Geri Çağırma Mekanizması: Uluslararası Örneklerden Türkiye’ye Çıkarımlar

Yerel yöneticilerin ve kamu görevlilerinin denetimi ile hesap verebilir, katılımcı ve şeffaf bir yönetim için vatandaşların kamu yönetiminde daha etkin olmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Bu bağlamda dünya genelinde seçmen denetiminin daha etkin olması ve seçmen denetiminin seçimler dışındaki çeşitli mekanizmalarla temini noktasında da arayışlar sürmektedir. Seçilmiş görevlileri, seçmenlere bağlayan ve vatandaşların ihtiyaçlarına cevap vermeyen/veremeyen seçilmişlere olan kızgınlık ve kırgınlıkların demokrasi ortamında düzeltilebilmesine yardımcı olan “geri çağırma (recall) mekanizması” bugün birçok ülkede uygulama alanı bulmaktadır. Geri çağırma, yaptıkları iş ve işlemlerden memnun olmayan ya da seçim sürecinde verdikleri sözleri yerine getirmeyen kamu görevlilerinin, seçilmiş yetkililerin ve /veya organların belirli orandaki vatandaş tarafından olağan görev süreleri dolmadan görevden alınmalarını sağlayan bir mekanizma olarak demokrasinin kusurlarını örtmede ve halkın katılımını sağlamada önemli bir araç olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada geri çağırma hakkı ile ilgili teorik bilgilere yer verildikten sonra dünyanın farklı ülkelerindeki geri çağırma mekanizmasının düzenlenme biçimleri, uygulanma usulleri ve siyasal sistem üzerinde yarattığı etki ve sonuçlar irdelenmektedir. Bunun yanında Türk Siyasi Hayatında tartışılmaya başlayan geri çağırma mekanizmasının Onuncu kalkınma Planında ve Köy Kanun Tasarısındaki yeri ve Türkiye’de uygulanabilirliği tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Geri Çağırma, Yerel Yönetimler, Katılım, Demokrasi, Kamu Yönetimi

Recall Mechanism: Implications of International Representative to Turkey

Efforts are underway to ensure that citizens are more active in public administration for accountable, participatory and transparent management through the supervision of local authorities and public officials. The recall mechanism, which connects elected officials to voters and helps neutralize anger and resentment to elected officials who do not respond to the needs of citizens, is found in many countries today. Recall is used as an important tool for covering the flaws of democracy and ensuring public participation as a mechanism that ensures that public officials, elected officials and/or bodies who are dissatisfied with their work or do not fulfill the promises made during the election process are dismissed by a certain percentage of citizens before their normal term of office expires. In this study, after giving the theoretical information about the right of recall, recall practices in different countries of the world will be examined. Besides Turkic tenth place in the political life and Rural Development Plan Draft Law on the recall mechanism began to be discussed will be examined and applicability in Turkey will be discussed.

Keywords:

