Türkiye’de Gastronomi Turizmi: Antalya’da Konaklayan Turistler Üzerine Bir Araştırma

Gastronomi turizmi büyük ölçüde yerel yiyecek ve içeceklerin bulunduğu yerlere yönelik iç ve dış turizm seyahatlerini içermektedir. Gastronomi amaçlı seyahat eden turistlerin önemli bölümü gittikleri yerlerde bölgesel yiyecekler tatmakta, yemek tarifleri almakta ve bazı ürünleri evlerine götürerek bunları arkadaşları ve aileleri ile paylaşmaktadırlar. Böylece ülke/bölge tanıtımına ve gelirine dolaylı katkı sağlamaktadırlar. Bir ülke veya bölgenin sahip olduğu ve onun en temel kültürel değerlerinden biri olan yiyecek ve içecekle ilgili değerler, ulusal ve uluslararası turizm hareketlerinde önemli bir güç olarak yükselmektedir. Bu çalışma ile Türkiye’de konaklama yapan yerli ve yabancı konukların alışkanlıklarının ve tatmin düzeylerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu kapsamda Antalya’da konaklayan İngiliz, Alman ve Türk 350 konuk üzerinde üç boyutlu Gastronomik Alışkanlıklar ve Tatmin Anketi uygulanmış, çalışma sonucunda önemli bulgulara ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre İngiliz, Alman ve Türk konukların demografik özellikleri kapsamında gastronomik alışkanlıklarında, deneyim ve memnuniyet farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Gastronomi, Gastronomi turizmi, Yeme içme alışkanlıkları ve tatmin düzeyi

___

Akgöl, Y. (2012). Gastronomi turizmi ve Türkiye’yi ziyaret eden yabancı turistlerin gastronomi deneyimlerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Akman, M. (1998). Yabancı Turistlerin Türk Mutfağından Beklentileri, Yaralanma Durumları ve Türk Mutfağının Turizme Katkısı Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
Albacete-Sáez, C. A., Fuentes-Fuentes, M. M., ve Lloréns-Montes, F. J. (2007). Service Quality Measurement in Rural Accommodation. Annuals of Tourism Research, 34(1), 45-65.
Albayrak, A. (2013). Farklı Milletlerden Turistlerin Türk Mutfağına İlişkin Görüşlerinin Saptanması üzerine bir Çalışma. Journal of Yasar University,30(8), 5049-5063.
Alonso, A. D., ve Liu, Y. (2011). The Potential for Marrying Local Gastronomy and Wine: The Case of the ‘Fortunate Islands’. International Journal of Hospitality Management, 30(4), 974-981.
Altınel, H. (2009). Gastronomide Menü Yönetimi.(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Arslan, Ö. (2010). Yabancı turistlerin yiyecek içecek işletmeleri, personeli ve Türk mutfağına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi: Alanya örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aslan, Z., Güneren, E. ve Çoban, G. (2014). Destinasyon Markalaşma Sürecinde Yöresel Mutfağın Rolü: Nevşehir Örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2 (4), 3-13.
Atak, M. (2009). Yiyecek içecek işletmelerinde servis elemanlarının hizmet içi eğitiminin iş tatminine etkisi: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti uygulaması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,İzmir.
Auty, S. (1992). Consumer Choice and Segmentation in the Restaurant İndustry. Service Industries Journal, 12(3), 324-339.
Barkat, S. M. ve Vermignon, V. (2006). Gastronomy tourism: A comparative study of two French regions: Brittany and la martinique. Paper presented at Sustainable Tourism with Special Reference to Islands and Small States Conference, Malta.
Bertella, G. (2011). Knowledge in Food Tourism: The Case of Lofoten and Maremma Toscana, Current Issues in Tourism, 14(4), 355-371.
Bessiere, J. (1998). Local Development and Heritage: Traditional Food and Cuisine as Tourist Attractions in Rural Areas. Sociologia Ruralis, 38 (1), 21-43.
Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (2012).Global Report on Food Tourism.Am Reports.Volume Four. Published by the World Tourism Organization (UNWTO), Madrid, Spain.
Blakey, C. (2012). Consuming Place: Tourism’s Gastronomy Connection. University of Hawai’i at Hilo: Hawai’I College of Hohonu,10, 51-54.
