İşgören Bulma ve Seçiminde Cinsiyet Ayrımcılığının Etkisi: İzmir'deki A Grubu Seyahat Acentalarına Yönelik Bir Araştırma

Bu araştırma, turizm sektörünün yapı taşlarından bir tanesi olan seyahat acentalarının işgören bulma ve seçiminde, gerek işgörenlerin işe alınmasında gerekse işverenlerin işe alımlarında cinsiyetin etkisinin olup olmadığının algılanması amacıyla hazırlanmıştır. İşgören bulmada kullanılan yazılı, görsel ve internet kaynaklarındaki formlarda ve ilanlarda özellikle cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi vb. gibi demografik bilgilerle kısıtlanma yapılması, bu araştırmanın hazırlanmasında önemli bir etkiye sebep olmuştur. Araştırmanın evrenini, İzmir ilinde bulunan A grubu seyahat acentaları oluşturmaktadır. Tesadüfi örneklemle seçilen 204 seyahat acentası çalışanına ve 89 acenta işverenine aynı ifadelerin soru tarzları değiştirilerek yazılı ve online anketler uygulanmıştır. Bulgular, yöneticiler için cinsiyet ayrımcılığının işgören seçim sürecinde dikkate alınan kriterleri içerisinde önemli olduğunu göstermese de, işgörenler işgören seçim sürecinde cinsiyet ayrımcılığı yapıldığını belirtmektedir.

Influence of Gender Discrimination in Employee Recruitment and Selection: A Research on Group A Travel Agencies in Izmir

This research was conducted in order to determine whether gender has an influence on the recruitment process with regard to travel agencies that play a key role in the tourism industry, considering both "employer attitude" and "employee recruitment criteria". The limitation of candidates in written, visual and web forms serving as means to seek employees through such demographic measures as sex, age, and education had a significant effect on the preparation of this survey. The scope of the study is limited to group A travel agencies in Izmir. Written and online surveys were conducted on randomly selected two hundred four travel agency employees and eighteen nine agency employers using the same expressions with different question styles Although the findings do not show the significance of sexual discrimination for managers in the recruitment process, employees say otherwise by emphasizing its existence.

