DIŞARIDA YEMEK: ESKİŞEHİR'DE YENİ ORTA SINIFIN FAST-FOOD YEME-İÇME ÖRÜNTÜLERİ

Dışarıda yemek olgusu endüstrileşme ve kentleşme süreçleri ile yakından ilişkilidir. Bu nedenle sosyolojik bir olgu olarak dışarıda yemek yeme, gıda ve beslenme sosyolojisi çalışma alanı içerisinde değerlendirilmelidir. Türkiye'de dışarıda yemek son birkaç on yılda giderek artan oranda rağbet edilen bir tüketim alanıdır. Dışarıda yemek günümüz kentlerinde özellikle alışveriş merkezlerinde konuşlanan fast food zincirlerinin ve yerel ayaküstü yemek zincirlerinde gerçekleşmektedir. Bu makale esas olarak Eskişehir'de yeni orta sınıfın dışarıda yemek seçeneklerinden biri olan fast food zincirlerine odaklanmıştır. Nitel bir çalışma kapsamında 23 görüşmeci ile yarı-yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Yeni orta sınıf sağlıklı beslenme, beden formu kaygıları nedeniyle fast food tüketimini nadiren gerçekleştirmektedir. Tüketim genellikle zorunluluk ve çocukların isteği ile sınırlı düzeydedir.

EATING OUT: NEW MIDDLE CLASS' EATING-DRINKING PATTERNS IN ESKİŞEHİR

Eating out phenomenon is related with industrialization and urbanization processes. Therefore, eating out as a sociological phenomenon should be evaluated within the sociology of food and nutrition field of study. In the last decades eating out is at a premium consumption sphere in Turkey. In today's cities, people mostly prefer eating out in local and global fast food restaurant chains located in shopping malls. This article particularly focuses on one of the new middle class' eating out choices, which is fast food chains, in Eskişehir. As part of a qualitative research, 23 respondents were interviewed which was semi-structured. New middle class seldomly consumes fast food due to nutrition and body form concerns. Fast food consumption is limited with necessities and children's desire of eating fast food.

___

Ahıska M. ve Yenal, Z. (2006). Aradığınız Kişiye Şu An Ulaşılamıyor?: Türkiye'de Hayat Tarzı Temsilleri 1980-2005. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi.

Akbay, C., Tiryaki, G. Y., Gül, A. (2007). Consumer characteristics influencing fast food consumption in Turkey. Food Control, Vol 18, 904-913.

Bali, R. N. (2004). Tarz-ı Hayat'tan Life Style'a: Yeni Seçkinler, Yeni Mekânlar, Yeni Yaşamlar. 6. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.

Beardsworth, A. ve Keil, T. (2012). Yemek Sosyolojisi: Yemek ve Toplum Çalışmasına Davet. A. Dede (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.

Boudan, C. (2006). Mutfak Savaşı-Damak Zevkinin Jeopolitiği. Y. Avunç (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Bourdieu, P. (2006 [1994]). Pratik Nedenler: Eylem Kuramı Üzerine. 2. Baskı. Hülya Uğur Tanrıöver (Çev.). İstanbul: Hil Yayın.

Bourdieu, P. (2010 [1984]).Distinction: A Social Critique Of The Judgement Of Taste. Richard Nice (Çev.). Oxon: Routledge.

Bugge, A. B. ve Lavik, R. (2010). Eating Out: Multifaceted Activity on Contemporary Norway. Food, Culture and Society. Vol. 13: 2.

Chase, H. (2003). Meyhane mi McDonalds mı? İstanbul'da Ayak Üstü Yemeğin Evrimi. Ortadoğu Mutfak Kültürleri içinde, Sami Zubaida ve Richard Tapper (Ed.). Ülkün Tansel (Çev.). 2. Baskı. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Doğantan, E., Geyik, S. ve Emir, O. (2013). Pino Hamburger. Dünden Bugüne Eskişehir'deki 14 İşletmenin Öyküsü içinde. N. Kozak (Ed.). Eskişehir: Eskişehir Tepebaşı Belediyesi.