Boyne, S., Hall, D., ve Williams, F. (2003). Policy, Support and Promotion for Food-related Tourism Initiatives: A Marketing Approach to Regional Development. Journal of Travel & Tourism Marketing, 14(3-4), 131-154.
Bucak T.,ve Aracı E.(2013). Türkiye’de Gastronomi Turizmi Üzerine Genel Bir Değerlendirme, Balikesir University The Journal of Social Sciences Institute, 16 (30).
Campbell-Smith, G. (1967). Marketing of the Meal Experience: a Fundamental Approach: University of Surrey Department of Hotel and Catering Management Research Unit.
Chaney, S. ve Ryan, C. (2012). Analyzing the Evolution of Singapore’s World Gourmet Summit: An Example of Gastronomic Tourism. International Journalof Hospitality Management (31), 309– 318.
Che, D. (2006). Developing Ecotourism in First World, Resource-Dependent Areas. Geoforum 37: 212–226.
Cohen, E., ve Avieli, N. (2004). Food in Tourism: Attraction and Impediment. Annuals of Tourism Research, 31(4), 755-778.
Cömert, M. ve Durlu Özkaya F.(2014).Gastronomi Turizminde Türk Mutfağının Önemi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies,2(2), 62-66.
Cömert M. ve Çavuş O. (2016). Moleküler Gastronomi Kavramı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies,4(4),118-131.
Çavuşoğlu, M., (2011). I. Uluslararası IV. Ulusal Eğirdir Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı İçinde N. Avcı ve Ö. Kürşat (Editörler), Gastronomi Turizmi ve Kıbrıs Mutfak Kültürü Üzerine Bir Araştırma, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Basımevi, 527-538.
Demirci, B. (2012). Yerli ve Yabancı Turistlerin Konaklama İşletmelerinin Restoranlarında Verilen Hizmetlere İlişkin Memnuniyet Düzeylerinin Belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
Dilsiz, B. (2010). Türkiye'de Gastronomi ve Turizm: İstanbul Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Du Rand, G. E., ve Heath, E. (2006). Towards a Framework for Food Tourism as an Element of Destination Marketing. Current Issues in Tourism, 9(3), 206-234.
Durlu-Özkaya, F. ve Can, A. (2012). ‘Gastronomi Turizminin Destinasyon Pazarlamasına Etkisi’, Türktarım Dergisi, s.206, 28-33. Everett, H. J. (2005). Class Acts: Culinary Tourism In New foundland And Labrador. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Memorial University of New found land, Kanada.
Everett, S., ve Aitchison, C. (2008). The Role of Food Tourism in Sustaining Regional Identity: A Case Study of Cornwall, South West England. Journal of Sustainable Tourism,16(2), 150-167.
Gillespie, C. (2001). European Gastronomy into the 21st century. Oxford: Butterworth-Heinemann. Girard,F. L. ve Nijkamp, P. (2009).Cultural Tourism and Sustainable Local Development, Ashgate Publishing Limited, Aldershot.
Gökdeniz, A., Erdem, B., Dinç, Y., ve Uğuz, S. Ç. (2015).Gastronomi Turizmi: Ayvalık’ta Yerli TuristlerÜzerinde Görgül Bir Araştırma, Journal of Tourism andGastronomy Studies, 3 (1), 14-29.
Green G. P. ve Dougherty, L. M. (2008). Localising Linkages For Food And Tourism: Culinary Tourism As A Community Development Strategy, Community Development, 39(3), 148-158.
Hacıoğlu, N., Girgin, K.G. ve Giritoğlu, İ. (2009). Yiyecek İçecek İşletmelerinin Pazarlama Faaliyet Faaliyetlerinde Yöresel Mutfakların Kullanımı: Balıkesir Örneği, 3. Ulusal Gastronomi Sempozyumu, Antalya.
Hall, C. M., Mitchell, R., ve Sharples, L. (2003). Consuming Places: the Role of Food, Wine and Tourism in Regional Development. In C. M. Hall, L. Sharples, R. Mitchell, N. Macionis ve B. Cambourne (Eds.), Food Tourism Around the World (25-59). Oxford: Butterworth-Heinemann.
Harrington, R.J.,ve Ottenbacher, M.C. (2010). Culinary Tourism – A Case Study of the Gastronomic Capital, Journal of Culinary Science & Technology, 8, 14-32.
