NALAN YETİM

3918

Esnek Üretimin Sosyal ve Kültürel Belirleyenleri: Mersin ve Adana Yöresi'ndeki Konfeksiyon KOBİ'leri Üzerine Bir Değerlendirme

Küreselleşme sürecinde gelişmekte olan ülkelerin yeni üretim süreçleriyle bütünleşme yollarının belirlenmesinin önemi artmaktadır. Yaşanan bu süreçte, değişken pazarlara ve tüketici taleplerine uyum sağlayabilmenin yolu post-Fordist esnek üretim anlayışıyla belirginleşmektedir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, Mersin ve Adana Bölgesi'nde konfeksiyon sektöründeki KOBİ girişimcilerinin ve üretimin pos-Fordist esnek üretim örgütlenmeye yakınlığının, sosyal ve kültürel boyutlarla ele alınmasıdır. Bu amaç çerçevesinde Mersin ve Adana Bölgesi'nde konfeksiyon sektöründe yer alan 140 KOBİ girişimcisiyle bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Girişimcilerle yüzyüze görüşmeler yapılmış ve anket formu uygulanmıştır. Araştırmada yer alan KOBİ'ler sırasıyla emek istihdamı, firmalar arası ilişkiler ve teknolojik düzeydeki uygulamaları ile esnek üretim örgütlenmesine uyum sağlayabilmektedir. Girişimciler tarafından gerçekleştirilen bu uygulamalar, girişimcilerin demografik özelliklerinden etkilendiği gibi, sosyal sermaye olarak kültürün belirleyiciliğinde şekillenmektedir. Özellikle emek istihdamı ve firmalar arası ilişkiler bölgedeki yerel kültürün belirleyiciliğiyle gerçekleşmektedir. Girişimciler esnek üretim örgütlenmesine uyum sağlayabilmede süregelen sosyal ve kültürel dinamikleri organizasyonla bütünleştirmektedir. Esnek üretim örgütlenmesinde önem taşıyan ve KOBİ'ler arasında kolektif etkililiğe yol açabilecek, işbirliği ve dayanışma eğilimleri, informel ilişkilerle desteklenmektedir.

The Socio-Cultural Determinants of Flexible Production: An Evaluation of SMEs in Mersin and Adana Provinces

The importance of the determination of the ways of integration of the developing countries with new production processes is increasing throughout the globalisation process. By the globalisation, the way to accommodate to variable market and consumer demands is crystallized as the post-Fordist flexible notion of production. The purpose of the research in this context is to investigate the proximity of SME entrepreneurs at the clothing sector and the production in the Provinces of Mersin and Adana to post-Fordist flexible organization of production with social and cultural dynamics. Within this framework, a field research has been conducted with 140 enrepreneurs from the clothing sector of the Provinces of Mersin and Adana. Face-to-face interviews have been conducted and a questionnaire format has been implemented. SMEs of the research are well accommodated to the flexible organization of production with their practises of labour employment, interfirm relations and technological level. These practises implemented by the entrepreneurs have been affected by the demographical properties of the entrepreneurs and forged by the determinism of the culture as the social capital as well. Especially labour employment and interfirm relations have increased the determinism of the local culture. The entrepreneurs have integrated the social and cultural dynamics with the organization that is ongoing in acccommodating to the flexible organization of production. The tendencies of collaboration and solidarity engendering collective activities among SMEs and which bear importance in the flexible organization of production are supported by informal relations.

