Öznur ÖZDEMİR, Mücahit ÖZDEMİR, Furkan BEŞEL

VAKIFTAN HAYIR DÜKKANINA: İNGİLTERE’DEKİ “CHARITY SHOP” KURUMU ÜZERİNDEN TÜRKİYE’DEKİ YARDIM KURULUŞLARI İÇİN BİR MODEL ÖNERİSİ

En genel anlamıyla Charity Shop (Hayır Dükkânı), bağışlanan ürünlerin satılıp nakde dönüştürüldüğü dükkân olarak tanımlanabilir. Son yıllarda daha fazla profesyonelleşme görülmesine rağmen bu dükkânlar hâlâ büyük ölçüde gönüllü çalışanlara bağlıdır. Birleşik Krallık’ta tarihi 19. Yüzyılın sonlarına kadar uzansa da bugünkü şekliyle ilk hayır dükkânı 1947’de Oxfam adıyla Oxford’da açılmıştır. Bugün Birleşik Krallık ve Güney İrlanda’daki hayır dükkânlarının sayısı 11 bin civarındadır ve hayır dükkânları Amerika, Kanada ve Avustralya’da da ana caddelerin önemli bir unsuru ve perakendecisidir. Hayır dükkânlarının dar gelirli sınıfa ucuz ürün temini, nakdî kazanç ile ana kuruma yardımda bulunmak, kıyafet ve ev eşyası gibi ürünlerin geri dönüşümünü sağlamak, bağlı olduğu yardım kuruluşunun toplumdaki farkındalığını artırmak ve insanlara sosyal bir ortam sağlamak gibi birçok fonksiyonu vardır. Modern çağda insanların ihtiyaçları ve istekleri göz önünde tutularak Türkiye toplumu yakından incelendiğinde, böyle bir kurumun gerekliliği anlaşılabilecektir. Çünkü herkesin çevresinden de görebileceği üzere ihtiyaç fazlası birçok eşya satın alınmakta ve bunların yeniden geri dönüşümünün, ekonomiye kazandırılmasının, ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmasının nasıl olacağına ilişkin düşünceler, projeler geliştirilmeye çalışılmaktadır. Ülkemizde de son dönemde devletin en üst seviyesi tarafından da ciddi şekilde desteklenen ‘sıfır atık’ projesi de bu durumun göstergesidir. Bu sebeple, çalışmanın amacı İngiltere’deki “Charity Shop” tecrübesi üzerinden Türkiye toplumunda eşyaların yeniden ekonomiye ayni ve nakdi olarak dönüşümünün yapılması için uygulanabilir bir model sunulmasıdır. Çalışmada kullanılan metodolojik yaklaşım İngiltere’deki hayır dükkânlarının incelenmesi ve gözlemlenmesi ile Türkiye’de veya İngiltere’de yaşayan Türklerin böyle bir kuruma bakış açılarını değerlendiren bir anket çalışmasından oluşan karma bir metottur. Araştırma sonucunda anket katılımcılarının algısı ve yanıtları doğrultusunda geliştirilen model sunulmuş ve modelin muhtemel çıktıları detaylı şekilde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

ikinci el, yardım kuruluşu, sosyal işletmecilik, bağış, hayır dükkânı

A SOCIAL BUSINESS PROPOSAL FOR RELIEF ORGANISATIONS IN TURKEY BY MODELING CHARITY SHOP INSTITUTIONS IN ENGLAND

In the most general sense, a Charity Shop can be defined as a shop in which the donated goods are sold to make a profit. Albeit the increasing professionalization in the sector in the last few decades, the shops are still mostly based on voluntary staff. In the UK, the history of charity shopping goes back to the late 19th century; but in today’s context, the first charity shop was opened in 1947 in Oxford called Oxfam. Today the number of Charity Shops is around 10,500 in the UK and Ireland. Moreover, Charity shops are now noteworthy occupiers and retailers of the high streets in the USA, Canada, and Australia. Charity shops have a number of functions, such as providing cheap goods to the lower classes, supporting their parent charity by raising cash profit, recycling unwanted clothing and other household items, raising awareness of the charitable cause and providing people a social network. With a closer look at the society in Turkey in term of people’s needs and wants in modern times, it can be easily seen that there is an important necessity for such an institution. Hence, the aim of this paper is to offer a practical model for Turkish society by investigating the charity shop experience in England. The methodological approach taken in this study is a mixed methodology based on the investigation and observation of charity shops in England and a survey to evaluate Turkish people’s reaction, who lives in Turkey or England, to such an institution. As a conclusion of the study, the model, which has been developed with reference to the participants’ answers and understanding in the survey, was presented and possible outcomes of the model were discussed in detail.