Harris, K. J., ve West, J. J. (1995). Senior Savvy: Mature Diner's Restaurant Service Expectations. Hospitality Review, 13(2), 5.
Hashimoto, A., ve Telfer, D. J. (2006). Selling Canadian Culinary Tourism: Branding the Global and the Regional Product. Tourism Geographies, 8(1), 31-55.
Hatipoğlu, A. (2010). İnançların Gastronomi Üzerine Etkileri: Bodrum’daki Beş Yıldızlı Otellerin Mutfak Yöneticilerinin Görüşlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, Sakarya.
Herrera, C., Herranz, J. ve Arilla, J. (2012). How Can We Define Gastronomic Tourism? In UNWTO (2012) Global Report on Food Tourism, Madrid, pp. 6-9, Retrieved January 17, 2014, from http://dtxtq4w60xqpw.cloudfront.net/sites/all/files/pdf /global_report_on_food_tourism.pdf
Hjalager, A. M. ve Richards, G. (eds) (2002). Tourism and Gastronomy. Routledge.
Horng, J.S., ve Tsai, C.T. (2010). Government Websites for Promoting East Asian Culinary Tourism: A Cross-National Analysis. Tourism management, 31 (1), 74-85.
Hu, Y.ve Brent, J.R. (1993). Measuring Destination Attractiveness: A Contextual Approach, Journal of Travel Research, Fall, 25-34.
Kalkstein-Silkes, C. A. (2007). Food and Food Related Festivals in Rural Destination Branding. (Thesis of PhD). Purdue University West Lafayette, Indiana. United States.
Karim, S.A. (2006). Culinary Tourism as a Destination Attraction: An Empirical Examination of the Destination’s Food Image and Information Sources Doctorate Dissertation, Oklahoma StateUniversity,USA.
Kesici, M.(2012). Kırsal Turizme Olan Talepte Yöresel Yiyecek ve İçecek Kültürünün Rolü, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,14 (23), 33-37.
Kemer. A. (2011). Otellerde Çalışan Mutfak Personelinin ve Aşçılık Alanında Yükseköğrenim Gören Öğrencilerin Moleküler Gastronomi Konusunda Bilgi ve Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Ana Bilim Dalı.
Kivela, J. ve Crotts, C., J. (2005). Gastronomy Tourism, Journal of Culinary Science and Technology, 4 (2-3), ss.29-55.
Kozak, N., Kozak, M. A., ve Kozak, M. (2013). Genel Turizm İlkeler-Kavramlar. Detay Yayıncılık. Koçbek, A. D. (2005). Yiyecek İçecek Sektöründe Hizmet Kalitesi ve Müşteri Memnuniyeti: Etnik Restoranlara Yönelik Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Kömürcü, G. B. (2013). Etkinlik Turizmi Çeşidi Olarak Festivaller: Bozcaada Yerel Tatlar Festivali Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Onsekiz Mart Çanakkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
Küçükaltan, G. (2009). Küreselleşme Sürecinde Gastronomide Yöresel Tatların Turistlerin Destinasyon Tercihlerine ve Ülke Ekonomilerine Etkileri, 3. Ulusal Gastronomi Sempozyumu Bildirileri, Antalya.
Long, L. M. (1998). Culinary Tourism (55), University Press of Kentucky.
Long, L. M. (2010). Culinary Tourism and the Emergence of an Appalachian Cuisine: Exploring the “Foodscape” of Asheville, NC. The North Carolina Folklore Journal, 57(1), 4-19.
Marzella, D. A. (2008). Culinary Tourism: Does Your Destination Have Potential, Travel Marketing Decisions. 9 (2), 2-4.
McKrecher, B., Okumuş F., ve Okumuş, B. (2008).Food Tourism as a Viable Market Segment: It’s All How You Cook the Numbers, Journal of Travel &Tourism Marketing, 25(2), 137–148.
Wong Ooi Mei, A., Dean, A. M. ve White, C. J. (1999). Analysing Service Quality in the Hospitality Industry, Managing Service Quality: An International Journal, 9(2),136 - 143.
Mohsin, A., McIntosh, A., ve Cave, J. (2005). Expectations of the Service Experience Offered by Restaurants and Cafés in Hamilton, New Zealand. Australian Voice,12(2),110-111.
