Finansal Başarısızlık Riski Taşıyan ile Taşımayan İşletmelerin Finansal Oranlarının Karşılaştırmalı Analizi: Borsa İstanbul Turizm İşletmelerinde Bir Araştırma

Bu araştırmanın amacı, Borsa İstanbul’da hisseleri işlem gören turizm işletmeleri içinde finansal başarısızlık riski taşıyanlar ile taşımayanların finansal oranları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olup olmadığının belirlenmesidir. Bu bağlamda öncelikle 2012-2017 yılları arasında turizm işletmelerinin finansal başarısızlık riskleri Altman Z Skor modeline göre belirlenmiştir. Daha sonra finansal başarısızlık riski taşıyan ve taşımayan işletmelerin finansal oranları arasında farklılık olup olmadığı Mann Whitney U Testi ile saptanmaya çalışılmıştır. Analiz sonucunda finansal başarısızlık riski taşıyan işletmeler ile finansal başarısızlık riski taşımayan işletmeler arasında cari oran, asit-test oranı, nakit oran, kaldıraç oranı, aktif karlılığı, öz sermaye karlılığı, net kar marjı ve fiyat/kazanç oranı bağlamında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu saptanmıştır

Anahtar Kelimeler:

Finansal Başarısızlık Riski, Altman Z Skor Modeli, Rasyo Analizi, Turizm İşletmeleri, Borsa İstanbul.

