İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları Performans Değerlendirme Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Çalışma ortamında meydana gelen iş kazaları, çalışma hayatının önemli sorunlarından birini teşkil etmektedir. Günümüzde iş sağlığı ve güvenliği alanında pek çok gelişme olmasına rağmen, iş kazası rakamları halen yüksektir. İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sunarak; iş kazalarının önlenmesinde, çalışanların fiziksel ve ruhsal yönden kendilerini iyi hissetmesinde ve ayrıca işletme verimliliğin, kurumsal imajının ve müşteri memnuniyetinin artırılmasında önemli bir rol oynamaktadır. İşletmelerin bu uygulamalara yönelik performans ölçümlerini gerçekleştirmeleri, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili stratejilerinin ve faaliyetlerinin mevcut durumu ya da başarısı ile ilgili bilgi toplamalarına yardımcı olmaktadır. Bu çalışmanın amacı da iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının etkinliğine yönelik bir performans değerleme ölçeğinin geliştirilmesidir. Çalışma Antalya ili Alanya ilçesinde faaliyet gösteren konaklama işletmeleri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları performans ölçeğinin beş faktörlü bir yapıya sahip olduğu belirlenmiş ve ölçeğin güvenilir ve geçerli bir yapıya sahip olduğu saptanmıştır.

Occupational Health and Safety Application Performance Evaluation Scale: Validity and Reliability Study

Occupational accidents that occur in working life is the one of the major problems of working life. Today, despite many developments in the field of occupational health and safety, occupational accident statistics are still high. A safe and healthy working environment by providing occupational health and safety practices, plays an important role in the prevention of occupational accidents, increasing operational productivity and profitability, promotion of corporate image, customer satisfaction and employees to feel good about themselves in the physical and spiritual aspects. The study is aimed to improve the performance evaluation scale to be used in evaluating the performance of occupational health and safety practices. Research was carried out on accommodation businesses that operated in the province of Antalya Alanya district. As a result of research has shown that Occupational Health And Safety Application Performance evaluation scale consists of five-factor structure and revealed that it is a reliable and valid scale structure.

