Türkiye'de reçete başına ortalama maliyet serisinin zaman serisi modelleriyle öngörüsü ve öngörü performanslarının karşılaştırılması

Bu çalışmada Türkiyede reçete başına ortalama maliyet değişkeni Otoregresif Bütünleşik Hareketli Ortalama Modelleri (ARIMA) yöntemleriyle tahmin edilmiş ve tahminlere dayalı öngörüler yapılarak öngörü performansları karşılaştırılmıştır. Veri seti Ocak 2009-Haziran 2013 dönemini kapsamaktadır. Çalışmanın ampirik sonuçlarına göre, reçete başına ortalama maliyet değişkenine ait öngörülerde bulunurken ARIMA (2,1,2) mo- deli en başarılı sonuçları vermektedir.

The forecast of averagewith time series models cost per prescription series and comparison of forecasting performance in Turkey

In this study, the average cost per prescription variable is estimated by Autoregressive Integrated Moving Averag (ARIMA) models and forecasting performance of the models are compared. Data set covers the period from January 1999 to June 2013. The empirical results of the study show that ARIMA (2,1,2) is the most successful model for forecasting average cost per prescription.

PDF

___

Arslanhan Memiş, S. (2012), Son Dönemdeki Sağlık Harcamalarının Analizi, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, No: 201283, www. tepav.org.tr .
Bloom, D. E., ve D. Canning (2000), The Health and Wealth of Nations, Sciences Compass, Policy Forum: Public Health, Vol. 287, ss. 1207-1209.
Bulutoğlu, K. (2004), Kamu Ekonomisine Giriş: Demokraside Devletin Ekonomik Bir Kuramı, (Batı Türkeli Yayıncılık), İstanbul.
Çalışkan, Z. (2009), OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamaları: Panel Veri Analizi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 34, ss.117-137.
Çelik, Y. (2011), Türkiye Sağlık Harcamalarının Analizi ve Sağlık Harcama Düzeyinin Uygunluğunun Değerlendirilmesi, Sosyal Güvenlik Dergisi, Sayı 1, ss. 62-81.
Demirkıran, M. ve B. Şahin (2012), Hekimlerin Reçete Yazma Davranışlarının İncelenmesi: Viral Tonsillofarenjit Hastalığına İlişkin Yazılı Hasta Olgusu Örneği, T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, Sayı 4, ss. 19-39.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) (2013), Health Data 2013, http://stats.oecd.org/Index. aspx?DataSetCode=SHA.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ve Dünya Bankası (2008), OECD Sağlık Sistemi İncelemeleri Türkiye, ISBN 978975 5902821.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) (2012), Health at a Glance: Europe 2012, OECD Publishing, http://dx.doi. org/10.1787/9789264183896-en.
Erol, H. ve A. Özdemir (2014), Türkiyede Sağlık Reformları ve Sağlık Harcamalarının Değerlendirilmesi Sosyal Güvenlik Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, ss. 9-34.
Ersöz, F. (2008), Türkiye ile OECD Ülkelerinin Sağlık Düzeyleri ve Sağlık Harcamalarının Analizi, İstatistikçiler Dergisi 2 (2008), ss. 95-104.
Foon Tang, C. (2011), Multivariate Granger Causality and the Dynamic Relationship Between Health Care Spanding, Income and Relative Price of Health Care in Malaysia, Hitotsubashi Journal of Economics 52, ss. 199-214.
Gomez, V. ve A. Maravall (1992), Time Series Regression with Arima Noise and Missing Observations Program TRAM, Eui Working Paper, Eco No. 92/81, Department of Economics, European University Institute.
Gomez, V. ve A. Maravall (1996), Programs SEATS and TRAMO: Instructions for the User, Working Paper, No. 9628, Bank of Spain.
Huber, M. ve E. Orosz (2003), Health Expenditure Trends in The OECD Countries: 1990-2001, Health Care Financing Review, 25 (1), ss. 1-22.
İstanbulluoğlu, H., M. Güleç ve R. Oğur (2010), Sağlık Hizmetlerinin Finansman Yöntemleri, Dirim Tıp Gazetesi, Sayı: 85: 2 ss. 86-99.
Karagöz, K. ve N. Tetik (2009), Kamu Sağlık Harcamalarını Belirleyen Faktörler: Ekonometrik Bir Değerlendirme Econ Anadolu 2009: Anadolu Uluslararası İktisat Kongresi, 17-19 Haziran 2009, Eskişehir, Türkiye.
Leibowitz, A., G.W. Manning, ve P.J. Newhouse (1985), The Demand for Prescription Drugs as a Function pf Cost-Sharing, Rand Corporation Note, N-2278-HHS., ss. 1-17.
Liu, Y., Y. Çelik, B. Şahin (2005), Türkiyede Sağlık ve İlaç Harcamaları, Türkiyede Sağlık/İlaç Harcamaları ve İlaç Geri Ödeme Politikası, www.suvak.org.tr.
Maravall, A. ve V. Gomez (1992), Signal Extraction in Arima Time Series Program SEATS, Eui Working Paper, Eco No. 92/65, Department of Economics, European University Institute.
Pınar, N. (2012), Ülkemizde İlaç Harcamaları, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, Derleme/Review, 19(1), ss. 5-65.
Sosyal Güvenlik Kurumu (2012), İstatistik Yıllığı, http://www.sgk.gov.tr/ wps/portal/tr/kurumsal/istatistikler/sgk_ istatistik_yilliklari (25.09.2013).
Sülkü, N. S. (2011), Türkiyede Sağlıkta Dönüşüm Programı Öncesi ve Sonrasında Sağlık Hizmetlerinin Sunumu, Finansmanı ve Sağlık Harcamaları,
T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No:2011/414. T.C. Sağlık Bakanlığı (2003), Sağlıkta Dönüşüm, http://www.saglik.gov.tr/ TR/belge/1-2906/saglikta-donusum- programi.html (25.09.2013).
Yıldırım, H. H., T. Yıldırım, R. Erdem (2011), Sağlık Hizmetleri Finansmanında Kullanıcı Katkıları: Genel Bir Bakış ve Türkiye İçin Bir Durum Değerlendirmesi, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 44, Sayı 2, ss. 71-98.
Yıldırım, S. (1994), Sağlık Hizmetlerinde Harcama ve Maliyet Analizi T.C. Devlet Planlama Teşkilatı, DPT, Yayın No: 2350.
Yılmaz, E. B. ve S. Yaraşır (2011), Bir Küresel Kamusal Mal Olarak Sağlık ve Finansmanında Resmi Kalkınma Yardımlarının Rolü, İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 55. Seri, ss. 1-33.
http://whqlibdoc.who.int/hist/official_ records/constitution.pdf.