___

Ağırbaşlı, Ş. (2009), Sınırlı Ayrımcılık Yasağından Genel Eşitlik İlkesine, 1. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Akbaba, A, Akova, O. ve Sarıışık, M. (2007), ,,Seyahat Acentalarında İşgören Bulma ve İşgören Seçme Yöntemlerine Yönelik Bir Araştırma" Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 6 (1), ss. 275-296.
Akıncı, Z. (2002), ,,Turizm Sektöründe İşgören Tatminini Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama" Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 4 (1), ss 1-25.
Altan, Ö. Z. (2004), Sosyal Politika Dersleri, 1. Baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Yayınları.
Altay, H. ve Akgül, V. (2010), ,,Seyahat Acentaları Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyi: Hatay Örneği" Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 7 (14), ss. 87-112.
Arlı, E. (2013), ,,Deniz Turizm Sektöründe Algılanan Cinsiyet Ayrımcılığı ve Cinsiyet Önyargısı: Karamürsel Meslek Yüksekokulu Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma" Çalışma ve Toplum Dergisi. 13 (3), ss. 283:301.
Arslan, Ö. E. (2010), İşgören Seçiminde ve Örgüt İçi İş Yaşamında Siyasi Ayrımcılık: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Cave, P. ve Kılıç, S. (2010), ,,The Role of Women in Tourism Employment With Special Reference to Antalya, Turkey" Journal of Hospitality Marketing & Management. 19 (3), ss. 280-292.
Childs, S. (2011), Gender Discrimination in The Workplace, M.BA Final Project, Empire State College, Labor and Policy Studies, New York.
Cukier, J., Norris, J. ve Wall, G. (1996), ,,The Involvement of Women in the Tourism Inustry of Bali, Indonesia" The Journal of Development Studies. 33 (2), ss. 248- 270.
Dalkıranoğlu, T. (2006), Çalışma Yaşamında Kadın İşgücü ve Cinsiyet Ayrımcılığı: Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Demir, M. (2011), ,,İş Yaşamında Ayrımcılık: Turizm Sektörü Örneği" Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), ss. 760-784.
Demirkol, Ş, Fidan, F. ve Pelit, E. (2004), ,,Turizm Sektöründeki Kadın İşgörenlerin Karşılaştıkları Sorunlar ve Otel İşletmelerinde Bir Uygulama" Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (8), ss. 71-88.
Dooley, C. M. (2001), Battle In The Sky: A Cultural And LegalHistory Of Sex Discrimination In The United States Airline Industry, 1930-1980, Ph. D. Final Project, Arizona University, Departmant of History, Arizona.
Ferguson, L. ve Alarcón, D. M. (2015), ,,Gender and Sustainable Tourism: Reflections on Theory and Practice" Journal of Sustainable Tourism, 23 (3), ss. 401:416.
Göregenli, M. (2012), ,,Temel Kavramlar: Önyargı, Kalıpyargı ve Ayrımcılık" İçinde Çayır, K. ve Ceyhan, M. A, Ayrımcılık Çok Boyutlu Yaklaşımlar, ss. 17-29, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Güzel, E. (2014), ,,Toplumsal Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık ve Medyanın Rolü" Global Media Journal, 4 (8), ss. 185-199.
Güzel, E. (2013), Kültürel Bağlamda Kadın ve Güzellik: Türkiye"de Bir İktidar Alanı Olarak Elitler Üzerinden Güzellik Anlayışına ve Bir Tüketim Nesnesine Dönüşen Kadın Sorununa Bakış, Doktora Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Ineson, E. M., Yap, M. H. T., ve Whiting, G. (2013), ,,Sexual Discrimination and Harassment in The Hospitality Industry" International Journal of Hospitality Management, 35 (13), ss. 1-9.
Karani, A. P. (2011), ,,Corporate Social Responsibility and Employee Recruiting in the Hospitality and Tourism Industry" Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism. 12 (1), ss. 71-90.
Karasar, N. (2008), Bilimsel Araştırma Yöntemi, 26. Baskı, Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kızılkaya, H. (2004), Anasoyluluktan Günümüze Kadın, 1. Baskı, İzmir: İlya Yayıncılık.
Korkmaz, A. ve Özkara, O. (2012), ,,İşçi Davranışlarının İşverenin İşten Çıkarma Kararı Üzerindeki Etkileri: Isparta İli Örneği" Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (16), ss. 207-222.
Kozak, M. (2014), ,,Çalışma Koşullarından Dolayı Turizm Eğitimi Alanlar Sektör Dışına Kayıyor" Turizm Yatırım İşletme ve Endüstri Dergisi, 27 (11), ss. 14-15.
Krejcie, R.V. ve Morgan, D.W. (1970), ,,Determining Sample Size for Research Activities' Educational and Psychological Measurement. 30 (1), ss. 607-610.
Livanos, I., Yalkın, Ç. ve Nunez, I. (2008), ,,Gender employment discrimination: Greece and the United Kingdom" International Journal of Manpower. 30 (8), ss. 815-834.
Loucks, C. M. (2005), Battle In The Skies: Sex Discrimination in The United States Airline Industry. M.A Project, Department of History University Of Nevada, Las Vegas.
Mathis, L.R. ve Jackson, H.J. (2000), Human Resources Management, 9. Baskı, USA: South Western College Publishing.
Mayatürk, E. (2006), Çalışma Yaşamında Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık ve Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Menekşe, R. (2008), ,,Ankara"da Faaliyet Gösteren A Grubu Seyahat Acentalarında Çalışmakta Olan İşgörenin Tüketiciye Karşı Etik Davranışlarını Algılama Düzeyleri Üzerine Ampirik Bir Araştırma" Abant İzzet Baysal Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 4 (1), ss. 83- 117.
Parlaktuna, İ. (2010), ,,Türkiye"de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi" Ege Akademik Bakış, 10 (4), ss. 1217-1230.
Reed, E. (1994), Kadının Evrimi: Anaerkil Klandan Ataerkil Aileye, Çev: Semsa Yegin. 2. Baskı, İstanbul: Payel Yayınları.
Rodoplu, M. (2011), İşgören Seçiminde Bir Ayrımcılık Faktörü Olarak Hemşehriciliğin Rolü Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Tavakol, M. ve Dennick, R. (2011), ,,Making Sense of Cronbach's Alpha" International Journal of Medical Education, 27 (2), ss. 55-57.
Temizkan, R. (2010), İşgören Seçim Sürecinde İş Başvuru Formlarında Ayrımcılık: Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Turpçu, M. (2004), Avrupa Birliği Hukukunda İş Yerinde Ayrımcılık, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Tükeltürk, Ş. A. ve Perçin, N. Ş. (2008), ,,Turizm Sektöründe Kadın Çalışanların Karşılaştıkları Kariyer Engelleri Ve Cam Tavan Sendromu: Cam Tavanı Kırmaya Yönelik Stratejiler, Yönetim Bilimleri Dergisi, 6 (2), ss. 113-128.
Tümen, B.C., Tepeci, M. ve Onağ, A.A. (2011), ,,Turizm İşletmeciliği Öğrencilerinin Turizm Sektöründe Cinsiyete Dayalı Ayırımcılık Konusuna İlişkin Tutumlarının İncelenmesi" Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 8 (1), ss. 29-42.
Türk Dil Kurumu Sözlüğü (2014), ,,Büyük Türkçe Sözlüğü", http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.57 33ba3bea6d04.12762970 (01.11.2014).
Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2013), ,,Türkiye'de Kadınların İşgücüne Katılımı ve İstihdamı", http://kadininstatusu.aile.gov.tr/data /542a8e86369dc31550b3ac33/KSGM%20%C4%B0%C5%9EG%C3%9CC%C3 %9C.pdf (22.02.2015).
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (2014), ,,Seyahat Acentaları", http://www.tursab.org.tr/tr/seyahat-acentalari/seyahat-acentasi-arama?search=1 (02.05. 2014).
Türker, N. (1997), ,,Konaklama İşletmelerinde Cinsel Taciz ve Cinsiyet Ayrımı" Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 8 (2), ss. 74-76.
Tütüncü, Ö, Tarlan, D. ve Mamyrkulov, N. (2003), ,,Seyahat Acentalarında Çalışanların İşe Alma Sürecini Algılamaları ve İzmir İli Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5 (1), ss. 113-140.
Unicef.org (2012), ,,İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi', http://www.unicef.org/turkey/udhr/_gi17.html (20.03.2014).
Ünlü, T. (2009), Eşitlik İlkesi Ve Pozitif Ayrımcılık, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Varejao, J. (2015), ,,Employment, Pay and Discrimination in the Tourism Industry" Tourism Economics. 13 (2), ss. 225:240.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004), SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 4. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.