___

  • AGLIETTA, Michel (1979) A Theory of Capitalist Regulation: The US experience, London: Verso.
  • AKTAR, Ayhan (1990) Kapitalizm, Azgelişmişlik ve Türkiye'de Küçük Sanayi, İstanbul: Afa Yayınları.
  • ANDERSON, Alistair R. ve Sarah L. JACK (2002) "The Articulation Of Social Capital in Entrepreneurial Networks: a Glue or a Lubricant?", Entreprenurship & Regional Development, Vol.: 14, pp.193-210.
  • ATKINSON, John ve Nigel MEAGER (1986) Changing Work Patterns, London: NEDO.
  • AY ATA, Sencer (1991) Sermaye Birikimi ve Toplumsal Değişim, Ankara: Gündoğan Yayınları.
  • BOYER, Robert (1988) "Technical Change and Theory of Regulation", iç. Technical Change and Economical Theory (der. G. Dosi, C. Freeman, R. Nelson, G. Silverberg ve L. Soete), London: Frances Pinter, pp. 67-94.
  • BUĞRA, Ayşe (2000) Devlet ve Piyasa Karşıtlığının Ötesinde: İhtiyaçlar Ve Tüketim Üzerine Yazılar, İstanbul: İletişim.
  • CASTELLS, Manuel ve Alejandro FORTES (1989) "World Underneath: The Origins, Dynamics And The Effects Of The Informal Economy", iç. The Informal Economy: Studies in Advanced And Less Developed Countries (der. A. Fortes, M. Castells ve L. A. Benton), Baltimore, MD: John Hopkins University Press, pp. 11-37.
  • CHAGANTI, Radha ve Patricia G. GREENE (2002) "Who Are Ethnic Entrepreneurs? A Study Of Entrepreneurs Ethnic Involvement And Business Characteristics", Journal of Small Business Management Vol.: 40, No: 2, pp. 126-143.
  • ÇINAR, E. Mine (1994) "Unskilled Urban Migrant Women And Disguised Employment:Home Working Women in Istanbul", World Development Vol.: 22, No:3, pp. 369-380.
  • COHEN, J. Donald, ve Laurence PRUSAK (2001) In Good Company: How Social Capital Makes Organizations, Boston, MA: Harvard Business School Press.
  • COLEMAN, S. James (1990) Foundations of Social Theory, Cambridge, MA: Harvard University Press.
  • COOPER, C. Arnold, GIMENO-GASCON, F. Javier ve Y. Carolyn WOO, (1994) "Initial Human And Financial Capital As Predictors of New Venture Performance." Journal of Business Venturing, Vol.: 9, No: 5 pp. 371-396.
  • ÇELEBİ, Nilgün (1997) Turizm Sektöründeki Küçük İşyeri Ve Örgütlerinde Kadın Girişimciler, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü: Ankara.
  • ECEVİT, Yıldız (1995) "Kentsel Üretim Sürecinde Kadın Emeğinin Konumu ve Değişen Biçimleri", iç. 1980'ler Türkiye'sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, (der. Şirin Tekeli), İletişini Yayınları, İstanbul, s.l 17-129.
  • ECEVİT, Yıldız (1998) "Küreselleşme, Yapısal Uyum ve Kadın Emeğinin Kullanımında Değişmeler", iç. Küresel Pazar Açısından Kadın Emeği ve İstihdamındaki Değişmeler Türkiye Örneği, (der. F. Özbay), İstanbul: İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı, TAKAV Matbaacılık A.Ş. s. 31-78.
  • ERAYDIN, Ayda (1998) "Ekomik Başarının Yükünü Üstlenenler: Dış Pazarlarda Rekabet Gücü Kazanan Konfeksiyon Sanaayinde Kadın Emeği", iç. Küresel Pazar Açısından Kadın Emeği ve İstihdamındaki Değişmeler Türkiye Örneği, (der. F. Özbay), İstanbul: İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı, TAKAV Matbaacılık A.Ş. s. 105-146.
  • ERAYDIN, Ayda ve Asuman ERENDİL (1999) "The Role Of Female Labour in industrial Restructuring: New Production Process And Labour Market Relations in The Istanbul Clothing Industry", Gender, Place and Culture, Vol.: 6, No: 3, pp. 259-272.
  • FINKELSTEIN, Sydney ve Donald C. HAMBRICK (1990) "Top-Management Team Tenure And Organizational Outcomes: The Moderating Role Of Managerial Discretion", Administrative Science Quarterly, Vol: 35, pp. 484-503.
  • FREEMAN, Cristopher ve Carlota PEREZ (1988). "Structural Crisis Of Adjustment, Business Cycles And investment Behavior", iç. Technical Change And Economic Theory (der. G. Dosi v.d), Londra: Pinter, pp. 38-66.
  • FUKUYAMA, Francis (2002) "Sosyal Sermaye", Türkiye Günlüğü, No: 71 s. 31-41.
  • GÖKÇE, Birsen, v.d (1993) Gecekondularda Ailelerarası Geleneksel Dayanışmanın Çağdaş Organizasyonlara Dönüşümü, T.C. Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Yayınları, No.75. Ankara.
  • GRANOVETTER, Mark (1985) "Economic Action And Social Structure: The Problem Of Embedness", The American Journal of Sociology, Vol.: 91, pp. 481-510.
  • GRIMM, Curtis M. ve Ken G. SMITH (1991) "Management And Organizational Change: A Note On The Railroad industry", Strategic Management Journal, Vol.: 12, pp. 557-562.
  • HAMBRICK, Donald C. ve P. A. MASON (1984) "Upper Echelons: The Organization as a Reflection of its Top Managers", Academy of Management Review, Vol.: 9, pp. 193-206.
