp. 863-885.
KEYDER, Çağlar 1996 Ulusal Kalkınmacılığın İflası, (2. basım), İstanbul: Metis. Martinusen, John
1998 Socitey, State & Market: A Guide to Competing Theories of Development, Halifax: Fernwood Boks Ltd.
MERCER, Clarie 2002 “NGOs, Civil Society and Democratization: A Critical Review of the Literature”, Progress in Development Studies, 2, pp. 5-22.
MIRAFTAB, Faranak 1997 “Flirting with the Enemy: Challenges Faced by NGOs in Development and Empowerment”, HABİTAT ITNL, 21, pp. 361-375.
MITLIN, Diana 2001 “The Formal and Informal Worlds of State and Civil Society: What Do They Offer to the Urban Poor?” International Planning Studies, 6, pp. 377-92.
REDDY, V. RATNA, M.G. REDDY, S. GALAB, J. SOUSSAN ve O. SPRINGATE-BAGINSKI 2004 “Participatory Watershed Development in India: Can it Sustain Rural Livelihoods?” Development and Change, 35, pp. 297-326.
SALTIK, Ahmet 2006 “Basılmamış Rapor”, DPT 9. Kalkınma Planı Kırsal Kalkınma Özel İhtisas Komisyonu, Ankara.
SALTIK, Ahmet 2002 “Köykent Projelerinin Sürdürülebilirliği İçin Katılımcı Planlama, İzleme ve Değerlendirme Konularında Bazı Öneriler”, Mesudiye Köykent Sempozyumu, Haziran, Samsun: 19 Mayıs Üniversitesi ve Köy Hizmetleri Bölge Müdürlüğü, ayrı basım.
SALTIK, Ahmet 1997 “Kalkınma Süreçlerinde Sosyal Bilimcinin Rolü”, Sosyal Bilimler Kavşağında Doğu Anadolu Sempozyumu, Mayıs, Van: Van Valiliği ve Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
SEERS, Dudley 1972 “What are We Trying to Measure?” Journal of Development Studies, April.
SEN, Amartya 1988 “The Concept of Development” in Chenery and Srinivasan (eds.), Handbook of Development Economics, Amsterdam: North Holland.
SEN, Siddhartha 1999 “Some Aspects of State-NGO Relationships in India in the Post-Independence Era,” Development and Change, 30, pp. 327-55.
SHEPHERD, Andrew (1998) 1998 Sustainable Rural Development, London: Macmillan Press Ltd.
SÜRKAL (Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği) 2002 STK Geliştirme Seminer Raporu, Ankara: SÜRKAL.
SÖNMEZ, Mustafa 2001 Gelir Uçurumu: Türkiye’de Gelirin Adaletsiz Bölüşümü, İstanbul: Om Yayınevi.
TESEV 2006 Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Sosyal ve Ekonomik Öncelikler, İstanbul: TESEV.
UNDP 1997 Capacity Development for Sustainable Human Development, Conceptual and Operational Signsposts. VELTMEYER, Henry
2006 Latin Amerika ve Başka Bir Kalkınma, Çev. Özkan Akpınar. İstanbul: Kalkedon.
WILLIAMS, GLYN, R. VERON, S. CORBRIDGE veM. SRIVASTAVA 2003 “Participation and Power: Poor People’s Engagement with India’s Employment Assurance Scheme,” Development and Change, 34, pp.163-192.
WORLD BANK 1996 World Bank Participation Source Book, Environmental Papers, Washington D.C.: World Bank.
WORLD BANK 1992 Governance and Development, Washington D.C.: World Bank.
YALMAN, GALİP L., S. SONAT, F. TAYANÇ, T. TAYANÇ 2004 Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Yoksulluğun Etkisini Hafifletme Uygulamaları: Bir Değerlendirme, Ankara: UNDP ve Türk Sosyal Bilimler Derneği.