KUR’ANCILIK EKOLÜ’NÜN TÜRKİYE TARİHİNE MÜTEVÂZİ BİR KATKI: KALEM DERGİSİ ÖRNEĞİ

Kur’ancılık ekolü, menşei hakkında farklı görüşler olmakla birlikte mo-dern dönemde ortaya çıkmış bir harekettir. Dini olan her konuda Kur’an’ı Kerim’i öne çıkaran ekol, sünnete, mezheplere ve gelenek olarak isimlen-dirilen dini müktesebata mesafeli yaklaşmaktadır. Özünde metin merkezci olan ekol, her şeyi Kur’an’dan çıkarmaya tevessül etmekte ve bu bağlamda te’vil kapısını sonuna kadar açmaktadır. Yakın tarihlerde Hint Alt Kıtası ve Mısır’da ortaya çıkan ekol, zamanla İslâm âleminin farklı coğrafyalarında taraftar bulmuş, farklı çevreler tarafından farklı tonlarda seslendirilmiştir. 20. yüzyılın ikinci yarısında ülkemizin de gündemine giren bu ekol gerek sivil gerek akademik camiadan farklı tonlarda karşılık bulmuştur. Özellikle seksenli yıllarda birçok dergi tarafından dile getirilen bu ekolün savunul-duğu dergilerden biri de yayım hayatı iki yıl gibi kısa bir süre devam eden Kalem Dergisi’dir. İşte bu çalışma, iki binli yıllardan sonra ciddi manada ülkemizin gündemini meşgul eden bu ekolün Türkiye tarihinde önemli bir yer tutan Kalem Dergisi’ni tanıtmayı ve dergide savunulan görüşleri tahlil etmeyi amaçlamaktadır.

A LITTLE CONTRIBUTION TO THE HISTORY OF THE QUR’ANIYYÛN SCHOOL IN TURKEY: EXAMPLE OF KALEM JOURNAL

The Qur’anî School is a modern approach. However, there are some conf-licts about its origin. This school, which regards the Qur’an as the first source, distants itself from the Sunnah, Islamic schools and the traditional sects. The text-centered school, says that the Qur’an covers everything and opens hereby ways to use ta’wil. The school, -first emerged in the Indian Subcontinent and Egypt in the last century-, found supporters in the Isla-mic world, and was voiced in different tones by various circles.The school, emerged in our country too, in the second half of the 20th century, found its response in different tones from both; civilian and academic commu-nity. Especially in the eighties, was the school advocated by many journals. One of these journals; Kalem Journal, whose publication life continued for a short period of only two years. Therefore, this study aims to analyze this school -found in our country in the 20th century-. It also aims to introduce the Kalem Journal which occupies an important role in the history of Tur-key and analyze its views.