Nield, K., Kozak, M., ve LeGrys, G. (2000). The Role of Food Service in Tourist Satisfaction. InternationalJournal of Hospitality Management, 19, 375-384. Öney, H. (2013). Gastronomi Turizmi. S. Bahçe (Ed.). Alternatif Turizm İçinde.Anadolu Üniversitesi Yayınları: Eskişehir, 158-188.
Özdemir, B. ve Kınay, F. (2004). Yabancı Ziyaretçilerin Türk Mutfağına İlişkin Görüşleri: Antalya’yı Ziyaret Eden Alman ve Rus Turistler Üzerine Bir Araştırma.Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2,5-28.
Páramo, R. M. (2006). Gastronomic Heritage and Cultural Tourism. An exploration of the Notion of Risk in Traditional Mexican Food and the Gastronomic System. The EssexGraduate Journal of Sociology (6).
Park, C.H. (2008). Delights in Farm Guesthouses: Nongjiale Tourism, Rural Development and the Regime of Leisure in Post-Mao China. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), University of California: California.
Quan, S., ve Wang, N. (2004). Towards a Structural Model of the Tourist Experience: An Illustration from Food Experience in Tourism. Tourism Management, 25(3), 297-305.
Richards, G. (2012). An Overview of Food and Tourism Trends and Policies. In OECD (Ed.), Food and the Tourism Experience: OECD Publishing.
Rimmington, M., ve Yüksel, A. (1998). Tourist Satisfaction and Food Service Experience: Results and Implications of an Empirical Investigation. Anatolia, 9(1), 37-57.
Sanchez-Canizares, S. ve Lopez-Guzman, T. (2012). Gastronomy As a Tourism Resource: Profile of Culinary Tourist, Current Issues in Tourism, 15(3), 1-17.
Santich, B. (2004). The Study of Gastronomy and its Relevance to Hospitality Education and Training, Hospitality Management, (23), 15-24.
Shenoy, S. S. (2005). Food Tourism and The Culinary Tourist. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Clemson University, Canada.
Stanonis, A. (2009). The Triumph of Epicure: A History of New Orleans Culinary Tourism. Southern Quarterly, 46, 145-161.
Şanlıer,N. (2005). Yerli ve Yabancı Turistlerin Türk Mutfağı Hakkındaki Görüşleri, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1), 213- 227.
Tikkanem, I. (2007).Maslow´s Hierarchy and Food Tourist in Finland: Five Cases, British Food Journal, 109 (9), 721-734.
Winter, T., Teo, P., ve Chang, T. C. (2008). Asia on Tour: Exploring the Rise of Asian Tourism: Routledge.
Wolf, E. (2006). Culinary Tourism the Hidden Harvest. Abd- Lowa: Kendall/Hunt Publishing Company.
Yarış A., (2014). Mardin’de Gastronomi Turizmi: Turist Görüşlerine İlişkin Bir Uygulama, (YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi), Mardin Artuklu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mardin.
Yarış A.ve Cömert, M. (2015). Mardin İlindeki Restoranların Yerel Ürün Kullanımındaki Avantaj ve Dezavantajları İle İlgili Algı Düzeyleri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37), 991-998.
Yemenoğlu, E., Dalgın, T. ve Çeken, H. (2013). Geleneksel Festivallerin Kırsal Turizm Üzerindeki Etkiler: Denizli-Honaz Kiraz Festivali Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(1): 16-21.
Yu, C. C. R. (2007). An Analysis of the Chinese Group Tourists' Dining-Out Experiences While Holidaying In Australia and Its Contribution to Their Visit Satisfaction.(Yayınlanmamış doktora tezi), The Hong Kong Polytechnic University, Hong Kong.
Yun, D., MacPhail, J., ve Strongman, A. (2010). Culinary Tourism. Canada: The Tourism Research Centre School of Business University of PEI.
Yüksel, A., ve Yüksel, F. (2003). Measurement of Tourist Satisfaction with Restaurant Services: A Segment-Based Approach.Journal of Vacation Marketing, 9(1), 52- 68.
Yüncü, H. R. (2009). Sürdürülebilir Turizm Açısından Gastronomi Turizmi ve Perşembe Yaylası, 10. Aybastı-Kabataş Kurultayı, Eskişehir.