BATILILAŞMA SÜRECİ İÇERİSİNDE ÇOCUĞUN KONUMLANDIRILMASI: EĞİTİM, OYUN VE ÇOCUK HUKUKU BAĞLAMINDA ÜÇ KİTAP, ÜÇ İNCELEME

Avrupa’da Sanayi Devrimi ile başlayan gelişmeler, yeni icat ve keşifleri de beraberinde getirmiş; eğitim, hukuk ve pozitif bilimlerde ilerleme kaydedilmiştir. Sanayi devrimi, üretimde eğitimli iş gücünü ihtiyaç haline getirmiştir. Bu da insanın üretimdeki payını daha önemli bir yere taşımıştır. Bu fikir Osmanlı’da Tanzimat Fermanı ile yaygınlaşmaya başlamış; eğitim ve hukuk gibi alanlarda Batı’daki gelişmeler dikkate alınmış ve uygulanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmanın amacı çocukların eğitimi ve hukuki durumu üzerine yazılmış Osmanlıca kitapların incelenmesi ve Batılılaşma sürecinde çocuğun toplum içerisinde yeniden konumlandırılması bağlamında irdelenmesidir. Nitel bir yaklaşımla yapılandırılmış olan bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi kullanılmış; elde edilen veri içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Bulgular eğitim, oyun ve çocuk hukuku olmak üzere üç kategori altında irdelenmiştir. İncelenen kitaplarda pozitif bilimlerin önemi, aklın üstünlüğü, bilgiyi sorgulama ve somutlaştırma, oyunun önemi, oyun temelli eğitim yaklaşımının benimsenmesi ve çocuğun hukuki haklarının yeniden düzenlenmesi ile ilgili bilgilerin yer aldığı görülmüş; bu bilgiler ışığında çocuğun toplum içerisinde yeniden konumlandırılması ile ilgili tartışmaya yer verilmiştir. Cumhuriyet döneminde yapılan yeniliklerin temeli Cumhuriyet öncesi yıllara dayanmaktadır. Bu dönemi anlatan eserlerin gün yüzüne çıkartılması ve Türkçe’ye kazandırılması, o döneme tanıklık edebilmemiz açısından önemlidir. Dolayısıyla bu anlamda yapılacak çalışmaların artırılması ve alan yazına kazandırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk, Eğitim, Oyun, Çocuk hukuku, Erken çocukluk tarihi

POSITIONING THE CHILD IN THE WESTERNIZATION PROCESS: REVIEWING BOOKS IN THE CONTEXT OF EDUCATION, GAME AND CHILD LAW

The developments that started with the Industrial Revolution in Europe brought new inventions and discoveries along with it; progress was also made in education, law and positive sciences. By adopting an approach that makes people more worthy, the idea that educated people can be more effective in industry became popular. This idea began to spread in the Ottoman Empire with The Edict of Gulhane. The developments in the West in areas such as education and law were taken into consideration and tried to be implemented. The aim of this study is to examine the Ottoman books written about the children’s education and their legal status and to study this in the context of repositioning of the child in the society. In this study, which was structured with a qualitative approach, document analysis method was used; the data obtained were analyzed using content analysis method. The findings were examined under three categories: education, game and child law. In the books reviewed, it was found that they included information on the importance of positive sciences, the superiority of reasoning, questioning and concretization of knowledge, the importance of the game, the adoption of the game-based education approach and the reorganization of the legal rights of the children; in the light of this information, repositioning of the child in the society was discussed. The foundation of the reforms made during the republic period dates back to the pre-republic era. Uncovering the works telling us about this period and making them available in the Turkish language are important to be able to witness that period. Thus, it is recommended to increase the number of studies to be conducted in this area.

Keywords:

Education, Game, Child law, Early childhood history, Child,

PDF

___

Akyüz, E. (1999). Cumhuriyet Döneminde Çocuk Hakkındaki Gelişmeler. 2. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi, Ankara: ÇOKAUM Yay.
Akyüz, E. (2013). Çocuk Hukuku. Ankara: Pegem Akademi.
Akyüz, Y. (2001). Başlangıçtan 2001’e Türk eğitim tarihi. İstanbul: Alfa.
Araz, Y. (2013). 16. Yüzyıldan 19. Yüzyılın başlarına Osmanlı toplumunda çocuk olmak. İstanbul: Kitapyayınevi.
Dastarlı Dellaloğlu, E. (2018). Tanzimat’tan Cumhuriyete Türk Resminde Modernleşme: İmgeler ve Batılı Kimlik (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Demirbilek, S. (2000). Korunmaya muhtaç gençlerin topluma kazandırılmasında yetiştirme yurtları. DEÜİİBF Dergisi, 15(2), 137-152.
Geçer, G. O. (2006). Osmanlı’da Sokak Çocukları ve Bir Belge. Türkbilig, 12, 163-172.
Gökçearslan Çiftçi, E. (2009). Türkiye’de ve Dünyada Korunmaya İhtiyacı Olan Çocuklara Yönelik Hizmetlerin Tarihsel Gelişimi. Aile ve Toplum, 5(19), 53-65.
Güler, D. S., Öztürk, F. (2003). Türkiye’de Okul Öncesi Öğretmeni Yetiştirmeye Dönük İlk Program ve Uygulamalar. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 2(4), 261-275.
Heafford, M. R. (2016). Petalozzi: His Thoughts and Its Relevance Today. London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315441405
Köksalan, B. (2012). Okul Öncesi Eğitimin Tarihi Gelişimi. Gülaçtı, F., Tümkaya, S. (Ed.), Erken Çocukluk Eğitimi (ss. 75-89). Ankara: Pegem Akademi.
Makal, A. (2010). Türkiye’de Erken Cumhuriyet Döneminde Kadın Emeği. Çalışma ve Toplum, 2, 13-40.
Mandaloğlu, M. (2013). İslamiyetten Önce Türkler’de Aile Hukuku. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 33, 133-159.
Oğuz, V., Köksal Akyol, A. (2006). Çocuk Eğitiminde Montessori Yaklaşımı. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergis, 15(1), 243-256.
Ortaylı, İ. (2018). Osmanlı Toplumunda Aile. İstanbul: Kronik
Rousseau, J. J. (2014). Emile. (Ü. Akagündüz, Çev.). İstanbul: Selis.
Stearns, P. N. (2017). Childhood in World History (3rd Ed.). New York: Routledge.
Taner Derman, M., Başal, H. A. (2010). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye'de Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretimde Niceliksel ve Niteliksel Gelişmeler. Journal of International Social Research, 3(11), 560-569.
Ummanel, A. (2017a). Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti Yayınlarından Bir Kartpostalın Çocuk Hakları Bağlamında İncelenmesi. İlköğretim Online, 16(1), 245-255.
Ummanel, A. (2017b). Kum ve Oyun Alanları Üzerine Bir İnceleme. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1539-1566.
Ummanel, A. (2018). Osmanlı Türkçesi ile Yazılmış Olan “Çocuklara İlk Bilgiler” Adlı Kitabın Erken Çocukluk Eğitimi Açısından İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 53-66.
Ummanel, A., Şahin Kıralp, F. S., Yiğit, P. (2018). The First Studies in Family Guidance in Early Childhood: The Books of Dr. Hafız Cemal. Quality & Quantity, 52(1), 609-623.
Ünal, V. (2012). Osmanlı’nın Son Dönemlerinde Korunmaya Muhtaç Çocuklar için Kurulan Sosyal Hizmet Kuruluşları. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(2), 1-27.
Yolcuoğlu, İ. G. (2009). Türkiye’de Çocuk Koruma Sisteminin Genel Olarak