Türk Cumhuriyetleri’nde CO² Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Nedensellik Analizi

Bu çalışmada Türk Cumhuriyetleri’nden Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan’da CO² emisyonu ve ekonomik büyüme ilişkisi 1992-2014 dönemi verileri ile araştırılmaktadır. Karbon emisyonu olarak ülkelerin kişi başı karbon emisyon oranları, gaz ve akaryakıt tüketiminden kaynaklanan karbon emisyon verileri kullanılmıştır. Yatay kesit bağımlılık ve homojenlik testi sonuçlarına göre durağanlık için ikinci kuşak panel birim kök testleri tercih edilirken Panelin parametrelerinin heterojen yapıda olmasından dolayı Dumitrescu ve Hurlin(2012) panel nedensellik testi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre söz konusu ülkelerde CO² emisyonu ve ekonomik büyüme arasında karşılıklı bir nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca gaz ve akaryakıt gibi enerji tüketiminden kaynaklanan karbon emisyonlarından ekonomik büyümeye doğru bir nedensellik ilişkisi de tespit edilmiştir.

Relationship between CO² Emission and Economic Growth in Turkic Countries: A Panel Causality Analysis

In this study, relationship between CO² emissions and economic growth in Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan and Uzbekistan has been investigated with the data of 1992-2014 period. CO² emissions by metric tons per capita, CO² emissions from liquid fuel consumption and CO² emissions from gaseous fuel consumption are used as the data of CO² emissions. According to results of the cross-section dependency and homogeneity test, Dumitrescu and Hurlin (2012) test is prefered for causality analysis while second generation unitroot tests are prefered for stationary analysis. According to the results, it has been found that there is a reciprocal causality relationship between the emission of CO² and economic growth in the countries. In addition, a causality relationship running from CO² emissions from gas and liquid consumption to economic growth is found.

___

  • Akbulut-Bekar, S. (2018), “The Relationship between CO 2 Emission and Economic Growth in Turkey: 1977-2014”, International Journal of Economic and Administrative Studies, 11(21), 193-206.
  • Al-Mulali, U. (2011), “Oil Consumption, CO 2 Emission and Economic Growth in MENA Countries”, Energy, 36(10), 6165-6171.
  • Arı, A. & F. Zeren (2014), “CO 2 Emisyonu ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Analizi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, C.B.Ü. İ.İ.B.F. 18(2), 37-46.
  • Artan, S. & P. Hayaloğlu & B. Seyhan (2015), “Türkye’de Çevre Kirliliği, Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(1), 308-325.
  • Asafu-Adjaye, J. (2008), “Environmental Quality and Economic Growth: The Case of Pacific Island Countries”, South Pacific Studies, 29(1), 43-62.
  • Ayadi, F.S. (2013), “An Empirical Investigation of Environmental Kuznets Curve in Nigeria”, içinde: International and Interdisciplinary Studies in Green Computing, IGI Global, 302310.
  • Azomahou, T. & N. Van Phu & F. Laisney (2001), Economic Growth and CO 2 Emissions: A Nonparametric Approach (No. UCL-Université Catholique de Louvain), Universite catholique de Louvain.
  • Bengochea-Morancho, A. & F. Higon-Tamarit & I. Martínez-Zarzoso (2001), “Economic Growth and CO 2 Emissions in the European Union”, Environmental and Resource Economics, 19(2), 165-172.
  • Breusch, T.S. & A.R. Pagan (1980), “The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification in Econometrics”, The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
  • Dam, M.M. & E. Karakaya & Ş. Bulut (2014), “Çevresel Kuznets Eğrisi ve Türkye: Ampirik Bir Analiz”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Eyi Özel Sayısı, 85-96.
  • DEK-TMK Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi (2013), Enerji Raporu, , 10.02.2018.
  • Dumitrescu, E.I. & C. Hurlin (2012), “Testing for Granger Non-Causality in Heterogeneous Panels”, Economic Modelling, 29(4), 1450-1460.
  • Genç, M.C. & D. Tandoğan (2015), “The Impacts of CO 2 Emissions and Renewable Energy Comsuption on Economic Growth in Turkey: An ARDL Cointegration Approach”, Proceedings of the Fifth International Conference Management, Engineering, Planning & Economics, Mykonos Island, Greece.
  • Gündüz, H.İ. (2014), “Çevre Kirliliği ile Gelir Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Panel Eşbütünleşme Analizi ve Hata Düzeltme Modeli”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36(1), 409-423.
  • Im, K.S. & M.H. Pesaran & Y. Shin (2003), “Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels”, Journal of Econometrics, 115(1), 53-74.
  • Lotfalipour, M.R. & M.A. Falahi & M. Ashena (2010), “Economic Growth, CO 2 Emissions, and Fossil Fuels Consumption in Iran”, Energy, 35(12), 5115-5120.
  • Narayan, P.K. & S. Narayan (2010), “Carbon Dioxide Emissions and Economic Growth: Panel Data Evidence from Developing Countries”, Energy Policy, 38(1), 661-666.
  • Odhiambo, N.M. (2017), “CO 2 Emissions and Economic Growth in Sub-Saharan African Countries: A Panel Data Analysis”, International Area Studies Review, 20(3), 264-272.
  • Pata, U.K. & H. Terzi (2016), “The Relationship between Aggregated-Disaggregated Energy Consumption and Economic Growth in Turkey”, Business and Economics Research Journal, 7(4), 1-15.
  • Pesaran, M.H. (2004), General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels, University of Cambridge, Faculty of Economics, Cambridge WP.
  • Saatçi, M. & Y. Dumrul (2011), “Çevre Kirliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Çevresel Kuznets Eğrisi’nin Türk Ekonomisi İçin Yapısal Kırılmalı Eş-Bütünleşme Yöntemiyle Tahmini”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (37), 65-86.
  • Stern, D.I. (2004), “The Rise and Fall of The Environmental Kuznets Curve”, World Development, 32(8), 1419-1439.
  • Swamy, P.A. (1970), “Efficient Inference in A Random Coefficient Regression Model”, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 38(2), 311-323.
  • Tatoğlu, F.Y. (2013), Panel Veri Ekonometrisi, Beta Yayıncılık, İstanbul.
  • Tatoğlu, F.Y. (2017), Panel Zaman Serileri Analizi, Beta Yayıncılık, İstanbul.
  • Tunay, K.B. (2017), “Yükselen Ekonomilerde Makro Ekonomik Dengesizliklerin Etkileşimi: Türk Cumhuriyetleri Örneği”, Bilig, 83, 171-199.
  • Vidyarthi, H. (2013), “Energy Consumption, Carbon Emissions and Economic Growth in India”, World Journal of Science, Technology and Sustainable Development, 10(4), 278-287.
  • Wang, S.S. & D.Q. Zhou & P. Zhou & Q.W. Wang (2011), “CO 2 Emissions, Energy Consumption and Economic Growth in China: A Panel Data Analysis”, Energy Policy, 39(9), 48704875.
  • Zakir Saadullah Khan, M. (2013), “Causality between Economic Growth, Energy Consumption and Green House Gas Emissions in Bangladesh: A Toda-Yamamoto Approach”, Journal of Academic Research in Economics, 5(2), 245-257.