AB Ülkelerinde Kayıt Dışı İstihdamla Mücadelede Alternatif Bir Metod Olarak Sosyal Diyalog Mekanizması

Dünyadaki geniş uygulama alanından hareketle geliştirilen UluslararasıÇalışma Örgütü’nün (International Labour Organization- ILO) tanımınagöre, Sosyal Diyalog, ekonomi politikası ve sosyal politika alanındahükümet, işçi ve işveren temsilcileri arasında her türlü pazarlık, danışmaya da bilgi paylaşmayı içermektedir. Sosyal Diyaloğun sosyal güvenlikboyutu ise sosyal güvenlik politikalarının üretilmesinde, yönetimindeve denetiminde işçi, işveren ve diğer sosyal tarafların söz sahibi olmasınıiçermektedir. Bu ilkenin önemi, ülkemizin de taraf olduğu 1952 tarihli102 sayılı ILO Sosyal Güvenlikte Minimum Standartlar Anlaşmasıbaşta olmak üzere çeşitli ILO anlaşmaları vasıtasıyla vurgulanmıştır.Ayrıca uluslararası alanda sosyal güvenlik bağlamında en etkin kuruluşolan Uluslararası Sosyal Güvenlik Teşkilatı’nın (International SocialSecurity Association -ISSA) yanısıra Avrupa Birliği (AB) kurumları dasosyal diyaloğa özel bir önem atfetmektedir.Sosyal diyalog mekanizması genel olarak tüm sosyal güvenlik alanında,özel olarak ise kayıt dışı istihdamla mücadele ele alınabilecek sonderece ciddi ve yenilikçi bir alternatiftir. Bu konuda AB ülkeleri incelendiğindeetkin olarak işleyen sosyal diyalog mekanizmaların 20. yüzyılınbaşından itibaren kurulmaya başlandığı ve günümüz koşullarındada etkin olarak işlemeye devam etmekte olduğu; bu çabaların kayıt dışıistihdamla mücadeleyi de oldukça yoğun bir biçimde içerdiği dikkatçekmektedir. Sosyal diyalog mekanizması bir araç olarak kabul edildiğindeve aktif olarak işletildiğinde işçi- işveren, devlet diğer tüm tarafların üzerinde anlaştığı sağlam bir işgücü piyasası ve sosyal güvenliksistemi oluşturulabilmekte ve daha sağlıklı kararlar alınabilmektedir.Çalışmada, AB’de kayıt dışı istihdamla mücadelede sıkça başvurulansosyal diyalog mekanizmalarına dair bazı iyi uygulama örnekleri elealınmıştır. Ayrıca özel sosyal diyalog mekanizması uygulamaları olarakAlmanya’daki “Centilmenlik Anlaşması” ve Bulgaristan’da hayatageçirilen “Sosyal Diyalogla Belirlenen İnşaat Sektöründe Prim EşikleriUygulaması” na yer verilmiştir. Özellikle tekstil, imalat veya inşaatgibi kayıt dışı istihdamın yoğun olduğu sektörlerde sorunun çözümüaçısından AB’deki iyi uygulamalarına benzer sektörel sosyal diyaloggirişimlerinin ciddi bir alternatif olduğu sonucuna ulaşılmış ve bu bağlamdabazı öneriler yapılmıştır.

-

According to International Labour Organization’s (ILO) definition, which reflects the wide range of practices that are found worldwide, Social Dialogue includes all types of negotiation, consultation or information sharing among representatives of governments, employers and workers or between those of employers and workers on issues of common interest relating to economic and social policy. Social dialogue’s social security dimension includes having a voice of workers, employers and others social partners on the creation, management and supervision of social security policies. Social dialogue’s importance is emphasized with various ILO Agreements including Social Security (Minimum Standards) Convention, 1952 (No. 102) which is also signed by Turkey. Social dialogue’s importance is also emphasized by International Social Security Association (ISSA), which is the most effective institution in the social security area and European Union (EU) institutions. Social dialogue mechanism is a serious and innovative alternative both in the general level of social security and tackling unregistered employment area. In the EU countries, social dialogue mechanisms have been established from the beginning of 21 century and they are still active at the present time including tackling undeclared work area. When the social dialogue mechanism is accepted as a tool and used actively, it creates the possibility of steady labour markets and social security systems based on consensus and it also enables healthier decisions.In this study, some good examples in the EU countries has been analysed. Additionally, “Gentlemen’s Agreement” model in Germany and “Determining Social Security Premium Thresholds in the Construction Sector through Social Dialogue” model in Bulgaria have been examined as special social dialogue mechanisms. It is concluded that especially the sectors like textile, manufacturing and construction in which undeclared work is common, good social dialogue examples and initiatives in the EU Countries are serious alternatives and in this regard some suggestions have been made

___

  • ILO (2013). National Tripartite Social Dialogue: an ILO Guide for Improved Governance. Cenevre.
  • TİSK (1992). Dünya’da ve Türkiye’de Sosyal Diyalog Yayın No: 115. Ankara.
  • GÖRMÜŞ, Ayhan (2007). Türkiye’de Sosyal Diyaloğun Gelişimi. Çalışma ve Toplum. 2007, Cilt:2, Sayı:14, s.115-140.
  • DERELİ, Toker (2013). 6356 Sayılı Yeni Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu: Genel Bir Değerlendirme. Çalışma ve Toplum, 2013/1, s.41-64.
  • ERGİER, Emrah (2007). Avrupa Sosyal Modeli’ nin Dönüştürülmesi Çerçevesinde Sosyal Diyalog ve Türkiye’nin Durumu. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
  • International Social Security Association (2011). ISSA Good Go- vernance Guidelines for Social Security Instutitions. Cenevre.
  • GÜRAY Melahat (2013). Avrupa Birliğinde Sosyal Diyalog. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi Temmuz- Eylül 2013, Cilt: 1, Sayı: 1, s. 144- 158.
  • EUROFOUND (2005). EIRO Thematic Feature: Industrial Relati- ons and Undeclared Work. Dublin.
  • EUROPEAN COMMISSION ve ILO (2013). Labour Inspection and Undeclared Work in the EU. Cenevre.
  • ILO (2007). Tackling unregistered work through Social Dialogue: Final Report of the 2005-2007 EU-ILO Project. Cenevre.
  • ILO (2002). Decent Work and the Informal Economy, International Labour Conference 90th Session 2002. Cenevre.
  • EUROFOUND (2008). Tackling undeclared work in the European Union. Dublin.
  • EUROFOUND (2005). EIRO Thematic Feature: Industrial Relati- ons and Undeclared Work. Dublin.
  • EUROFOUND (2008). Measures to Tackle Undeclared Work in the European Union. Dublin.
  • REGIOPLAN POLICY RESEARCH (2010). Joining up in the Fight against Undeclared Work in Europe. Amsterdam.
  • EUROFOUND (2013). Tackling Undeclared Work in 27 European Union Member States and Norway. Dublin.
  • T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU (2013). Kayıtlı İstihdamın Teşviki Kapsamında Kurumlararası İşbirliğine ilişkin En İyi Avrupa Birliği Uygulamaları Yayın No: 98. Ankara.