PDF

___

Alli, B. O. (2008), "Fundamental Principles of Occupational Health and Safety", International Labor Office, Geneva. Barnett-Schuster, P. C. (2008), "Fundamentals of International Occupational Health and Safety Law", (Aberdeen University Press).
Bohle, P. ve M. Quinlan (2000), "Managing Occupational Health and Safety: A Multidisciplinary Approach, Macmillan Education AU".
Burke, M. J.; Sarpy, S. A., P. E. Tesluk, K. Smith-Crowe (2002), "General Safety Performance: A Test of a Grounded Theoretical Model", Personnel Psychology, 55(2): 429-457.
Demirbilek, T. (2005), İş Güvenliği Kültürü, (Legal Yayıncılık), İstanbul. Ercan, İ. ve İ. Kan (2004), "Ölçeklerde Güvenirlik ve Geçerlik", Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3): 211-216.
Erickson, P. (1996), "Practical Guide to Occupational Health and Safety", (Academic Press), San Diego.
Gerbing, D. W. ve J. C. Anderson (1993), "Monte Carlo Evaluations of Goodness-ofFit Indices", in Testing Structural Equation Models, K.A. Bollen ve J.S. Long (eds.), Newbury Park, CA: pp.40-65.
Güzeller, C. O. (2005), "Orta Öğretim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavının Geçerliği, Doktora Tezi", Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Harms-Ringdahl, L. (2005), "Safety Analysis: Principles and Practice in Occupational Safety", (CRC Press), New York.
Hughes, P. ve E. Ferett (2012), "Introduction to International Health and Safety at Work", (Routledge Press), New York.
ILO (2009), "Guidelines on Occupational Safety and Health Management Systems: ILO-OSH 2001" [http://www.ilo.org/ wcmsp5/groups/public/@ed_protect/@ protrav/@safework/documents/ normativeinstrument/wcms_107727. pdf], (10.06.2015).
Kang, S. K. (2009), "Seoul Declaration on Safety and Health at Work", Industrial Health, Vol. 47, No. 1, 1-3.
Kines, P. ; Lappalainen, J., K. Mikkelsen, E. Olsen, A. Pousette, J. Tharaldsen, et al (2011), "Nordic Safety Climate Questionnaire (NOSACQ-50): A New Tool For Diagnosing Occupational Safety Climate", International Journal of Industrial Ergonomics, 41: 634-646.
Kline, R. B. (2005), "Principles and Practice of Structural Equation Modeling (Methodology in the Social Sciences)", 2nd Edition, the Guilford Press.
Larson, J. (1996), "The World Health Organization's Definition of Health: Social Versus Spiritual Health", Social Indicators Research, No. 38: 181-192.
Lingard, H.; Wakefield, R., P. Cashin (2011), "The Development and Testing of a Hierarchical Measure of Project OHS Performance", Engineering, Construction and Architectural Management, 18(1): 30- 49.
MacCallum, R. C. ve J. T. Austin (2000), "Applications of Structural Equation Modeling in Psychological Research", Annual Review of Psychology, 51: 201-226.
Maurice, P.; Lavoie, M., L. Laflamme, L. Svanström, C. Romer ve R. Anderson (2001), "Safety and Safety Promotion: Definitions for Operational Developments", Injury Control and Safety Promotion, 8(4): 237-240.
Netemeyer, R. G.; Bearden, W. O., S. Sharma (2003), Scaling Procedures: Issues and Applications, Sage Publications, U.S.A. Ofluoğlu, G. ve G. Sarıkaya (2005), "OHSAS 18001 İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetim Sistemi", Kamu-İş Dergisi, Cilt: 8, No: 3.
Özdemir, Ş. ve H. Topçuoğlu (2009), "İş Sağlığı ve Güvenliği Performans Ölçümü ve İzleme", Mühendis ve Makine Dergisi, Cilt: 50, Sayı: 592, 30-33.
Redinger, C. F.; Levine, S. P., M. J. Blotzer, M. P. Majewski (2002), "Evaluation of an Occupational Health and Safety Management System Performance Measurement Tool--III: Measurement of Initiation Elements", AIHA Journal, No: 63, 41-46.
Robson, S.; Clarke, A., K. Cullen, A. Bielecky ve C. Severin (2007), "The Effectiveness of Occupational Health and Safety Management Interventions: A Systematic Review", Safety Science, Vol. 45, 329-353.
Scherer, R. F.; Wiebe, F. A., D. C. Luther, J. S. Adams (1988), "Dimensionality of Coping: Factor Stability Using the Ways of Coping Questionnaire", Psychological Report, 62(3): 763-770.
Schermelleh-Engel K.; Moosbrugger, H., H. Müller (2003), "Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-ofFit Measures", Methods of Psychological Research Online, 8 (2): 23-74.
Susser, M. (1993), "Health as a Human Right: An Epidemiologst's Perspective on the Public Health", American Journal of Public Health, 83(3): 418-426.
Şekercioğlu, G. (2009), "Ölçek Geliştirme ve Uyarlama Çalışmalarında Faktör Yapısının Farklı Değişkenlere Göre Eşitliğinin Test Edilmesi-Çocuklar İçin Benlik Algısı Profili'nin Uyarlanması ve Bir Uygulama" Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Şimşek, Ö. F. (2007), Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları, (Ankara: Ekinoks). Tanaka, J. S.; Panter, A. T., W. C. Winborne ve G. J. Huba (1990), "Theory Testing in Personality and Social Psychology with Structural Equation Models", in C. Hendrick ve M. S. Clark (eds.) Research Methods in Personality and Social Psychology, 217-243, Newbury Park, (California: Sage).
Tozkoparan, G. ve J. Taşoğlu (2011), "İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları ile İlgili İşgörenlerin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma", Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1): 181-209.
Ural, A. ve İ. Kılıç (2005), Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi, (Ankara: Detay Yayıncılık)
Yurdugül, H. (2005), "Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği İçin Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması" XIV. Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 30.06.2012 Tarihli ve 28339 Sayılı Resmi Gazete.
Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, 15.05.2013 Tarihli ve 28648 Sayılı Resmi Gazete.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik, 18.01.2013
Tarihli ve 28532 Sayılı Resmi Gazete. İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik, 18.06.2013 Tarihli ve 28681 Sayılı Resmi Gazete.
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik, 02.07.2013 Tarihli ve 28695 Sayılı Resmi Gazete.
Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği, 11.09.2013 Tarihli ve 28762 Sayılı Resmi Gazete. [http://ilo. org/global/topics/safety-and-health-atwork/lang--en/index.htm] (10.06.2015).