Recall, Local Governments, Participation, Democracy, Public Administration,

PDF

___

Alarcón, P., García-Espín, P., Welp, Y. ve Font, J. (2018), Influencing politics with signatures? Models and experiences of local citizens’ initiative, Barcelona: OIDP.
Altan, Y., Kerman, U. ve Aktel, M. (2010). “Köy Kanunu Tasarı Taslağı Üzerine Bir Değerlendirme”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 56-65.
Andreu, C., M., J., Jamettı, M. ve Karakamısheva-Jovanovska, T. (2019), Report on The Recall Of Mayors And Local Elected Representatıves, Östrasbourg: European Commıssıon For Democracy Through Law (Venıce Commıssıon), Opinionno. 910/ 2017cdl-Ad.
Aslan, A., M. (2018), Geri Çağırma Mekanizması ve Türkiye’de Yerel Yönetimler Üzerinde Uygulanabilirliği: Niğde Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Bird F. L. ve Frances M. R. (1930), The Recall of Public Officers: A Study of the Operation of the Recall in California, New York: The MacMillan Company
Bollotpedia (2019), Recall (political), , 09.10.2019.
Butković, H. (2017), “The Rise of Direct Democracy in Croatia: Balancing or Challenging Parliamentary Representation?”, CIRR, XXIII (77), 39-80.
Caistor, N. (2013), Peru: Lıma’s Mayor Survıves Recall Referendum, https://lab.org.uk/peru-limas-mayor-survives-recall-referendum/, 25.09.2019.
Camacho, A., L. (2018), Testing Selectorate Theory: Local Government Recall Elections and Political Survival Strategies in Peru, Chicago: NORC Workıng Paper Serıes, NORC at the University of Chicago.
Choi, J-W, Choe, C. S. ve Kim, J. (2013), Local government and public administration in Korea, Local Government Officials Development Institute (LOGODI): Korea, 1-168.
Coleman Charley (2010), Recall Elections Parliament and Constitution Centre, House of Commons Library, , 17.11.2019.
Cronin, Thomas E. (1989), Direct Democracy: The Politics of Initiative, Referendum, and Recall, Massachusetts: Harvard University Press.
Çelik, A. (2005), “Halk Oylamasıyla Belediye Başkanları Görevden Alınabilir mi?”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, XX (1), 145-159.
Demir, O. (2008), Yerel Siyasette Katılımcılık ve Kalkınma (Türkiye’de Yerel Gündem 21 Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Denge ve Denetleme Ağı (2019). Şeffaf, Katılımcı ve Hesap Verebilir Yerel Yönetim için Ölçütler. http://www.birarada.org/upload/Node/27582/files/2019_02_DDA_Yerel_Yonetimler_Olcut_Metni.pdf, 18.09.2019.
Erdoğan, O. (2019), Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yerel Yönetimler, Ankara: Sage Yayınları.
Erol, G. (2019), “Avrupa Ülkelerinde Geri Çağırma”, TBB Dergisi, 141, 43-100.
Ferreyros, M. ve Pantoja, E. (2017). Local Government Fragmentation in Peru The Challenges for Land Governance and Territorial Planning, World Bank Conference On Land And Poverty” The World Bank -Washington DC, March 20-24.
Gündüzöz, İ. (2010), “Geri Çağırma Mekanizması ve Mahalli İdareler”, Türk İdare Dergisi, 468, 49-61.
Göz, B. (2018), Referandum ile Demokratik Katılım Tartışmasında Türkiye’de Ak Parti Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
Gözler, K. (2013), Kısa Anayasa Hukuku, Bursa: Ekin Yayınevi.
Hermanns, H. (2013). The Reorganisation of Local Administration in South Korea: The Debate on Democracy and Efficiency in Local Governanc. , 11.11.2019.
Henderson, W. ve Witherell, J. (2016), Recall: Peru, , 15.11.2019.
Hudson, A. R. (1992), Peru: A Country Study, Washington: GPO for the Library of Congress. International Institute for Democracy and Electoral Aistance (IDEA) (2008), Direct Democracy: The International IDEA Handbook, Stockholm: International IDEA.
Jovanovska, K., T. (2019). Why Fear of Recall for Elected Officials? http://pf.ukim.edu.mk/wp-content/uploads/2019/07/2.-Tanja-Karakamisheva-Jovanovska.pdf<, 26.11.2019.
Kızılboğa, R. (2011), “Köy İdaresine Yönelik Kanun Tasarısı’ndaki Düzenlemeler”, Öneri, 9(35), 183-197.
Koprić, I., R. Manojlović ve P. Đurman (2016), Local democracy development in Croatia: From experimental self-management to weak local democracy, Rad pripremljen za opću godišnju konferenciju ECPR u Pragu, 7.-10, Rujna.
Korea (2017), Local Government, http://www.korea.net/Government/Constitution-and-Government/Local-Governments, 01.12.2019. , 08.12.2019.
Law on Local and Regional Self-Government (2001), https://www.legislationline.org/documents/id/5864, 10.12.2019.
Lijpart, Arend. (1996), Çağdaş Demokrasiler: Yirmi bir Ülkede Çoğunlukçu ve Oydaşmacı Yönetim Örüntüleri, Ankara: Yetkin Yayınları.
Local Government Code Of The Phılıppınes (1991), Chan Robles Vırtual Law Lıbrary. Book I, http://www.chanrobles.com/localgov1.htm#the%20local%20government%20code%20of%20the%20phılıppınes, 08.12.2019.
Lope-Ricci, J. ve Bravo, W., E. (2004), Planeamiento y el presupuesto participativo regional 2003-2004: Enfoque de desarrollo, prioridades de inversión y roles de los ‘Agentes participantes”, Cuadernos Descentralistas, N. 11.
Oak, V. (2019), Right to Recall in India: A Step in Right Direction, , 11.12.2019.
OECD (2016), Korea Country Report, , 11.12.2019.
Onuncu Kalkınma Planı Yerel Yönetimler İhtisas Raporu (2014), Yerel Yönetimler, Ankara: Kalkınma Bakanlığı.
Oran, H. (2012), Lefkoşa Belediyesi ve Recall, Kıbrıs Postası Gazetesi: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti.
Panoramas (2017), Recall Referendums in Peru: A Political Weapon for Bad Losers, http://www.panoramas.pitt.edu/news-and-politics/recall-referendums-peru-political-weapon-bad-losers, 12.09.2019.
Pantigoso, P. ve Silveria, V. (2016), Guia de Negocios e İnversion en el Peru, Peru: Ministerio de Relaciones Exteriores.
Park, C. (2006), “Local Governance and Community Power in South Korea”, Korea Journal, 46(4), 1–24.
Rosen, N. (2012). Cıtızens Deserve To Know Who IsFundıng Recall Campaıgns In Peru,
Qvortrup M.(2005), Direct Democracy: A Comprative Study of the Theory and Practice of Government by the People, 2.baskı, Manchester and New York: Manchester University Press.
Sadioğlu, U. (2018), Türkiye’de Orta Düzey Yönetişim: Yumuşak Bölgeselleşmeden Sert Bölgeselleşmeye mi, Kentsel Politikalar içinde, Ayşegül Mengi ve Deniz İşçioğlu (der.), Ankara: Palme Yayıncılık.
Serdült, U. (2015), “The history of a dormant institution: Legal norms and the practice of recall in Switzerland”, Journal of Representative Democracy, 51(2), 161-172.
Sobacı, Z., M. ve Köseoğlu, Ö. (2016), Başkanlık Sistemlerinde Yerel Yönetimler: ABD, Brezilya, Şili, Endonezya ve Güney Kore, İstanbul: Seta Yayınları.
Twomey, A. (2011), The Recall and Citizens’ Initiated Elections Options for New South Wales, Sydney: Constitutional Reform Unit Sydney Law School Report No: 1.
Welp, Y. (2018), Recall referendum around the world: origins, institutional designs and current de-bates, in Morel, L and Qvortrup, M (eds ): The Routledge Handbook to Referendums and Direct Democracy, Abingdon, New York: Routledge.
Welp, Y. (2015), Recall referendums in Peruvian municipalities: A political weapon for bad losers or an instrument of accountability? Democartizion, , 15.09.2019.
Wollmann, H. (2002), Recent Democractic and Administrative Reforms in Germany’s Local Government: Persistence and Change, Janice Caulfield ve Helge O. Larsen (Ed.), Local Government at the Millennium, Leske+Budrich, Opladen, s. 63-89.
Zimmerman, J. F. (1962), State and Local Government, New York: Barnes-Noble, Inc.