120153

KENTSEL KAMUSAL AÇIK MEKÂNLARIN ENGELLİLER TARAFINDAN KULLANIMININ ANKARA, ÇANKAYA ÖRNEĞİNDE İRDELENMESİ

Kentleşmenin bir gereği olan ortak kullanım alanlarının toplumdaki tüm bireylerin kullanımına eşit ölçüde erişilebilir olması gerekliliği ve bu yönde mekâna aktarılan veya aktarılmaya çalışılan uygulamaların yetersizliği, kentteki yoğun kullanımların olduğu alanlarda daha fazla ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda çalışmada önemli mekânların ve yoğun olarak kullanılan kamusal alanların bulunduğu noktalar üzerinde, engellilere yönelik düzenlemelerin önceliğinin daha net vurgulanması yönünde saptamalar ve değerlendirmeler ortaya konmuştur. Çalışmada Ankara ili Çankaya ilçesinde Aydınlar, Emek ve Kızılay mahalleleri örnek alan olarak seçilmiştir. Mahallerde yer alan dikkate değer güzergâhlarda, 2016 ve 2019 yıllarında yapılan görsel saptamalar, yüz yüze yapılan görüşmeler, belirlenen alanların engelli kullanımına yönelik durumları ve belirlenen ölçütlerin puanlanması ışığında uygunluk sırasına göre ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Engelli, , Ankara’da engellilik, erişilebilirlik, kamusal mekân, Dezavantajlı Gruplar

EXAMINATION ON USING OF URBAN PUBLIC OPEN SPACES BY DISABLED PEOPLE IN CASE OF ANKARA, ÇANKAYA

The need for common use areas, which are a requirement of urbanization, to be equally accessible to all individuals in society, and the lack of practices that are transferred or attempted to be transferred to the space in this direction, come to the fore in areas where there are intensive uses in the city. In this context, definitions and evaluations were put forward on the points where important spaces and heavily used public spaces are located in order to emphasize the priority of the regulations for the disabled more clearly. In the study, Aydınlar, Emek and Kızılay neighborhoods were selected as an example area in Çankaya district of Ankara province. Situated in the remarkable routes, visual observations made in 2016 and 2019, meetings, and specified the conditions for use of the designated area of the disabled in the light of the scoring criteria were placed in order of suitability.

Keywords:

Disabled, disability in Ankara, accessibility, public space, Disadvantaged Groups,