___

  • Altınsu, Lütfi. “Ne Yapmak İstedik”. Kalem Dergisi 19-24 (1989), 18.
  • Altınsu, Lütfi. “Türkiye’de Müslümanlaşma ve Sorunları”. Kalem Dergisi 9 (1988), 13-16.
  • Bigiyef, Musa Carullah. Kur’an ve Sünnet İlişkisine Farklı Bir Yaklaşım: Kitâbu’s-Sünne. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2009.
  • Bigiyef, Musa Carullah. “Oruçta Kefâret Meselesi”. Kalem Dergisi 4 (1988), 6-8.
  • Birışık, Abdülhamit. Hind Altkıtası Düşünce ve Tefsir Ekolleri. İstanbul: İFAV Ya-yınları, 2019.
  • Bulut, Zübeyir. “Kur’an’ın Okunmasına Dair”. Kalem Dergisi 2 (1988), 16.
  • Büyükkara, Mehmet Ali. Çağdaş İslami Akımlar. Klasik Yayınları, 8. Basım, 2019.
  • Çaha, Ömer. “Fakat Güzel Olmayan Bir Şey Vardı”. Kalem Dergisi 3 (1988), 15.
  • Ersin, Mehmet Akif. “İlmin Kaynağı Üzerine”. Kalem Dergisi 1 (1988), 10-11.
  • Ersin, Mehmet Akif. “Kur’an’ın Beyana İhtiyacı Var mı?” Kalem Dergisi 3 (1988), 6-7.
  • Hâcir, Cemal b. Muhammed b. Ahmed. el-Kur’âniyyûne’l-ʿArab ve mevkıfuhum mine’t-tefsîr : dirâse nakdiyye. Cidde: Daru’t-Tefsir, 2015.
  • Hansu, Hüseyin. Mutezile ve Hadis. Ankara: Otto, 3. Basım, 2018.
  • Hüseyin Çöloğlu. “Akıl ve Dinamizm Bütünlüğündeki İnsan”. Kalem Dergisi 6 (1988), 16.
  • İlahibahş, Hadim Hüseyin. el-Kur’âniyyûn ve şübühatuhum havle’s-sünne. Taif: Mektebetü’s-Sıddik, 2000.
  • İmâre, Muhammed (ed.). el-Aʿmalü’l-kamile li-İmam eş-Şeyh Muhammed Abduh. 5 Cilt. Beyrut-Kahire: Daru’ş-Şurûk, 1993.
  • Kalem Dergisi. “12 Ayın Ardından Bir Değerlendirme”.
  • Kalem Dergisi 12 (1988), 2.Kalem Dergisi. “Bir Değerlendirme”.
  • Kalem Dergisi 18-24 (1989), 24.
  • Kalem Dergisi. “Kalem’den Allah’a Dayanarak”.
  • Kalem Dergisi 1 (1988).
  • Kalkan, Süleyman. “Kur’an’ın Hedeflediği İnsan”. Kalem Dergisi 2 (1988), 1.
  • Kalkan, Süleyman. “Kur’ânî İzler”. Kalem Dergisi 12 (1988), 1.
  • Kalkan, Süleyman. “Paylaşmak”. Kalem Dergisi 6 (1988), 1.
  • Kaya, İlhan. “Bilgi ve Haberde Güvenilirlik Sorunu”. Kalem Dergisi 3 (1988), 16.
  • Kırbaşoğlu, M. Hayri. İslam Düşüncesinde Sünnet: Eleştirel Bir Yaklaşım. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 15. Basım, 2018.
  • Mansûr, Ahmed Subhî. el-Kur’an ve kefâ masdaran li’t-teşriʿil-İslâmî. Beyrut: Müessesetü’l-İntişari’l-Arabi, 2005.
  • Mertoğlu, M. Suat. İslam’ın Anlaşılmasını Kur’an İle Sınırlandırma Eğilimini Orta-ya Çıkaran Temel Dinamikler. ed. Cengiz Kallek. İstanbul: İSAM Yayınları, 2010.
  • Metin, Hüseyin Avni. “Hangi Dönemlerde Şekillenen Kur’an’a İman Ediyoruz”. Kalem Dergisi 3 (1988), 8-9.
  • Öz, Mustafa. “Seyyid Ahmed Han”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 2/73-75. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1989.
  • Öztürk, Mustafa. “İslami Köktenciliğin Bir Tezahürü: Mealcilik”. İslamiyat Dergisi10/1 (2007), 117-138.
  • Sıddıkî, Mazharuddin. İslam Dünyasında Modernist Düşünce. çev. Murat Fırat - Göksel Korkmaz. İstanbul: Dergah Yayınları, 1990.
  • Soyalan, Mehmet Yaşar. “Hikmet Üzerine Farklı Bir Yaklaşım (1)”. Kalem Dergisi12 (1988), 7-8.
  • Soyalan, Mehmet Yaşar. “Hikmet Üzerine Farklı Bir Yaklaşım (2)”. Kalem Dergisi13-14 (1989), 7-9, 15.
  • Soyalan, Mehmet Yaşar. “Kur’an’da Her Şey Yazılıdır Öyle mi?” Kalem Dergisi 11-12 (1988), 12-13.
  • Soyalan, Mehmet Yaşar. “Kur’an’ın Gerekliliği ve Yeterliliği Üzerine”. Kalem Der-gisi 9 (1988), 6-7.
  • Soyalan, Mehmet Yaşar. “‘Mealcilik’ Tartışmalarına Katkı veya Geç Kalmış Bir Ce-vap”. Söz ve Adalet 8-9 (2008), 96-112.
  • Şen, Ercan. “1980 Sonrası Dergilerde ‘Kur’ancılık’ ve ‘Mealcilik’ Tartışmaları”. “Bir Başka Hayata Karşı” 1980 Sonrası İslamcı Dergilerde Meseleler, Kavramlar ve İsimler. ed. Lütfi Sunar. Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Ya-yınları, 2019.
  • Yazıcı, Ahmet. “Kur’ancılık Ekolü ve Namaz”. İslami İlimler Dergisi 15/2 (09 Ka-sım 2020), 317-355. https://doi.org/10.34082/islamiilimler.823304
  • Yelken, Ramazan. “Abese Sûresi”. Kalem Dergisi 10-11 (1988), 4.
  • Yelken, Ramazan. “Anlamadan Kur’an Okumak”. Kalem Dergisi 3 (1988), 13-14.Yelken, Ramazan. “Değişmeyen Tepki: Atacılık”. Kalem Dergisi 8 (1988), 12-13.
  • Yelken, Ramazan. “İnananlar İçin Hala Vakit Gelmedi mi?” Kalem Dergisi 1 (1988).
  • Yelken, Ramazan. “Kellelerini Uçuruyordum Muhaliflerimin”. Kalem Dergisi 7 (1988), 16.