  • HARDILL, Irene ve Pooran WYNARCZYK (1996) "Technology, Entrepreneurship And Company Performance in Textile And Clothing SMEs", New Technology, Work and Employment, Vol.: 11, No:2, pp. 107-117.
  • HOFSTEDE, Geert (1991) Cultures And Organizations: Software Of The Mind, London: McGraw-Hill.
  • KAYTAZ, Mehmet (1994) "Subcontructing Practice in The Turkish Textile And Metal Working Industries", iç. Recent Industrialization Experience of Turkey in a Global Context, (der. F. Senses), London: Greenwood Press, pp. 141-154.
  • LORDOĞLU, Kuvvet (2000) "Esnekleşme Versus Enformelleşme", 97-99 Petrol-İş Yıllığı, No: 58 İstanbul: Petrol-İş Yayınları s. 867-874.
  • LYBERAKI, Antigone (1991) "Crisis and Reconstruction in Greek Small Scale Industry: A Case of Flexible Specialization", Capital and Class, Vol.: 14, No: 4, pp. 35-47.
  • NADVI, Khalid (1989) "Collective Efficiency And Collective Failure", World Development, Vol.: 27, No: 9, pp. 1605-1626.
  • NICHOLS, Theo, SUĞUR, Nadir ve Erol DEMİR (2002) "Beyond cheap labour: Trade Unions and Development in the Turkish Metal Industry", The Sociological Review, Vol.: 50, No: 1, pp. 23-47.
  • NICHOLS, Theo, SUĞUR, Nadir ve Erol DEMİR (2002) "Globalised Management and Local Labour: The Case of the White-Goods Industry in Turkey", Industrial Relations Journal, Vol.:33, No: 1, pp. 68-85.
  • ÖNGEN, Tülin (1996) Prometheus'un Sönmeyen Ateşi, Alan Yayıncılık, Istanbul.
  • ÖZBAY, Ferhunde (1995) "Kadınların Ev İçi ve Ev Dışı Uğraşlarındaki Değişme", iç. 1980'ler Türkiye'sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, (der. Şirin Tekeli), İletişim Yayınları İstanbul, s. 129-159.
  • ÖZGEN, Neşe (1998) Küreselleşme Ve Esnek Üretim:KaIkınmada Yeni Model Arayışları, İzmir, (Yayımlanmamış Doçentlik Tezi).
  • PIORE, Michael J. ve Charles F. SABEL (1984) The Second Industrial Divide: Possibilities For Prosperity, NewYork: Basic Books.
  • PUTNAM, Robert (1993) Making Democracy Work, Princeton: Princeton University Press.
  • SCHMITZ, Hubert (1990) "Small Firms and Flexible Specialisation in Developing Countries", Labour and Society, Vol.: 15, No: 3, pp. 257-285.
  • SENNETT, Richard (1998) The Corrosion of Character: The Personal Consequences of Work in the New Capitalism, New York: Norton.
  • SENNETT, Richard (2000) "Cities Without Care or Connection", New Statesman, June 5.
  • SUĞUR, Nadir (1995) Small Firms in Developing Economy: A Social and Economic Case Study of the OSTIM Industrial Estate at Ankara, Turkey, Universry of Bristol (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
  • TAPLIN, Ian (1995) "Flexible Production, Rigid Jobs: Lessons From The Clothing Industry". Work and Occupations, Vol.: 22, No: 4, pp. 412-438.
  • TATLIDİL, Ercan (1993) Toplum, Eğitim ve Öğretmen: Öğretmen Adayları Üzerinde Yapılan Bir Araştırma, İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları, No: 71.
  • TAYMAZ, Erol (1995) "Üretim Sürecinde Değişim ve İşgücü", TMMOB Değişim Sürecinde Sanayi Sempozyumu 23-4 Aralık 1994, Ankara: MKE Vakıf Matbaası, s. 62-71.
  • TRIGILIA, Carlo (2001) "Social Capital And Local Development", European Journal of Social Theory, Vol.: 4, No: 4, pp. 427-442.
  • YENTÜRK, Nurhan (1993) "Post-Fordist Gelişmeler ve Dünya İktisadi İşbölümünün Geleceği", Toplum ve Bilim, 56-61, s. 42-57.
  • YENTÜRK, Nurhan ve Lale DURUÎZ (1993) Facing The Challenge, İstanbul: Ayhan Matbaası.
  • ZEITLIN, Jonathan (1992) "Reconfiguration of the market and the use of computerised technology", iç. Computer Aided Manufacturing And Women's Employment, (der. S. Mitter), London: Springer-Verlag. pp. 97-106.
Sosyoloji Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 2148-9947
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2010
  • Yayıncı: Sosyoloji Derneği
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Toplam Kalite Yönteminde Katılım ve Kalite Çemberleri: Eleştirel Bir Değerlendirme

Özlem Irmak BALKIZ

Esnek Üretimin Sosyal ve Kültürel Belirleyenleri: Mersin ve Adana Yöresi'ndeki Konfeksiyon KOBİ'leri Üzerine Bir Değerlendirme

NALAN YETİM

Tüketicilerin Ankara'daki Üç Hipermarketi Tercih Etme Nedenleri

ABDÜLKADİR ZORLU

Doğu Anadolu'da İnsan Kaynaklarının Niteliksel Geliştirilmesi Kapsamında Kadının Eğitim Düzeyinin Yükseltilmesi ve Bilinçlendirilmesi

Sosyoloji Derneği

Sosyal Araştırmada Teorinin Rolü

Talcott PARSONS

Elit Teorisi Işığında Günümüz Türk Toplumunun Genel Bir Değerlendirmesi

D. Ali ARSLAN