Türk Dış Politikası’nda Afrika Açılımı

Soğuk Savaş’ın ardından küresel dünyanın jeopolitik, jeostratejik ve jeoekonomik ağırlık merkezi Atlantik’ten Pasifik’e kaymış ve küresel jeopolitik güç mücadelesi esas olarak Afrika-Avrasya coğrafyasında başlamıştır. Geleceğin küresel liderini belirleme potansiyeline sahip bu coğrafya dünya siyasetinde söz sahibi olmak isteyen küresel ve bölgesel aktörlerin ilgi odağındadır. Oluşturduğu yeni dış politikasında, kendini Afro-Avrasya bölgesinde merkez bir ülke olarak tanımlayan Türkiye, tarihi ve kültürel bağlarına da atıfla bu bölgesel aktörlerin başında gelmektedir. Bugün, Türk dış politikasının Afrika’ya öncelikli gündem maddeleri arasında yer vermesi de hem küresel boyuttaki jeopolitik değişikliklerin hem de Türk dış politikasında yaşanan zihniyet değişikliği ve jeopolitik algıdaki farklılaşmanın sonucudur. Bu çalışmada, yeni Türk dış politikasının teorisinin ve pratiğinin kesiştiği alanlardan biri olarak, özellikle 2005 yılından itibaren kurumsal bir kimlik kazanarak gelişmeye devam eden Afrika Açılımı tartışılacak ve Türkiye’nin Afrika’daki güç anlayışı incelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Türk Dış Politikası, Jeopolitika, Afrika Açılımı

The African Opening in Turkish Foreign Policy

With the end of the cold war, geopolitical, geostrategic and geoeconomic centre of gravity of the world has moved from Atlantic to Pacific and the global geopolitical power struggles have mainly started in Afro-Eurasia. This area has become the centre of attraction for both the global and regional actors that would like to have a say in world politics because of its potential to determine the future global leader. Turkey which represents itself as a centre in the Afro-Eurasia geography in its new foreign policy leads these regional actors referring to its historical and cultural connections with the region. Shifting of geopolitical perceptions in Turkish foreign policy towards Africa is the result of the global geo-political changes and diversifications in the foreign policy perceptions of Turkey. This research will analyse Turkey-African relations, which have been developing since 2005 on the basis of an institutional identity, as the meeting point of the theory and practice of new Turkish foreign policy.

Keywords:

