11 EYLÜL OLAYLARI SONRASI ABD-AFGANİSTAN İLİŞKİLERİ: İSTİLADAN İŞBİRLİĞİNE
Bu çalışma, 9/11 olaylarından en çok etkilenen ülke olan Afganistan’ın yeniden inşa sürecinde ABD’nin rolünü elealmaktadır. 9/11 olaylarının doğrudan sorumlusu Afganistan olmamasına rağmen ABD ve müttefiklerinin Afganistan’ayaptığı müdahale meşru olarak görülmektedir. ABD müdahale sırasında ve sonrasında Afganistan için öngördüğü inşasürecini yürütmek noktasında ise başarısız olmuştur. Afganistan-ABD ilişkileri 9/11 sonrası işgal ve işbirliği sürecindeasimetrik olarak ABD’nin üstün olduğu bir ilişki modelidir. Bu çalışma ABD-Afganistan ilişkilerinin 9/11 sonrası sürecini üçbölümde tartışmaktadır. Birinci bölümde Amerikan müdahalesi ve bu müdahalenin uluslararası meşruiyeti ele alınmıştır.İkinci bölümde Afganistan’ın yeniden inşası için atılan adımlar ve Afganistan siyasi yapısı işlenmiştir. Üçüncü bölümde ise,9/11 sonrası yeniden inşa sürecinde ABD’nin etkinliği Bush ve Obama dönemleri özelinde tartışılmıştır. Sonuç olarak daAfganistan konusunda ABD ve müttefiklerinin vaat ettikleriyle gerçekleşen durum arasındaki açık değerlendirilmiştir
___
- “Security and Defense Cooperation Agreement between the Islamic Republic of Afghanistan and The United States Of America”, http://mfa.gov.af/Content/files/BSA%20ENGLISH%20AFG.pdf, (11.02.2017)
- __ “U.S. Relations With Afghanistan, 2017”, https://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/5380.htm, (19.02.2017)
- __“Afganistan İslam CumhuriyetiAnayasası”, http://www.afghanembassy.com.pl/afg/images/pliki/TheConstitution.pdf,
- __“Bonn Agreement”, http://www.afghanistanembassy.no/afghanistan/government/core-state-documents/bonn-agreement (10.01.2017)
- __“Independent Task Force Report, 2003” http://www.cfr.org/publication/by_type/task_force_report.html, (06.02.2017)
- __“Operation Enduring Freedom–Operations”, http://www.globalsecurity.org/military/ops/enduring-freedom-ops.htm (10.01.2017)
- __“Public Schedule for July 7, 2012”, https://2009-2017.state.gov/r/pa/prs/appt/2012/07/194346.htm, (08.02.17)
- ALJAZEERA, “AdaylarDışPolitikadaBirbirineBenziyor”, http://www.aljazeera.com.tr/haber/adaylar-dis-politikada-birbirine-benziyor (15.01.2017)
- ALJAZEERA, “ISAF: Afganistan'dakiUluslararasıGüç”, http://www.aljazeera.com.tr/haber-analiz/isaf-afganistandaki-uluslararasi-guc, (10.01.2017)
- ARMITAGE, Richard L. ve Samuel R. Berger (2010). “U.S. Strategy for Pakistan and
- Afghanistan”, Independent Task Force Report No. 65.
- BBC, “Afganistan'a 16 MilyarDolarYardım”, http://www.bbc.com/turkce/haberler/2012/07/120708_afghan_aid.shtml, (15.02.217)
- BBC, “BaşkanBush'un 11 Eylül'deUlusaSeslenişi”, http://www.bbc.com/turkce/multimedya/2011/09/110906_vid_bush_two.shtml, (10.01.2017)
- BBCa, “Karzai ABD ileIlişkileriTamiriçinWashington'da”, http://www.bbc.com/turkce/haberler/2010/05/100510_karzai_us.shtml, (11.02.2017)
- BBCb, “Karzai ve NATO AfganistanStratejisindeUzlaştı”, http://www.bbc.com/turkce/haberler/2010/11/101120_nato.shtml?print=1, (11.02.2017)
- BELL, Roger (2002). “Introduction September 11: The More Things Change....”, Australasian Journal of American Studies,Cilt 21, No. 2.