Emiroğlu, K. (2013). Gündelik Hayatımızın Tarihi. 6. Basım. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.

Grefe, C. (1994). Hamburger Çağı. Ogün Duman (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.

Koç, M. (2013). Küresel Gıda Düzeni. Ankara: NotaBene Yayınları.

Lake, E. S.ve Oh, M. (2007). The Sociology Of Food And Eating. 21st Century Sociology: A Reference Handbook içinde C. D. Bryant ve D. L. Peck (Ed.). Sage Publications.

Özdemir, B. (2010). Dışarıda Emek Olgusu: Kuramsal Bir Model Önerisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi. Cilt 21, Sayı 2, Güz, ss. 218-232.

Özfer Özçelik, A., Sariye Akan, L. ve Sürücüoğlu, M. (2007). An Evaluation Of Fast-Food Preferences According to Gender. Humanity & Social Sciences Journal. 2 (1), 43-50.

Pişkin, H. N. (2011). Fast Food Kargaşası Üzerine Bir Değerlendirme: Bir Gün Gelecek Herkes Hamburger Mi Yiyecek?. Sosyologca. Sayı 2, 233-241.

Poulantzas, N. (1973). On Social Classes. New Left Review. I/78, March-April 1973. ss. 27-54.

Poulantzas, N. (2008 [1977]). The New Petty Bourgeoisie. The Poulantzas Reader: Marxism, Law and The State içinde. James Martin (Ed.). London: Verso.

Ritzer, G. (1998). Toplumun McDonaldlaştırılması: Çağdaş Toplum Yaşamının Değişen Karakteri Üzerine Bir İnceleme. Ş. S. Kaya (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Ritzer, G. (2011). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek: Tüketim Araçlarının Devrimcileştirilmesi. Ş. S. Kaya (Çev.). 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Schlosser, E. (2004). Hamburger Cumhuriyeti: Amerikan Fast Food Kültürünün Karanlık Yüzü. H. Doğan (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.

Scholliers, P. (2008). Yenilik Ve Gelenek: Gastronominin Önündeki Yeni Ufuk. Yemek: Damak Tadının Tarihi içinde. Haz. P. Freedman. N. Elhüseyni (Çev.). İstanbul: Oğlak Yayıncılık.

Shore, E. (2008). Dışarıda Yemek: Restoranın Gelişimi. Yemek: Damak Tadının Tarihi içinde. Haz. P. Freedman. N. Elhüseyni (Çev.). İstanbul: Oğlak Yayıncılık.

Spang, R. L. (2007). Restoranın İcadı: Paris ve Gastronomi Kültürü. B. S. Şener (Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.

Swartz, D. (2011). Kültür ve İktidar: Pierre Bourdieu'nün Sosyolojisi. Elçin Gen (Çev.). İstanbul:İletişim Yayınları.

Urry, J. (2009). Turist Bakışı. E. Tataroğlu ve İ. Yıldız (Çev.). Ankara: Bilgesu Yayıncılık. Warde, A.ve Martens, L. (2003). Eating Out: Social Differentiation, Consumption and Pleasure. Cambridge: Cambridge University Press.

Yenal, Z. (2003). İstanbul'da 'Yemek Kültürü' ve Gölgede Bıraktıkları. İstanbul Dergisi. Sayı: 47, 98- 101.

Yenal, Z. N. (2013). Tarım ve Gıda Üretiminin Yeniden Yapılanması ve Uluslararasılaşması. Bildiğimiz Tarımın Sonu: Küresel İktidar ve Köylülük içinde. İstanbul: İletişim Yayınları, 103-136.

Yıldırım, F. ve Çengel, Ö. (2013). Hızlı Gıda Tüketimi ve Tüketicilerin Değerleri ve Yaşam Tarzlarının Ilişkisi Üzerine Bir Araştırma. Online Academic Journal of Information Technology. 2013 Kış, Cilt: 4, Sayı: 11, 1-14.