Keywords:

Charity Shops, relief organisations, social business, donation, second-hand,

PDF

___

Alexander, A., Cryer, D. ve Wood, S. (2008). Location planning in charity retailing. International Journal of Retail & Distribution Management, 36(7), 536–550. doi:10.1108/09590550810880570
Bhattacherjee, A. (2012). Social Science Research: principles, methods, and practices. Textbooks Collection (C. 3). doi:10.1186/1478-4505-9-2
Broadbridge, A. ve Horne, S. (1994). Who volunteers for charity retailing and why. The Service Industries Journal, 14(4), 421–437. doi:10.1080/02642069400000049
Broadbridge, A. ve Horne, S. (1996). Volunteers in charity retailing: Recruitment and training. Nonprofit Management & Leadership, 6(3), 255–270. doi:10.1002/nml.4130060305
Broadbridge, A. ve Parsons, E. (2003). UK charity retailing: Managing in a newly professionalised sector. Journal of Marketing Management, 19(7–8), 729–748. doi:10.1362/026725703322498082
Broadbridge, A. ve Parsons, E. (2005). Gender and career choice: Experiences of UK charity retail managers. Career Development International, 10(2), 80–97. doi:10.1108/13620430510588293
Charity Retail Assocciation (erişim: 02 Kasım 2018), link: https://www.charityretail.org.uk/charity-shops/.
Chattoe, E. (2000). Charity shops as second-hand markets. International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 5(2), 153–160. doi:10.1002/nvsm.107
Croft, N. (2003). Product quality strategy in charity retail: a case study. International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 8(1), 89–98. doi:10.1002/nvsm.203
Hibbert, S. A., Horne, S. ve Tagg, S. (2005). Charity retailers in competition for merchandise: Examining how consumers dispose of used goods. Journal of Business Research, 58(6), 819–828. doi:10.1016/j.jbusres.2003.09.011
Horne, S. (1998). Charity shops in the UK. International Journal of Retail & Distribution Management, 26(4), 155–161. doi:10.1108/09590559810214921
Horne, S. (2000). The charity shop: Purpose and change. International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 5(2), 113–124. doi:10.1002/nvsm.104
Horne, S. ve Broadbridge, A. (1995). Charity shops : A classification by merchandise mix, 23(7), 17–23.
Horne, S. ve Maddrell, A. (2004). Charity Shops: Retailing, Consumption and Society. http://books.google.com/books?id=JOiXlxUGm_kC&dq=ethical+shopping+thrift+stores&lr=&source=gbs_navlinks_s adresinden erişildi.
Parsons, E. (2000). New goods, old records and second-hand suits: Charity shopping in South-West England. International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 5(2), 141–151. doi:10.1002/nvsm.106
Parsons, E. (2002). Charity retail: past, present and future. International Journal of Retail & Distribution Management, 30(12), 586–594. doi:10.1108/09590550210453066
Parsons, E. (2004a). Charity shop managers in the UK: Becoming more professional? Journal of Retailing and Consumer Services, 11(5), 259–268. doi:10.1016/S0969-6989(03)00052-3
Parsons, E. (2004b). Charity retailing in the UK: A typology. Journal of Retailing and Consumer Services, 11(1), 31–40. doi:10.1016/S0969-6989(03)00039-0
Parsons, E. ve Broadbridge, A. (2006). Job motivation and satisfaction: Unpacking the key factors for charity shop managers. Journal of Retailing and Consumer Services, 13(2), 121–131. doi:10.1016/j.jretconser.2005.08.013
Whithear, R. (1999). Charity shop volunteers: a case for “tender loving care”. International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 4(2), 107–120. doi:10.1002/nvsm.62