Turkish Foreign Policy, Geopolitics, African Openning,

PDF

___

Aras, Bülent (2009), The Davutoğlu Era in Turkish Foreign Policy, Insight Turkey, Volume: 33, Issue: 3, s. 127-142.
Bal, İdris (2001), 21.Yüzyılın Eşiğinde Türk Dış Politikası, ALFA Yay., İstanbul.
Balcı, Ali (2013), Türkiye Dış Politikası: İlkeler, Aktörler, Uygulamalar, Etkileşim Yay., İstanbul.
Bayram, Mürsel (2014), “Türk Dış Politikasının Dönüşüm Sürecinde Afrika”, Türkiye’nin Dış Politikası: Yeni Eğilimleri, Yeni Yönelimleri, Yeni Yaklaşımları, Editör: İdris Demir, Dora Yay., Bursa, s. 261-278.
Çakmak, Haydar (2012), Türk Dış Politikası 1919-2012, Barış Platin Kitap, Ankara.
Çavuşoğlu, Mevlüt (2016), 2017 Yılına Girerken Dış Politikamız, Dışişleri Bakanlığı’nın 2017 Mali Yılı Bütçe Tasarısının TBMM Genel Kurulu’na Sunulması Vesilesiyle Hazırlanan Kitapçık, www.mfa.gov.tr/site_media/html/2017-yili-basinda-dis-politikamiz.pdf, 26.10.2017.
Çopur, Murat (2010), “Türk Dış Politikasının Ekseni Kayıyor mu?”, Süreç ANALİZ, 16.04.2010, http://www.surecanaliz.org/tr/ekopolitik-haber/icerik/turk-dis-politikasinin-ekseni-kayiyor- mu (Erişim Tarihi: 22.11.2017)
Çolak, Fadime Gözde (2012), “Turkey’s African Opening: Limits and Potential”, The Jerusalem Review, 19 September 2012, http://thejerusalemreview.com/2012/09/19/turkeys-african-openi ng-limits-and-potential, 30.10.2017.
Davutoğlu, Ahmet (2008), “Turkey’s Foreign Policy Vision: An Assessment of 2007”, Insight Turkey, Volume: 10, Issue: 1, p. 77-96.
Davutoğlu, Ahmet (2010), Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu, Küre Yay., İstanbul.
Davutoğlu, Ahmet (2013), “Zero-Problems in a New Era”, Foreign Policy Magazine, 21.03.2013, http://www.foreignpolicy.com/articles/2013/03/21/zero_problems_in_a_new_era_turkey, Erişim Tarihi: 26.10.2017.
Gönlübol, Mehmet (1996), Olaylarla Türk Dış Politikası, 9. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara.
Güder, Süleyman ve M. Hüseyin Mercan (2012), “2000 Sonrası Türk Dış Politikasının Temel Parametreleri ve Ortadoğu Politikası”, İnsan ve Toplum, Cilt: 2, Sayı: 3, 2012, s. 57-92.
Habiyaremye, Alexis and Tarık Oğuzlu (2014), “Engagement with Africa: Making Sense of Turkey’s Approach in the Context of Growing East-West Rivalry”, Uluslararası İlişkiler, Volume: 11, Issue: 41, p. 65-85
Hazar, Numan (2012), Türkiye Afrika’da: Eylem Planının Uygulanması ve Değerlendirme Onbeş Yıl Sonra, Orsam Rapor No: 124, Ankara.
Karagül, Soner ve İbrahim Arslan (2013), “Türkiye’nin Afrika Açılım Politikası: Tarihsel Arka Plan, Stratejik Ortaklık ve Geleceği”, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt: 9, Sayı: 35, s. 21-55.
Karpat, Kemal, H. (2012), Türk Dış Politikası Tarihi, Timaş Yay., İstanbul.
Köse, Talha (2014), “Türkiye’nin Kuzey Afrika ve Ortadoğu Bölgesindeki Gücü: Zorlayıcı Olmayan Gücün İmkân ve Sınırları”, Uluslararası İlişkiler, Cilt: 11, Sayı: 41, s. 29-61.
Kösebalaban, Hasan (2014), Türk Dış Politikası: İslam, Milliyetçilik ve Küreselleşme, Çeviren: Hüsamettin İnaç, BigBang Yay., Ankara.
Makeni, John (2008), “Ambitious Turkey makes first major move for Africa’s heart, 31.08.2008, http://www.turkishnews.com/en/content/2008/08/31/ambitious-turkey-makes-first-major- move-for-africas-heart/, 20.10.2017.
Njuafac, Therence Atabong and Filiz Katman, “Main Dynamics of Turkish-African Relations in the 21st Century”, European Researcher, Volume: 112, Issue: 11, p. 556-566.
Nye, Joseph S. (2004), Soft Power: The Means to Success in World Politics, PublicAffairs, New York.
Oba, Ali Engin (2011), “Türk Diplomasisi ve Afrika”, Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi, 21.06.2011
http://www.tasam.org/tr-TR/Icerik/1359/
turk_diplomasisi_ve_afrika, 25.10.2017.
Oba, Ali Engin (2016), Türkiye’nin Afrika Politikası ve Türk Dünyası”, Türk Asya Stratejik Araştırmalar TR/Icerik/29884/turkiyenin_afrika_politikasi_ve_turk_dunyasi, 25.10.2017. Merkezi, 08.07.2016
http://www.tasam.org/tr
Oran, Baskın (2013), “Dönemin Bilançosu”, Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular,Belgeler, Yorumlar, Cilt I: 1919-1980, Editör: Baskın Oran, İletişim Yay., İstanbul.
Öniş, Ziya (2011), “Multiple Faces of the New Turkish Foreign Policy: Underlying Dynamics and a Critique”, Insight Turkey, Volume: 13, Issue: 1, 2011, s. 47-65.
Özkan, Mehmet (2010), “What Drives Turkey’s Involvement in Africa?”, Review of African Political Economy, Volume: 37, Issue: 126, Aralık 2010, p. 533-540.
Özkan, Mehmet Özkan (2012), “Türkiye’nin Afrika’da Artan Rolü: Pratik Çabalar ve Söylem Arayışları”, Orta Doğu Analiz, Cilt: 4, Sayı: 46, s. 19-28.
Özkan, Mehmet and Birol Akgün (2010), “Turkey’s Opening to Africa”, The Journal of Modern African Studies, Volume: 48, Number: 4, p. 525-546.
Sander, Oral (1982), “Türk Dış Politikasında Sürekliliğin Nedenleri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 37, Sayı 3, Ankara 1982, s. 105-124.
Sönmezoğlu, Faruk, İki Savaş Sırası ve Arasında Türk Dış Politikası, Der Yay., İstanbul.
Sözen, Ahmet (2010), “A Paradigm Shift in Turkish Foreing Policy”, Turkish Studies, Volume: 11, Issue: 1, p. 103-123.
Şahin, Özgecan (2010), “Türkiye’nin Afrika Açılımı”, Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi 19.07.2010, www.bilgesam.org/incele/43/-turkiye’nin-afrika-acilimi, 30.10.2017.
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, İkinci Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi, http://africa.mfa.gov.tr, 25.10.2017
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Türkiye-Afrika İlişkileri, http://www.mfa.gov.tr/turkiye- afrika-iliskileri.tr.mfa, 27.10.2017.
Tepeciklioğlu, Elem E. (2012), “Afrika Kıtasının Dünya Politikasında Artan Önemi ve Türkiye-Afrika İlişkileri”, Ankara Üniversitesi Afrika Çalışmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, s. 59-94.
United Nations, Summary of Contributions to UN Peacekeeping by Country, Mission and Post, 31.05.2017, http://www.un.org/en/peacekeeping/contributors/2015/may17_3.pdf, 31.10.2017.
Wheeler, Tom (2011), “Ankara to Africa: Turkey's outreach since 2005”, South African Journal of International Affairs, Volume: 18, Issue: 1, p. 43-62.
Yeşiltaş, Murat (2013), “The Transformation of the Geopolitical Vision in Turkish Foreign Policy”, Turkish Studies, Volume: 14, Issue: 4, p. 661-687.
Yeşiltaş, Murat ve Ali Balcı (2011), “AK Parti Dönemi Türk Dış Politikası Sözlüğü: Kavramsal Bir Harita”, Bilgi Dergisi, Sayı 23, Kış 2011, s. 9-34.
“Dışişleri Bakanı Sayın Ahmet Davutoğlu’nun 3. Büyükelçiler Konferansı’nın Açılışında Yaptığı Konuşma, 03 Ocak 2011”, http://www.mfa.gov.tr/disisleri-bakani-sayin-ahmet-davutoglu_nun-3_-buyukelciler- konferansi_ninacilisinda- yaptigi-konusma_-03-ocak-2011.tr.mfa, 30.06.2014.