- BM, “Agreement on Provisional Arrangements in Afghanistan Pending the Re-Establishment of Permanent Government Institutions”, http://www.un.org/News/dh/latest/afghan/afghan-agree.htm, (11.02.2017)
- BM, “BM GüvenlikKonseyi 1269 SayılıKarar (S/RES/1269)”, https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N99/303/92/PDF/N9930392.pdf?OpenElement, (20.01.2017)
- BM, “BM GüvenlikKonseyi 1368 SayılıKarar (S/RES/1368), https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N01/533/82/PDF/N0153382.pdf?OpenElement (10.01.2017)
- BM, “BM GüvenlikKonseyi 1373 SayılıKarar (S/RES/1373), https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N01/557/43/PDF/N0155743.pdf?OpenElement (10.01.2017)
- BM, “BM GüvenlikKonseyi 1378 SayılıKarar (S/RES/1378), https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N01/638/57/PDF/N0163857.pdf?OpenElement (10.01.2017)
- BM, “BM GüvenlikKonseyi 1383 SayılıKarar (S/RES/1383), https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N01/681/09/PDF/N0168109.pdf?OpenElement (10.01.2017)
- BM, “BM GüvenlikKonseyi 1386 SayılıKarar (S/RES/1386), https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N01/708/55/PDF/N0170855.pdf?OpenElement (10.01.2017)
- BM, “BM GüvenlikKonseyi 1453 SayılıKarar, (S/RES/1453), http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/1453(2002), (19.02.2017)
- BM, “BM GüvenlikKonseyi 1510 SayılıKarar (S/RES/1510), http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=S/RES/1510(2003) (11.01.2017)
- CAMILLERI Joseph A. (2008). “The Competition for Power and Legitimacy in an Age of Transition”, Hussein Solomon (ed.), Challenges to Global Security: Geopolitics and Power in an Age of Transition, London, I.B. Tauris.
- CNNb, “Bush Works Phones to Build Coalition”, http://edition.cnn.com/2001/US/09/15/bush.terrorism/, (10.01.2017)
- CNNa, “September 11: Chronology of Terror”, http://edition.cnn.com/2001/US/09/11/chronology.attack/ (09.01.2017)
- CUTLER Leonard (2017). “President Barack Obama’s Counterterrorism Strategy and Legacy: The Case of Afghanistan”, Political Science & Politics, Cilt 50, No.1.
- DEİK (2012). “AfganistanÜlkeBülteni”, https://www.deik.org.tr/uploads/afganistan-ulke-bulteni.pdf (14.01.2017)
- DEMİRTEPE M. Turgutve İbrahim Erdoğan (2013). “Obama’nınAfganistanStratejisi: DeğişimveSüreklilik”, GüvenlikStratejileri, Sayı: 9/17.
- DODGE Toby (2013). “Intervention and Dreams of Exogenous Statebuilding: the Application of Liberal Peacebuilding in Afghanistan and Iraq”, Review of International Studies, No. 39.
- DOĞAN Fazlı (2016). “Ortadoğu’daDışMüdahaleileDevletİnşası: IrakÖrneği”, YeniTürkiye,Yıl: 22, Sayı: 87.
- FALK Richard A. (2003). “What Future for The UN Charter System Of War Prevention”, The American Journal of International Law, Agora: Future Implications of the Iraq Conflict, Cilt 97, Sayı: 3.
- GADDIS John Lewis (2002). “A Grand Strategy of Transformation”, Foreign Policy, No. 133.
- GÖKIRMAK Mert (2011). “Afganistan: BölgeselRekabetveYeniAçılımlar”, Security Strategies Journal. Jun2011, Cilt 7 Issue 13.
- GOLDSMITH Benjamın E. Vd. (2005). “American Foreign Policy and Global Opinion Who Supported The War In Afghanıstan?”, Journal of Conflict Resolution,Cilt 49 No. 3.
- GOODHAND, Jonathan (2004). “From War Ecconomy to Peace Economy: Reconstruction and State Building in Afghanistan”, Journal of International Affairs, Cilt 58, No. 1.
- GORKA Sebestyen L. (2006). “MaddeNasılİşletildi”, http://www.nato.int/docu/review/2006/issue2/turkish/art1.html (10.01.2017)
- http://www.nato.int/docu/speech/2001/s011002a.htm (10.01.2017)
- https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html
- JUNTA Anthony (2013). “Lost and Forgotten: How American Foreign Policy Lost its Way in Afghanistan”, Undergraduate Honors Theses, No. 391.