___

Aksoy, A. ve Yalçıner, K. (2013), İşletme Sermayesi Yönetimi, Ankara: Detay Yayıncılık.
Aktaş, R. (1993), Endüstri İşletmeleri İçin Mali Başarısızlık Tahmini (Çok Boyutlu Model Uygulaması), Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Akyüz, K. C., Yıldırım, İ., Akyüz, İ. ve Tugay, T. (2017), “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Sanayi İşletmelerinin Finansal Başarısızlık Düzeylerinin Oran Analizi ve Diskriminant Analizi Yöntemleri Kullanılarak Ölçülmesi”, Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi,13(1), ss. 60-74.
Altaş, D. ve Giray, S. (2005), “Mali Başarısızlığın Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemlerle Belirlenmesi: Tekstil Sektörü Örneği”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,5(2), ss. 13-28.
Altman, E. I. (1968), “Financial Ratios, Discriminant Analysis and The Prediction Of Corporate Bankruptcy”, Journal of Finance, 23 (4), ss. 589-609.
Altman, E. I. ve Hotchkiss, E. (2006), Corporate Financial Distress and Bankruptcy: Predict and AvoidBankruptcy, Analyze and Invest In Distressed Debt, 3rd Edition. New Jersey: John Wiley&Sons.
Andrew, W. P. ve Schmidgall, R. S. (1993), Financial Management For The Hospitality Industry, USA: AH&MA.
Aydın, N., Başar, M. ve Coşkun, M. (2014), Finansal Yönetim, Ankara: Detay Yayıncılık.
Beaver, W. H. (1966), “Financial Ratios As Predictors Of Failure”, Journal of Accounting Research, 4, ss. 71-111.
Brealey, R. A., Myers, S. C., ve Marcus, A. J. (2001). Fundamentals Of Corporate Finance, The Boston: McGraw-HillCompanies, Inc.
Brigham, E. F. ve Ehrhardt, M. C. (2010), Financial Management Theory and Practice, 13th Edition, USA: South Western Cengage Learning.
Büyükarıkan, U. ve Büyükarıkan, B. (2014), “Bilişim Sektöründe Faaliyet Gösteren Firmaların Finansal Başarısızlık Tahmin Modelleriyle İncelenmesi”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (46), ss. 160-172.
Casey, C.ve Bartczak, N. (1985), “Using Operating Cash Flow Data To Predict Financial Distress: Some Extensions”, Journal of Accounting Research, 23(1), ss. 384-401.
Ceylan, A. (2001), İşletmelerde Finansal Yönetim, Bursa: Ekin Kitabevi.
Clark, T. A. ve Weinstein, M. I. (1983), “The Behavior Of The Common Stock Of Bankrupt Firms”, Journal of Finance, 38(2), ss. 489-504.
DeAngelo, H. ve DeAngelo,L. (1990), “Dividend Policy and Financial Distress: An Emprical Investigation of Troubled NYSE Firms”, The Journal of Finance, 35 (5), ss. 1415-1431.
Diakomihalis, M. (2012), “The Accuracy of Altmans’s Models In Predicting Hotel Bankruptcy”, International Journal of Accounting and Financial Reporting, 2(2), ss. 96-113.
Elam, R. (1975), “The Effect Of Lease Data On The Predictive Ability Of Financial Ratios”, The Accounting Review, 50(1), ss. 25-43. EulerHermes (2019), “Global Insolvency Outlook 2019”, https://www.eulerhermes.co m/en_global/economic-research/insights/Global-Insolvency-Outlook2019-The-collater al-damage-of-too-low-growth-and-tightening-financial-conditions.html (12.01.2019).
Fulmer, J. G. (1984), “A Bankruptcy Classification Model for Small Firms”, The Journal Of Commercial Bank Lending, 66 (11), ss. 25-37.
Gu, Z. ve Goa, L. (2000), “A Multivariate Model For Predicting Business Failures Of Hospitality Firms”,Tourism and Hospitality Research: The Surrey Quarterly Review, 2(1), ss. 37-50.
Hill, N. T., Perry, S. E.ve Andes, S. (1996), “Evaluating Firms In Financial Distress: An Event History Analysis”, Journal of Applied Business Research, (12), ss. 60-71.
Hotchkiss, E. (1995), “Post-Bankruptcy Performance and Management Turnover”, Journal of Finance, (50), ss. 3-22.
Huo, Y. H. (2006), “Bankruptcy Situation Model In Small Business: The Case Of Restaurant Firms”, Hospitality Review, 24(2), ss. 49-58.
İçerli, M. Y. ve Akkaya, G. C. (2006), “Finansal Açıdan Başarılı Olan İşletmelerle Başarısız Olan İşletmeler Arasında Finansal Oranlar Yardımıyla Farklılıkların Tespiti”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), ss. 413-421.
İskenderoğlu, Ö. ve Karakozak, Ö. (2013), “2008 Küresel Finansal Krizinin Finansal Oranlar Üzerine Etkisi: BIST'de İşlem Gören İmalat Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2), ss. 98-129.
Jagels, M. G. ve Coltman, M. M. (2004), Hospitality Management Accounting, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
Jawabreh, O. A., Rawashdeh A. F. ve Senjelawi, O. (2017), “Using Altman's Z-Score Model To Predict The Financial Failure Of Hospitality Companies-Case Of Jordan”, International Journal of Information, Business and Management, 9(2), ss.141-157.
Kalaycı, Ş. (2014), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 5. Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım. Kamuyu Aydınlatma Platformu (2019), “BIST’te İşlem Gören Lokanta ve Oteller Sektör Şirketleri”, https://www.kap.org.tr/tr/Sektorler (05.01.2019).
Kandır, S. Y., Karadeniz, E., Özmen, M. ve Önal, Y. B. (2008), “Türk Turizm Sektöründe Büyüme Göstergelerinin Turizm İşletmelerinin Finansal Performansına Etkisinin İncelenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (1), ss. 211-237.
Karadeniz, E., Unur, K., Köşker, H. ve Zencir, B. (2015), “Van İlinde Faaliyet Gösteren Kobi Statüsündeki Konaklama ve Seyahat İşletmelerinin Finansal Sorunlarının Analizi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), ss. 85-98.
Karadeniz, E., Dalak, S., Beyazgül, M. ve Günay, F. (2016), “Turizm Alt Sektörlerinin Finansal Performanslarının Oran Yöntemiyle Karşılaştırmalı Analizi”, Muhasebe Denetime Bakış Dergisi, 16(49), ss. 49-68.
Karadeniz, E., Koşan, L. ve Kahiloğulları, S. (2014), “Borsa İstanbul'da İşlem Gören Spor Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Yöntemiyle Analizi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), ss. 129-144.
Legault, J.C.A. (1987), “CA-Score, A Warning System For Small Business Failures”, Bilanas, ss. 29-31.
Muzır, E. ve Çağlar, N. (2009), “The Accuracy Of Financial Distress Prediction Models In Turkey: A Comparative InvestigationWith Simple Model Proposals”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), ss. 15–48
Ohlson, J. A. (1980), “Financial Ratios and The Probabilistic Prediction Of Bankruptcy”, Journal of Accounting Research, 18(1), ss. 109-131.
Özdemir, F. S. (2011), Finansal Raporlama Sistemlerinin Bilginin İhtiyaca Uygunluğu Açısından Değerlendirilmesi: İMKB Şirketlerinde Finansal Başarısızlık Tahminleri Yönüyle Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Özdemir, F. S. (2014), “Halka Açık ve Halka Açık Olmayan İşletmeler Yönüyle Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Altman Z Skor Modellerinin Uygulanabilirliği”, Ege Akademik Bakış, 14, ss. 147-161.
Poyraz, E. ve Uçma, T. (2006), “Türkiye’de Faaliyet Gösteren İhracatçı Sektörlerin Mali Kriz Ortamlarında Finansal Başarısızlıklarının Altman Z-Skor Modeli Yardımıyla Ölçülmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (32), ss. 1-10.
Selimoğlu, S. ve Orhan, A. (2015),“Finansal Başarısızlığın Oran Analizi ve Diskriminant Analizi Kullanılarak Ölçümlenmesi: BİST’de İşlem Gören Dokuma, Giyim Eşyası ve Deri İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (66), ss. 21-40.
Springate, G. L. V. (1978), “Predicting The Possibility Of Failure In A Canadian Firm”, Master’sThesis, Simon Eraser University.
Türk, Z. ve Kürklü, E. (2017), “Financial Failure Estimate In BIST Companies With Altman (Z-Score) and Springate (S-Score) Models”, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), ss. 1-14.
Türksoy, A. (2007), “Konaklama İşletmelerinde Mali Başarısızlığa Yol Açan Etmenler”, Ege Akademik Bakış, 7(1), ss. 99-115.
Unur, K. (2000),“Turizmin Türkiye’nin Ödemeler Dengesine Etkisinin Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), ss. 1-17.
Unur, K. (2004), “Turizmin Ekonomik Etkilerinin Ölçülmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(4), ss.114-142.
Warner, J. B. (1977), “Bankruptcy Costs: Some Evidence”, Journal of Finance, 32, ss. 337–347.
Weibel, (1973), The Value Of Criteria To Judge Credit Worthiness In The Lending Of Banks, Bern/Stuttgart Quoted In Choi F.D.S., International Finance and Accounting Handbook, 3rd Edition, USA:Wiley&Sons.
White I. G., Sondhi, C.A. ve Fried, D. (1997), The Analysis and Use Of Financial Statements, New York: John Wiley & SonsInc.