Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Etnik Yapısı Üzerine Bir İnceleme

Etnik sözcüğü bir çok farklı ölçütle tanımlanan esnek bir kavramdır. Genel olarak, benimsedikleri dil, din ve kültür itibariyle diğer gruplardan farklı olan gruplar etnik bir kimlik olarak nitelenir. Bu nitelik dikkate alınarak nesnel ölçütlerle etnik grupların belirlenebileceği düşünülse de, bireyler çoğu zaman kendilerini bu ölçütlerin dışında bir kimlikle ifade etmektedir. Bu çalışmada Türkiye'de etnik kimlik tartışmalarında ve etnik kimlik geriliminin kaynağını oluşturan Güneydoğu Anadolu Bölgesi 'nin etnik yapısının incelenmesi hedeflenmiştir. Araştırma evreni Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer alan 9 ili kapsamaktadır. Bu 9 ilin nüfus büyüklüğüne göre kentsel ve kırsal alandan seçilen 2170 hane reisi ise araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Bölgedeki etnik kimliği belirlemede, etnik kimlik için tanımlayıcı olan anadil, günlük yaşamda kullanılan dil, bireylerin kendilerini hangi kimlikle ifade ettikleri ve çocuklarının hangi etnik grup üyeleriyle evlenmelerini istemediği gibi sorulara yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler:

Türkiye

An Analysisi on Ethnic Structure of the Southeast Anatolia

The word ethnic is a flexible term which can be defined as to many different criteria. In general a group who has different language, religion and culture from other groups can be described as an ethnic identity. Although it is thought that when we take into consideration this quality it is possible to identify ethnic identity, individuals usually define their identities with other criteria. In this study we aimed to analyze the ethnic structure of the Southeast Anatolia which is the main sorce of the tension related with ethnic identity discussion in Turkey. The universe of the study consists of nine cities in this region. In respect of population size of these nine cities, 2170 family leaders are selected from urban and rural areas. To determine the ethnic identity in region we ask questions like 'native language', 'language used in daily life', 'with which ethnic group member you don't approve your chid's marriage', 'with which identity you define yourself.
Keywords:

Turkey,

___

  • ANDREWS, Peter Alford (1992) Türkiye'de Etnik Gruplar, Çev. Mustafa Küpüşoğlu, İstanbul: Akyüz Kitabevi.
  • AY ATA, Ayşe GÜNEŞ (1996) Türkiye'de Etnik Kimlik ve Etnik Gruplar', II. Ulusal Sosyoloji Kongresi
  • EMİROĞLU, Kudret (2003) Antropoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınevi.
  • DURUGÖNÜL, Esma (2001) 'Türk Kültürel Kimliğinin Kurgulanması ve Sorunlar', IH.Ulusal Sosyoloji Kongresi, Ankara: Sosyoloji Derneği Yayını.
  • GAP FAALİYET RAPORU (1999) Faaliyet Raporu, Ankara: Başbakanlık Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı.
  • GIDDENS, Anthony (2000) Sosyoloji, Ankara: Ayraç Yayınevi.
  • GÖKÇE, Birsen (2004) Türkiye'nin Toplumsal Yapısı ve Toplumsal Kurumlar, 2. Baskı, Ankara: Savaş Yayınevi.
  • GÜLEÇ, Cengiz (1992) Türkiye'de Kültürel Kimlik Krizi, İstanbul: V Yayınları.
  • KOÇ, İ., HANCIOĞLU A. (1999) 'Demographic Differentials and Demographic Integration of Turkish and Kurdish Populations in Turkey", European Population Conference: Unity In Diversity, The Hague, Hollanda, 30 Ağustos-3 Eylül pp. 197-198
  • KOÇ, İsmet, HANCIOGLU, Atilla, BOZBEYOGLU, Alanur Ç. (2002) 'Türkiye'de Türkçe ve Kürtçe Anadil Nüfuslarının Demografik Farklılaşma ve Bütünleşme Düzeyleri', Hl.Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildirileri, 2-4 Kasım 2000, Eskişehir.
  • MUTLU, Servet (1995) "Population of Turkey by Ethnic Groups and Provinces", New Perspectives on Turkey, Vol. 12.
  • OZSOY, A.E., KOÇ, İ.,Toros A. (1992)'Türkiye'nin Etnik Yapısının Anadil Sorunlarına Göre Analizi', Nüfusbilim Dergisi, Vol. 14
  • SUAVİ, Aydın (1998) Kimlik Sorunu, Ulusallık ve "Türk Kimliği", Ankara: Öteki Yayınevi.
  • TÜRKDOĞAN, Orhan (1999) Etnik Sosyoloji, İstanbul: Timaş Yayınları.
  • YİNGER, J. M. (1994), "Drawing the Boundaries of Ethnicity", Ethnicity: Source of Strength, Source of Conflict, Albany: State University of New York Pres.