- KARAAĞAÇLI Abbas (2009). “Afganistan’ınSiyasalYapısınaBirBakış”, http://www.bilgesam.org/incele/1319/-afganistan%E2%80%99in-siyasal-yapisina-bir-bakis/#.WKSarG-LTIU (15.02.2017)
- KATZMAN Kenneth (2015). “Afghanistan: Politics, Elections, and Government Performance”, Congressional Research Service.
- KESKİN Funda (2003), “1990 SonrasıBirleşmişMilletlerBarışGüçleriveTürkiye’ninKatkısı”, AvrasyaDosyasıCilt 9, Sayı 4.
- KIRGIS Frederic L. (2001). “Terrorist Attacks on the World Trade Center and Pentagon”, www.asil.org/insights/insigh77htm, (11.01.2017)
- KURT Selim (2014). “SoğukSavaşSonrasıABD’ninOrtadoğuPolitikası”, TarihOkuluDergisi (TOD), No: 14, Sayı: 19.
- MACKENZIE Richard (2001). “The United States and the Taliban”, William Maley (ed.). Fundamentalism Reborn? Afghanistan and the Taliban, London, Hurst & Company.
- NATO, “LizbonSonrasi NATO”, http://www.nato.int/nato_static/assets/pdf/pdf_publications/20111122_nato_after_lisbon_TUR.pdf, (19.02.17)
- NATO, “The North Atlantic Treaty”, http://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_17120.htm, (10.01.2017)
- O’HANLON Michael (2016). “Improving Afghanistan Policy”, The Foreign Polıcy Brief Brookings, Cilt 2, No.1.
- ÖNAL Hilal (2010). “ABD’ninAfganistanPolitikasınınAçmazları: BölgeselBirAnaliz”, UluslararasıHukukvePolitika, Cilt 6, Sayı: 23.
- ÖRNEK Serdar (2012). “OnbirEylülOlaylarıVeAfganistanOperasyonu”, YalovaÜniversitesiHukukFakültesiDergisi, No. 1.
- ÖZKAN Ayşe, (2002). “UluslararasıHukuktaBirleşmişMilletlerveAfganistanOperasyonu”, AvrasyaDosyası, Cilt 8, No.1.
- ÖZLÜK ErdemveDuyguÖzlük (2014). “NATO’yuAnlamak: Dönüşümü, YeniKimlikleriveUyumSüreçleri”, SelçukÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsüDergisi,Sayı: 31.
- PAKER Evren Balta (2012). KüreselGüvenlikKompleksi-UluslararasıSiyasetveGüvenlik, İstanbul, İletişim.
- RA’EES Wahabuddin (2010). “Obama’s Afghanistan Strategy: A Policy of Balancing the Reality with the Practice”, Journal of Politics and Law,Cilt 3, No. 2.
- SASAOĞLU Dicle (2014). “NATO MüdahalesiveSonrasındaAfganistan”, BİLGESAM, No.1176.
- SAYDAM Mehmet (2010). “ABD’ninUluslararasıHukukÇıkmazı: AfganistanMüdahalesi”, OrtadoğuAnaliz,Cilt 2, Sayı: 19-20.
- TELLIS Ashley J. (2011), “2014 and Beyond: U.S. Polıcy towards Afghanistan and Pakistan”, http://archives.republicans.foreignaffairs.house.gov/112/fai110311.pdf (05.03.2017)
- THIER J. Alexander (2006). “The Making of a Constitution in Afghanistan”, New York Law School Law ReviewCilt 51.
- TOPAL Ahmet (2005). UluslararasıTerörizmveTeröristEylemlereKarşıKuvvetKullanımı, İstanbul, Beta Yayınları.
- WARD Brandon M. (2006). The shift in United States Foreign Policy in the Middle East since 1989, YayınlanmamışYüksekLisansTezi, University of South Florida.
- WHITEHOUSEa, “Bringing the War in Afghanistan to a Responsible End”, https://www.whitehouse.gov/blog/2014/05/27/bringing-war-afghanistan-responsible-end (10.01.2017)
- WHITEHOUSEb, “Selected Speeches of President George W. Bush, 2001-2008”, https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/infocus/bushrecord/documents/Selected_Speeches_George_W_Bush.pdf (10.01.2017)
- WOODWARD Bob (2005). Bush Savaşta,çev. ŞefikaKamcez, Ankara, ArkadaşYayınevi.
- YEGİN Abdullah (2005). AfganistanSiyasetiniAnlamaKılavuzu, SETA Yayınları: 53.