PDF

___

Ali, S., Genç, Y. (2010). Sosyal hizmet terimleri (1. b.). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Bekiroğlu, M. S. (2002). Peyzaj düzenlemelerinde özürlülerin kullanımları ile ilgili sorunların saptanması. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi FBE, İstanbul.
Cordan, Ö., Çolak, Ş. (2015). İç ve dış arasında mekânsal ve toplumsal bir karşılaşma durumu olarak “kentsel iç mekân”. Mimarlık Dergisi (384), 14-15.
D'Agostini, A., Francon, M., Gordon, C., Hirsch, B., Iantkow, M., Jackson, E., Clough, D. (2010). Engelsiz tasarım kılavuzu (3. Baskı). (C. Koca, Ed. ve C. Koca, Çev.). İstanbul: Dünya Engelliler Vakfı.
Dostoğlu, N., Şahin, E., Taneli, Y. (Mayıs-Haziran 2009), Evrensel Tasarım: Tanımlar, Hedefler, İlkeler, Erişim Tarihi: 28 Ekim 2020, http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=361&RecID=2062
Erdönmez, M. E., Akı, A. (2005). Açık kamusal kent mekanlarının toplum ilişkilerindeki etkileri. Megaron Dergisi, 1(1), 67-87.
Erkesim, R. (1999). Özürlüye uygun açık alan tasarımı ve kullanımlarının değerlendirilmesi ve İstanbul örneği. ( Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi FBE, İstanbul.
Gökçen, T. (1999). Engelli insanlar için kentsel tasarım. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü FBE, İzmir.
Gündoğdu, H. (2019). Ankara Dikmen Vadisi Parkı, Göksu Parkı ve Can Yücel Parkı örneklerinde parkların erişebilirlik açısından irdelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi FBE , Ankara.
Hacettepe Üniversitesi, Engelliler Araştırma ve Uygulama Merkezi. (2017). İhtiyaç analizi raporu. Erişim Tarihi: 24 Aralık 2018, http://hacettepemeslekirehabilitasyon.org.tr/file/IhtiyacAnaliziRaporu.pdf.
Jackson, J. (1987). Civic culture and public spaces. Glazer, L., Lilla, M. (Ed.).The public face of architecture: Civic Culture and Public Spaces (216). New York: Free Press
Kaplan, H., ve Öztürk, M. (2004). Engelliler, kamu mekanı ve engelsiz tasarım: kamusal iç mekanlarda irdelenmesi için bir çerçeve. Planlama Dergisi, 2, 67-74.
Karaelmas, O. (1998). Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Saray Rehabilitasyon Merkezi dış mekan planlaması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi FBE, Ankara.
Keskin, N. (2011). Engellilere yönelik İzmir ili Bornova ilçesi örneğinde kentsel yeşil alan standartlarının irdelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi FBE, İzmir.
Koca, C. (2010). Engelsiz şehir planlaması bilgilendirme raporu. İstanbul: Dünya Engelliler Vakfı Yayını. Erişim Tarihi: 11 Kasım 2018. http://www.devturkiye.org/Projeler/Engelsiz-Sehir-Planlamasi/Engelsiz-Sehir-Tasarim-Raporu/.
Koç, H. (2001). Erişilebilir-engelsiz yerleşmeler arayışında. Planlama Dergisi (1-2), 50-56.
Lynch, K. (1990). The openness of open space. T. Banerjee ve M. Southworth, (Ed.), City sense and city design (396–412). Cambridge: MIT Pres.
Öztürk, M. (2011). Türkiye'de engelli gerçeği. Serenli, A. (Ed.) İstanbul: Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği Yayınları. 12 Aralık 2018.
Polat, E. (2002). Kentsel yaya mekanlarındaki tüm kullanıcılar için karar-destekli bir tasarım modeli önerisi; Ankara kent merkezi örneklemesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi FBE, Ankara.
T.C. Millî Eğitim Bakanlığı, Aile ve Tüketici Hizmetleri. (2011). Engelli bireyler modülü. Ankara. Erişim Tarihi: 11 Eylül 2018, http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Engelli%20Bireyler.pdf.
Türkiye İstatistik Kurumu. (2002). Türkiye engelliler araştırması. Erişim Tarihi: 15 Nisan 2019, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1017.
Türkiye İstatistik Kurumu. (2010). Engellilerin sorun ve beklentileri araştırması. Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim Tarihi: 10 Aralık 2016. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1017.
Türkiye İstatistik Kurumu. (2011). Nüfus ve konut araştırması. Erişim Tarihi: 28 Kasım 2018, http://www.tuik.gov.tr/HbPrint.do?id=15843.
Türkiye İstatistik Kurumu. (2013). Hayat Tabloları. Erişim Tarihi: 10 Aralık 2016, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18522.
USUEP (Ulaşılabilirlik Stratejisi ve Eylem Planı). Erişim Tarihi: https://resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/11/20101112-19.htm
Uzun, İ. (2006). Kamusal açık mekânlar: kavram ve tarihe genel bakış. Ege Mimarlık Dergisi, 4(59), 14-17.
World Health Organization & The World Bank. (2011). World report on disability Switzerland: WHO Press. Erişim Tarihi: 11 Ağustos 2019. https://www.who.int/disabilities/world_report/2011/en/.
Yavaş, H. (2002). Özürlülerin kentsel mekanda hareketliliği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitsi FBE, İstanbul.
Yıldız, B. (2003). Engelliler için dış mekan tasarım özellikleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi FBE, Ankara.
Yılmaz, N. ve Diktaş, E. O. (2018, Nisan). Eşitlikçi tasarımın kent merkezlerindeki kamusal alanlara yansımasındaki temel esaslar. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 29 (1), 132-152.
URL 1 (2020). Declaration on the Rights of Disabled Persons. Erişim Tarihi: 27 10 2020, https://www.ohchr.org/Documents/ProfessionalInterest/res3447.pdf,
URL 2 (2019). Engelli Destek Hizmetleri. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019. http://www.cankaya.bel.tr/pages/222/ENGELLILER-HIZMET-BIRIMI/